۹ نتیجه برای سرمایۀ اجتماعی
دوره ۱، شماره ۲ - ( ۱۰-۱۳۸۸ )
چکیده
در این مقاله تأثیر سرمایۀ اقتصادی، سرمایۀ اجتماعی و سرمایۀ فرهنگی والدین به همراه کنش ارتباطی درون خانواده بر سرمایۀ اجتماعی جوانان بررسی شده است. جمعیت آماری این پژوهش دانش‌آموزان دختر و پسر پیش‌دانشگاهی شهر تهران است. حجم نمونه ۳۰۲ نفر محاسبه، و نمونه‌ها در دو مرحله به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب و تصادفی از بین سه منطقه سه، شش و هجده انتخاب شده است. برای داوری در باب فرضیات، از روش تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته‌های تجربی نشان می‌دهد میان سرمایۀ اجتماعی فرزندان و ترکیب خطی متغیرهای مستقل به اندازه ۷۱% هم‌تغییری وجود دارد. نسبتی از کل واریانس متغیر وابسته که از طریق مشارکت نسبی متغیرهای مستقل تبیین شده، معادل ۵۱% است. وزن کنش ارتباطی درون خانواده در تبیین سرمایۀ اجتماعی فرزندان بیشتر از سایر متغیرهای مستقل موجود در تحلیل است.
دوره ۱، شماره ۲ - ( ۱۰-۱۳۸۸ )
چکیده
هویت جامعه‌ای ابزاری است برای تفکیک ملتی از ملت دیگر، با تکیه بر آگاهی مشترک حول مفهوم یا مفاهیم تعریف‌‌شدۀ جمعی. احساس قوی هویت می‌تواند به‌عنوان جنبه‌ای از سرمایۀ اجتماعی درک شود. به‌علاوه، سرمایۀ اجتماعی به‌طور عام و هویت جامعه‌ای به‌طور خاص، محصول روابط اجتماعی محسوسی هستند که افراد جامعه آن را درک می‌کنند و تأثیرات متقابل زیادی بر یکدیگر می‌توانند داشته باشند. با توجه به این تأثیرات متقابل، هدف تحقیق حاضر، بررسی و شناسایی نوع رابطۀ هویت و سرمایۀ اجتماعی و همچنین تعیین مکانیسم‌های بینابینی است. برای این منظور، با استفاده از داده‌های پیمایش ارزش‌های جهانی و با توجه به تعریف علمی متغیرها براساس دادهها و معرف‌های در اختیار، به بررسی رابطۀ مورد نظر در میان هفتاد کشور پرداخته شده است. برای تحلیل دادهها از رگرسیون لوجستیک استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد بین هویت جامعه‌ای و سرمایۀ اجتماعی ارتباطی مثبت، متقابل و معنادار وجود دارد.
دوره ۲، شماره ۳ - ( ۱-۱۳۸۹ )
چکیده
امنیت یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در محیط های شهری است. بنابراین نیاز به امنیت در فضاهای شهری، موجب شکل گیری مجموعه نظریه های مستندی چون نظریۀ «فضاهای قابل دفاع» و «پیشگیری از جرم از راه طراحی محیطی» (CPTED) شده است. در این نوشتار، ابتدا جنبه های مختلف مرتبط با نظریه های فضای قابل دفاع بررسی، و عناصر کلیدی آن تعریف شده است. در ادامه نقش فضاهای قابل دفاع به عنوان سرمایه ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. در پایان نیز رویکرد فضاهای قابل دفاع در شهرهای سنتی ایران، با تأکید بر شهر اصفهان بررسی شده است.
هدف این تحقیق، بررسی فضاهای قابل دفاع در عرصۀ شهری و نقش این فضاها به عنوان سرمایه ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت شهری است. ضمن اینکه با مرور روند شکل گیری شهرهای سنتی ایران، به بررسی پیشینه این رویکرد- فضای قابل دفاع- در شهرهای تاریخی سرزمین کهن ایران (نمونه شهر اصفهان) پرداخته است. سؤال محوری مقاله این است: آیا بین سرمایۀ اجتماعی و فضاهای قابل دفاع در سطح محلات شهری رابطه ای وجود دارد یا خیر؟
روش تحقیق مقاله، تحلیلی- اسنادی از نوع توصیفی است و نویسندگان با بهره گیری از منابع، اسناد و مدارک مرتبط با تحقیق، به تحلیل موضوع پرداخته اند. نتایج و یافته های تحقیق پیشینۀ وجود فضای قابل دفاع- در طراحی و برنامه ریزی- را در شکل گیری شهرهای تاریخی ایران تأیید می کند. فضاهای قابل دفاع و امن در شهرهای تاریخی ایران با پشتیبانی از مفهوم سرمایۀ اجتماعی، تحت نظارت همگانی و با مسئولیت جمعی مراقبت می شده و در کاهش جرم و ثبات امنیتی در شهرها نقش برجسته ای داشته است.
