---

سالمندی یک مرحله طبیعی از زندگی یک انسان در قالب عادی ادامه حیات اجتماعی است که با دیگر مراحل زندگی تفاوت فراوان دارد. از آنجا که جامعه و فرهنگ ما غالبا به عنوان جامعه جوان توصیف می‌شود، تمایل به تولید غذا برای سالمندان جاذبه بسیار محدودی دارد و با توجه به اینکه جمعیت سالمند (۶۵سال به بالا) در ایران تا سال ۱۴۲۹ شمسی به رقمی حدود ۲۳ درصد افزایش خواهد یافت، پیداست مصرف کنندگان سالمند، پتانسیل آن را دارند که در بازار به نیروی مهمی تبدیل شوند و دیدگاه‌های منفی راجع به تولید محصولات برای سالمندان را تغییر دهند. به تازگی در ایران برای اولین بار غذای ویژه سالمندان طراحی و تولید شده که برحسب هم مواد مغذی و هم مشخصه‌های حسی به طور مخصوص و ویژه‌ای برای مصرف کنندگان سالمند می‌باشد. در تولید این محصول از ترکیباتی چون پودر شیر خشک کم چرب، پودر جوانه گندم، شیره خرما و روغن ذرت مایع به عنوان مواد اولیه اصلی و لستین، پودر موز طبیعی، آسپارتام، آسه سولفام K و مالتو دکسترین به عنوان مواد اولیه فرعی به‌ منظور ایجاد طعم و بافت مطلوب استفاده شده است. مراحل تولید این محصول شامل شناسایی، آزمون و خرید مواد اولیه، تعیین درصد هر یک از مواد متشکله در فرمول، توزین و اختلاط مواد اولیه و خشک کردن با خشک کن غلطکی تک استوانه‌ای در مقیاس صنعتی، تجزیه‌های شیمیایی، ارزشیابی حسی به‌وسیله ۱۲ نفر ارزیاب انتخاب شده به عنوان گروه پانل با روش مقیاس خطی و ۴۰ نفر سالمند به عنوان گروه هدف با روش هدونیک، تجزیه و تحلیل آماری نتایج (α<۰,۰۵) ، ارزیابی تغذیه‌ای و تعیین قیمت تمام شده بوده است. صد گرم از این محصول تولیدی ۴۱/۴۵۸ کیلوکالری انرژی، ۴۱/۵۸% کربوهیدرات، ۱۲/۱۶% پروتئین، ۸۱/۱۷% چربی و ۷۱۰mg کلسیم داشته و قیمت یک بسته ۲۵۰ گرمی آن برای مصرف کننده حدود ۱۲۵۰۰ ریال برآورد شده است. در نهایت مشخص شد این محصول تولیدی از نظر سالمندان قابل پذیرش بوده و می‌تواند جوابگوی بخشی از نیازهای روزانه آنها از جهات انرژی، پروتئین، چربی، کربوهیدرات و بسیاری از ویتامینها و مواد معدنی باشد.

---

تغییرات برخی از خصوصیات کیفی ماهی سفید مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه میزان رطوبت، چربی کل، عدد پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، اسیدهای چرب آزاد و آهن هم و همچنین برخی از شاخصهای ارزیابی حسی نظیر بافت، ظاهر عمومی، چشم، رنگ و بوی آبشش نمونه ها در زمانهای ۱، ۴، ۷، ۱۰، ۱۳ و ۲۰ روز نگهداری در یخ تعیین گردید. با توجه به نتایج حاصله، کیفیت چربی ماهی سفید از جهت فساد اکسیداتیو و هیدرولیتیک کاهش معنی داری (در سطح احتمال ۵ درصد) نشان داد و ارزیابیهای حسی نیز بیانگر تازگی ماهیان از درجه عالی تا خوب تا روز چهارم و از درجه خوب تا قابل پذیرش تا روز دهم نگهداری بود.

