شاخص مالیاتی و کیفیت نهادی در کشورهای نفتی منتخب

شجاع‌الدین, رقیه; صامتی, مجید

doi:10.48311/ecor.2025.24050

	شاخص مالیاتی و کیفیت نهادی در کشورهای نفتی منتخب
پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی
Article 3, Volume 25, Issue 4 - Serial Number 100, Autumn 1404, Pages 73-104 PDF (1.39 M)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.48311/ecor.2025.24050
Authors
رقیه شجاع‌الدین¹; مجید صامتی^* ²
¹دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، ایران
²استاد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
Abstract
باتوجه به اهمیت ارتباط میان عملکرد نظام مالیاتی و کیفیت نهادی، در این مطالعه، با هدف بررسی چگونگی ارتباط میان آزادی اقتصادی به‌عنوان شاخص کیفیت نهادی و نسبت مالیاتی به‌عنوان شاخص عملکرد مالیاتی، در قالب دو الگوی جداگانه و مجزا، با ورود زیرشاخص‌های آزادی اقتصادی به مدل درآمد مالیاتی سنتی، به بررسی اثر این متغیرها بر نسبت مالیاتی پرداخته می‌شود. همچنین، در مدلی مجزا، تأثیر نسبت درآمد مالیاتی و رانت نفتی بر شاخص آزادی اقتصادی در 10 کشور نفتی در بازه زمانی 2011 تا 2021 مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بررسی با تکیه بر الگوی داده‌های تابلویی صورت گرفته و برآورد مدل‌های پژوهش با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته GLS انجام شده، تا بررسی گردد، آیا آزادی اقتصادی و نسبت مالیاتی بر یکدیگر اثر می‌گذارند. برآورد مدل درآمد مالیاتی با درنظر گرفتن آزادی اقتصادی، نشان داد، اثر درآمد سرانه بر نسبت مالیاتی، مثبت و نسبت سهم بخش کشاورزی به صنعت بر این شاخص، اثر منفی و معناداری دارد. از میان ستون‎های آزادی اقتصادی، شاخص‌های اندازه دولت و بازار باز، دارای تأثیر منفی و دو شاخص حاکمیت قانون و کارآیی قوانین و مقررات، اثر مثبت بر نسبت مالیاتی دارند، که نشان می‌دهد، در کشورهایی با قوانین و مقررات آزادانه‌تر و در عین حال درجه بالاتر التزام به قانون، عملکرد نظام مالیاتی نیز کاراتر است. نتایج حاصل از برآورد مدل دوم، نشان از وجود ارتباط منفی میان رانت نفتی و کیفیت نهادی دارد. این در حالی است که، رابطه میان درآمد سرانه و درآمد مالیاتی با شاخص آزادی اقتصادی، به‌دلیل دسترسی بیشتر و پایدارتر به منابع مالی، مثبت برآورد شده است. لذا، نشان داده شد، نه‌تنها شاخص‌ آزادی اقتصادی بر نسبت مالیاتی اثرگذار است بلکه، کیفیت نهادها نیز از درآمد مالیاتی تأثیر می‌پذیرند.
Keywords
آزادی اقتصادی; داده‌های تابلویی; درآمد مالیاتی; رانت نفتی
References

Statistics Article View: 323 PDF Download: 106

Statistics

Number of Journals	45
Number of Issues	2,171
Number of Articles	24,674
Article View	24,436,403
PDF Download	17,551,410