دوره ۲، شماره ۵ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی نقش میانجی رضایت شغلی در رابطه بین سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی کاری (موردمطالعه: معلمان تربیت بدنی استان مازندران) بود. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری دادهها توصیفی ـ پیمایشی از نوع هم‌بستگی است. جامعۀ آماری این پژوهش ۱۳۵۰ نفر از معلمان تربیت بدنی استان مازندران بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، ۳۰۲ نفر به‌منزلۀ نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری دادهها از پرسش‌نامههای استاندارد سرمایۀ اجتماعی، رضایت شغلی و کیفیت زندگی کاری استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها آزمون هم‌بستگی پیرسون و نیز برازش مدل از شاخص‌های برازش به کمک نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس. نسخۀ ۲۴ و ایموس نسخۀ ۲۴ استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل دادهها نشان داد که ارتباط سرمایۀ اجتماعی بر رضایت شغلی با ضریب مسیر (۶۹/۰=β) تأثیر مثبت معنادار و رضایت شغلی بر کیفیت زندگی با ضریب مسیر (۲۸/۰=β)، تأثیر مثبت و معناداری دارند. سرمایۀ اجتماعی از طریق متغیر میانجی رضایت شغلی بر کیفیت زندگی اثر مثبت معناداری دارد؛ بنابراین می‌توان گفت اگر سرمایۀ اجتماعی کارکنان افزایش یابد رضایت شغلی آنان نیز افزایش می‌یابد. این فرایند درنهایت سبب افزایش بهره‌وری افراد می‌شود و می‌تواند به تقویت کیفیت زندگی کاری معلمان کمک کند.
دوره ۲، شماره ۷ - ( ۹-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف از این پژوهش تحلیل سرمایۀ اجتماعی باشگاه‌های تفریحی ـ ورزشی بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث گردآوری دادهها توصیفی ـ پیمایشی از نوع هم‌بستگی است. جامعۀ آماری این پژوهش۴۸۰ نفر از افراد ورزشکار بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، ۳۹۵ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری دادهها از پرسش‌نامۀ استاندارد سرمایۀ اجتماعی در باشگاه‌های تفریحی استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون تی مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه به کمک نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. نسخۀ ۲۴ استفاده شد. نتایج نشان داد چهار مؤلفه پذیرش دوستانه، هنجارهای رفتاری، اعتماد متقابل، حکمرانی، هنجارهای اجتماعی به ترتیب مهم‌ترین مؤلفه‌های شناسایی‌شده سرمایه اجتماعی در باشگاه‌های تفریحی ـ ورزشی است و به صورت کلی می‌توان گفت برای افزایش کیفیت زندگی و شادمانی مردم، سرمایه‌گذاری در سرمایه اجتماعی بسیار ارزشمندتر از سرمایه‌گذاری اقتصادی است. بسیاری از گروه‌ها، سازمان‌ها، و جوامع انسانی بدون سرمایه اقتصادی و صرفاً با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی توانسته‌اند به موفقیت دست یابند و باید تأکید اساسی روی سرمایۀ اجتماعی داشته باشند.
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۱-۱۳۹۱ )
چکیده
اعتماد یکی از مؤلفه‌های تأثیر‌گذار بر سلامت افراد جامعه است. تأمین سلامت گروه‌های مختلف جامعه، یکی از مسائل اساسی هر کشوری به‌شمار می‌آید. اما شخصیت و تعادل روانی معلمان بیش از سایر طبقات اجتماعی موردتوجه و با‌اهمیت است.
مطالعۀ حاضر، پژوهشی مقطعی و کاربردی است و با روش پیمایش، میان معلمان سه دورۀ (ابتدایی، راهنمایی و متوسطه) شاغل در شهرستان تیران و کرون در سال ۱۳۹۰ انجام شده است. به‌علت گستردگی و پراکندگی منطقه، جهت تعیین حجم نمونۀ موردنظر، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شده است. در این نمونه‌گیری، ۲۴۰ نفر از معلمان منطقه مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. دادهها با استفاده از ابزار پرسش‌نامه جمع‌آوری، و به کمک نرم‌افزارهای SPSS و لیزرل تحلیل شده است.
یافته‌های تحقیق بیانگر این است که بین میزان سلامت روان زنان و مردان، افراد مجرد و متأهل و همچنین معلمان مشغول به خدمت در شهر و روستا تفاوت معناداری وجود ندارد. از سوی دیگر، بین میزان سلامت روان با ابعاد مختلف اعتماد اجتماعی رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد؛ به‌عبارت دیگر با زیادشدن میزان اعتماد اجتماعی، میزان سلامت روانی افزایش پیدا می‌کند. نتایج این تحقیق همسو با نظریات اندیشمندانی همچون پاتنام، ویلکینسون و کاواچی است.