---

تهیه و استفاده از خشکبار روبه افزایش بوده است. دلایل آن عبارت هستند از: ضایعات زیاد محصولات کشاورزی فراوری نشده در حین حمل و نقل و نگهداری، مقرون به صرفه بودن استفاده از خشکبار، وضعیت خاص آب و هوایی ایران، بازار پسندی خشکبار برخی محصولات و غیره. در این تحقیق مطلوبیت برگه های کیوی تهیه شده در دو مرحله رسیدگی (با سفتی ۱,۵ و ۰.۵ کیلوگرم)، دو رقم (هایوارد و مانتی) و سه سطح رطوبت (۱۵، ۲۰ و ۲۵ درصد بر پایه تر) به وسیله آزمون ارزیابی حسی مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمون، کیفیتهای حسی رنگ و شکل ظاهری، طعم و مزه، قابلیت جویدن و مطلوبیت کلی نمونه ها مدنظر قرار گرفت. آزمایشهای اولیه برای تهیه برگه کیوی نشان داد که منحنی تغییرات رطوبت- زمان در هفت ساعت نخست به صورت خطی و بعد از آن به صورت نمایی می باشد؛ همچنین، کمترین مدت زمان خشک شدن مربوط به رقم مانتی با رسیدگی بیشتر (۰.۵kg) و بیشترین مقدار آن برای رقم هایوارد با رسیدگی کمتر (۱.۵kg) است. نتایج نشان داد که در حالت کلی نمونه رقم هایوارد با رسیدگی بیشتر و سطح رطوبت ۲۰ درصد بیشترین امتیاز و نمونه رقم مانتی با رسیدگی کمتر و سطح رطوبت ۱۵ درصد کمترین امتیاز را به دست آوردند. رقم هایوارد به دلیل داشتن طعم و عطر بهتر و میزان قند محلول بیشتر برتری خاصی نسبت به رقم مانتی نشان داد. از این تحقیق نتیجه می شود که برای تهیه برگه کیوی مطلوبترین حالت، رقم هایوارد با رسیدگی حدود ۱۷ درصد شاخص بریکس و میزان رطوبت ۲۰ درصد است.

---

یکی از موثرترین سورفاکتانت هایی که به طور روزافزون به منظور به تاخیر انداختن بیاتی نان استفاده می شود سدیم استئاروئیل لاکتیلات (SSL) است. هدف از این تحقیق، سنجش بیاتی نان مسطح حاوی سطوح مختلف سدیم استئاروئیل لاکتیلات با روش های مختلف است. بدین منظور نان تافتون از خمیرهای حاوی ۰,۲۵%، ۰.۵% و ۰.۷۵% SSL با روش استاندارد تهیه گردید و ویژگی های حسی و بیاتی نانهای تیمار و شاهد در روزهای ۱، ۲ و ۳ مورد بررسی ۵ ارزیاب آموزش دیده قرار گرفتند. رطوبت نانها در روزهای مذکور با روش های استاندارد اندازه گیری شد. بافت نانهای تیمار و شاهد در روزهای ، ۱، ۲، ۳ و ۴ تحت آ زمونهای کششی، برشی و فشردگی قرار گرفت. گروه ارزیاب بین خصوصیات حسی نمونه ها تفاوت معنی داری قایل نشدند ولی نشان دادند قابلیت جویدن نان های حاوی ۰.۵۰% SSL از ۵.۵ به ۶.۱ افزایش یافته بود. یافته های آزمون بافت سنجی نشانگر کاهش نیروی مورد نیاز برای فشردگی، برش و کشش نان های حاوی SSL بود. با توجه به نتایج آزمون های دیگر مشاهده می گردد آزمون فشرگی در مورد نانی مانند تافتون که یک نان مسطح است و ضخامت کمی دارد، چندان جوابگو نمی باشد. رطوبت نان ها در روزهای نگهداری تغییر معنی داری نشان نداد. امتیاز بیاتی نان ها طی نگهداری کاهش یافت ولی اغلب این تغییرات مشاهده شده معنی دار نبودند و در نان شاهد از ۳.۴ به ۱.۸ رسید و در نان های حاوی SSL کمتر بود و در نان حاوی ۰.۲۵% SSL از ۳.۶ به ۲ و در نان حاوی ۰.۵۰% SSL از ۲.۴ به ۲.۶ و در نان حاوی ۰.۷۵% SSL از ۳.۷ به ۲.۴ رسید. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با استفاده توام از روشهای ارزیابی حسی و بافت سنجی بتوان به میزان بیاتی نانها پی برد.