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۴ )
چکیده
ایده سرمایۀ اجتماعی در تداوم تاریخی ایده‌پردازی کارل مارکس دربارۀ مفهوم سرمایۀ اقتصادی شکل گرفت. دایرۀ مفهومی سرمایه، با پیدایی نظریهای سرمایه انسانی، سرمایۀ فرهنگی و سرمایۀ اجتماعی ابعاد جدیدی یافت. مسئلۀ اصلی مقاله این است که سرمایۀ اجتماعی به‌مثابۀ یک نظریه، چگونه تعین معنایی پیدا کرد و روند تطور معنایی این مفهوم به چه ترتیب رقم خورد. این پژوهش بر‌پایۀ روش تاریخی با تأکید بر تاریخ اندیشه انجام شده است. یافته‌های تحقیق آشکار کرد که نظریه سرمایۀ اجتماعی در ابتدا با عطف توجه به ارزش پیوندهای اجتماعی برای اعضای گروه اجتماعی پدیدار شد و سپس به کشف نوعی دارایی جمعی و جایگاه آن در ایجاد شکل‌های معینی از هم‌بستگی اجتماعی انجامید. سرانجام، با درهم آمیخته شدن نظریۀ روابط اجتماعی با هنجارهای اجتماعی مؤثر و اعتماد اجتماعی، شکل جدید سرمایۀ اجتماعی به‌وجود آمد. به‌علاوه، ظهور نظریه‌های شناختی نیز موج ظهور روایت‌های شناختی از نظریۀ سرمایۀ اجتماعی را در‌پی داشت و نگرش تازه‌ای را در این نظریه پدید آورد.
دوره ۸، شماره ۳۳ - ( ۴-۱۳۹۹ )
چکیده
تقابل‌های دوگانه یکی از مفاهیم اساسی در نقد ساختارگرایی و پساساختارگرایی و نظریات زبانشناسی و نشانه‌شناسی است که در باورهای اساطیری و فرهنگی بشر ریشه دارد؛ نظریهای که از زبانشناسی به مطالعات فرهنگی راه می‌یابد و سرانجام، در وضعیت پسامدرن بهچالش کشیده می‌شود. کلود لوی اشتروس برای منطق اسطوره ازجمله ضربالمثل‌ها به ساختاری دوقطبی ـ تقابلی قائل است. بهعقیدۀ او ساختار ذهن انسان برای درک پدیده‌ها، هر پیوستاری را در قطب‌های متقابل دوگانه‌ای قرار می‌دهد و درنهایت، این کنش ذهنی فراگیر به تقابل‌های دوگانه‌ای همچون طبیعت و فرهنگ و مفاهیمی از این قبیل منجر می‌شود. هدف از پژوهش حاضر بازنمایی دوگانههای ارزشی در ضرب‌المثل‌های مردم ایلام است. با توجه به ماهیت برساختی پدیدۀ مورد مطالعه، پارادایم تحقیق حاضر کیفی و روش مورد استفاده بازنمایی ازطریق تحلیل کیفی محتواست. میدان مطالعۀ پژوهش، کتب چاپشده درخصوص ضرب‌المثل‌های مردم ایلام است که بهمنظور تکمیل اطلاعات از آگاهان کلیدی نیز بهره گرفته شد. این افراد از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با بهره از مصاحبۀ نیمهساختمند از آنان پرسوجو شد. یافته‌های به‌دست آمده بیانگر آنند که دوگانههای ارزشی در ضرب‌المثل‌های مردم ایلام شامل تقابل‌های دوتایی کلی: عقلانی ـ غیرعقلانی، جمعی ـ فردی، پویایی/ ایستایی، عام‌گرایی/ خاص‌گرایی، نظم/ بینظمی، تکوین سرمایۀ اجتماعی/ فرسایش سرمایۀ اجتماعی، اعتدال/ افراط، و عدالت/ ظلم است. این دوگانه‌ها شامل زیر مقوله‌های جزئی‌تری هستند که بیانگر جامعه‌ای اشباعشده از تعارض‌اند. تقابل‌های دوگانۀ مستخرج از یافته‌ها تا حد زیادی با متغیرهای الگویی تالکوت پارسونز هم‌خوانی دارند.
دوره ۱۴، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۱ )
چکیده
هدف از این تحقیق شناخت تأثیر سرمایۀ اقتصادی و اجتماعی بازاریان در دورۀ قاجار بر نقش‌آفرینی آن‌ها در روند انقلاب مشروطیت ایران، تا صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین‌شاه، است. روش تحقیق در این پژوهش تاریخی و جهت گردآوری اطلاعات از سفرنامه‌ها، خاطرات، اسناد و مدارک تاریخی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن بوده که سرمایۀ اجتماعی بازاریان در دورۀ قاجار در کنار سرمایۀ اقتصادی آن‌ها نقش عمده‌ای را در نقش‌آفرینی انقلابی بازاریان و پیروزی انقلاب مشروطیت داشته است. بازاریان دورۀ قاجار با به‌کارگیری سرمایۀ اجتماعی انباشتۀ خود در جامعۀ شهری و استفاده از پول و نیروی کار تحت پوشش خود توانستند نقشی انقلابی در مشروطۀ اول ایفا کنند و در میدان سیاست به قدرت دست یابند.