---

نظر به اهمیت فراوان ویژگی های حسی فرآورده های گوشتی از نظر مصرف کننده، افزایش مصرف فرآورده های گوشتی، وجود گزارش هایی مبنی بر تاثیر قابل توجه چربی، آب و جانشین های چربی بر ویژگی های حسی فرآورده های گوشتی، این تحقیق به منظور ارزیابی ویژگی های حسی کالباس پر چرب و کالباس های کم چرب ۶۰ درصد گوشت، در انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور و شرکت گوشتیران در سال ۱۳۸۵ انجام شد. این تحقیق به روش های اکتشافی و تجربی انجام گرفت و تکنیک مورد استفاده، مشاهده و تکمیل پرسشنامه بود. تیمار ها در ۳ تکرار مجموعا به تعداد ۲۱ فرمول تولید شدند. ویژگی های حسی نظیر رنگ، طعم، آبدار بودن، سفتی و کام پذیری توسط ۸ ارزیاب آموزش دیده با استفاده از آزمون امتیاز دهی و به روش مقیاس طبقه ای ۸ درجه ای و پذیرش کلی توسط ۳۱ ارزیاب آموزش ندیده با استفاده از روش آزمون رتبه بندی تعیین شدند و با آماره ناپارامتری Kruskal-Wallis و به دنبال آن با Mann-Whitney U مورد قضاوت آماری قرار گرفتند. برای تشخیص وجود همبستگی بین ویژگی های حسی تیمارها از آزمون ناپارامتری Spearman’s rho Correlation یک طرفه استفاده شد. تمامی فرمول های کم چرب رنگ قرمز، آبداری و پذیرش کلی بالاتری نسبت به فرمول کنترل داشتند (P<۰,۰۵) اما طعم و سفتی آنها با فرمول کنترل تفاوت معنی داری نداشت. بین رنگ و سفتی، همبستگی مستقیم و متوسطی (r=۰.۵۵) وجود داشت. بین رنگ و طعم (r=۰.۴۷)، بین طعم و آبدار بودن (r=۰.۴۱) و بین طعم و سفتی (r=۰.۳۸)، همبستگی مستقیم و ضعیفی وجود داشت (P<۰.۰۵). کام پذیری و پذیرش کلی تیمارها همبستگی معنی داری با هم و با دیگر ویژگی های حسی نداشتند. آبدار بودن و سفتی همبستگی معکوس ولی بدون تفاوت معنی داری داشتند. نتیجه آن که امکان ارزیابی ویژگی های حسی کالباس های تولیدی مقدور بود و می تواند به عنوان معیار انتخاب بهترین فرمولاسیون باشد. توصیه می شود در پژوهش هایی که به منظور فرمولاسیون و تولید فرآورده های گوشتی انجام می شود، ارزیابی ویژگی های حسی و استفاده از ارزیاب های حسی مد نظر قرار گیرد.

---

چکیده       از پودر تهیه شده تحت شرایط بهینه (خلا۶۰۰ میلی متر جیوه و دمای ۷۵ درجه سانتی گراد) از خرمای رقم "شاهانی"، در فرمولاسیون تافی شکلاتی استفاده و جایگزین ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد شکر مصرفی شد آنگاه بافت، رنگ و انرژی تولیدی محصول اندازه گیری و با شاهد (۱۰۰% شکر)، مقایسه گردید. در نهایت کیفیت ارگانولپتیکی تافی های مختلف تولید شده (بو، طعم، قابلیت جوندگی، شیرینی و رنگ ظاهری) توسط ۳۰ نفر داور ارزیابی شد. نتایج آماری نشان داد که تافی تولیدی با جایگزینی۵۰ درصد (بو: ۲/۳؛  طعم: ۵/۳؛ قابلیت جوندگی: ۴/۳؛ شیرینی: ۵/۳ و رنگ ظاهری: ۷/۳ نمره) و ۷۵ درصد پودر خرما (بو: ۵/۳؛ طعم: ۳/۳؛ قابلیت جوندگی: ۶/۳؛ شیرینی: ۳/۳ و رنگ ظاهری: ۵/۳ نمره) بالاترین رتبه را نسبت به تافی معمولی داشت.

---

چکیده نظر به اهمیت شهرت جهانى پسته که در حدود بیش از ۵۰ درصد کل تولید جهان را ایران در اختیار دارد و به منظور یافتن راهی برای استفاده  بهینه از پسته های دهان بسته که مصرف آجیلی ندارند، این تحقیق با تولید محصولی فرعی از پسته (Pistacia Vera) بنام کره پسته (Pistachio butter) در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی انجام گرفت. برای انجام این پژوهش که به صورت توصیفی- اکتشافی بوده است، پسته نوع فندقی ابراهیمی با ۱۶ درصد پسته های دهان بسته، از باغ های اطراف کرمان جمع آوری و پس از پوست گیری و آسیاب کردن، با مواد افزودنی شامل لسیتین، آنتی اکسیدان و شکر (یا نمک) و مواد طعم دهنده (هل  و وانیل)، مخلوط شده فرمولاسیونهای مختلفی تهیه گردید و در نهایت پس از ورز دادن و آماده سازی، بسته بندی  گردید. ترکیبات شیمیایی محصول نیز طبق روشهای استاندارد، اندازه گیری شد. نمونه های تولیدی، تفاوت، وابستگی و نزدیکی آنها به یکدیگر، میانگین داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSمقایسه شد. ابتدا چهار تیمار از هر گروه کره پسته بر پایه شیرین و شور ساخته شد. متعاقباً ارزیابی حسی طعم تیمارها براساس آزمون امتیازدهی(Scoring)، با استفاده از گروه ارزیاب حسی ۵ نفره آموزش دیده انجام شد. باتوجه به نتایج آزمونهای حسی، تیمارهای ۳۰ درصد شکر از طعم شیرین و تیمار ۱ درصد از طعم شور که با اختلاف معنی داری از تیمارهای دیگر قرار داشتند، انتخاب گردید(P<۰,۰۵). پس از آن دو تیمار منتخب در سطح جامعه با  روش ارزیابی حسی ترجیح جفتی (Paired Preference) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نوع شیرین با اختلاف معنی داری ترجیح داده شد(P<۰.۰۵). با انتخاب پایه شیرین در جامعه،کره پسته بر پایه شیرین باطعم های هلی و وانیلی تولید شده و دیگر بار توسط ارزیابهای دوره دیده به روش امتیاز دهی مورد ارزیابی حسی قرار گرفت. براساس نتایج حاصله،کره پسته با ۴۰ درصد شکر در تیمارهای با طعم وانیل و کره پسته با ۳۰ درصد شکر در تیمارهای با طعم هل،به دلیل عدم تفاوت معنی دار با نمونه ۵۰ درصد شکر و تفاوت معنی دار با نمونه ۱۵ درصد شکر انتخاب گردیدند. دو تیمار برتر، مجداً در سطح جامعه به روش ترجیح جفتی مورد ارزیابی حسی قرار گرفتند که تفاوت معنی داری بین دو تیمار وجود نداشت. در پایان برای بررسی اثر زمان ماندگاری بر طعم، پس از ۵ماه، نمونه های وانیلی و هلی با روش رتبه بندی(Ranking) با استفاده از پانل خانگی (In house Panel) ارزیابی شدند که نمونه نوع هلی با شکر ۳۰ گرم درصد و نوع وانیلی با شکر ۴۰ گرم درصد که با تفاوت معنی داری نسبت به دیگر نمونه ها قرار داشتند، به عنوان نمونه های برتر برگزیده شدند(P<۰.۰۵) ویژگیهای فیزیکوشیمیایی هر کدام از محصولات تولید شده با درصدهای مختلف شکر در تیمارهای هلی و وانیلی نیز اندازه گیری شد. عملیات تعییین عمر ماندگاری در زمانهای ۱۵،۳۰،۴۵، ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ روز و دماهای ^oc ۲۵ و ^oc ۴۵ با تعیین عدد پراکسید و اسیدیته بر حسب اسیداولئیک، با توجه به استاندار مربوطه انجام گردید که نتیجه،نشان دهنده بالابودن ماندگاری کره پسته بود. برای تحلیل آماری پارامترهای مورد مطالعه از نرم افزار SPSS استفاده شد. برای پارامترهای کمی ویژگیهای فیزیکوشیمیایی از آمار توصیفی به صورت میانگین و انحراف معیار بهره گیری شد. برای ویژگیهای حسی، بسته به مورد از روش آنالیز واریانس و آزمون LSD، روش رتبه بندی و آزمون فریدمن و همچنین آزمون دو جمله ای دو دامنه ای استفاده شد.  

---

چکیده با توجه به ارزش تغذیه ای سویا  و  همچنین اثرات سلامتی بخش آن در  کاهش خطر استئو پروز و نشانه های یائسگی  (زنان) و سرطانهای مختلف (پروستات، سینه، ریه و...) و  به دلیل  دارا بودن اسید های چرب امگا ۳ و فیتواستروژن ها  مصرف آن در سبد غذایی مردم رو به افزایش است. اما بدلیل وجود بو و عطر خاص در محصولات سویا کمتر مورد استفاده عموم قرار میگیرند. درفرآوری تولید  ماست سویا به علت تخمیری که در آن انجام می شود عوامل طعم نامطلوب  و نفخ آور تا حدودی تعدیل می یابد.  ماست تولید شده حاوی باکتری های آغازگر ماست معمولی شامل لاکتوباسیلوس بولگاریکوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس می باشد که در ارتقای سلامت مصرف کنندگان نقش مهمی ایفا می کند. در این بررسی  نسبتهای ۱۰، ۲۰ و۳۰ درصد شیر گاو بدون چربی و ۵/۲ درصد شیر خشک بدون چربی و ۵/۱ درصد کنسانتره پروتئین آب پنیر به منظور افزایش ماده خشک و بهبود عطر و طعم و نیز مقدار ۲/۰ ، ۴/۰ و ۶/۰ درصد ژلاتین به عنوان پایدار کننده به شیر سویا افزوده شد و تاثیر آن بر ویژگیهای حسی ماست سویا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که با افزایش  نسبت شیر گاو و درصد ژلاتین ویسکوزیته افزایش و سینرسیس به حد معنی داری کاهش می یابد ((P<۰,۰۵ ولی پذیرش کلی افزایش معنی داری نشان نداد. نمونه ای که بالاترین امتیاز را از لحاظ ارزیابی حسی به خود اختصاص داد نمونه با ۳۰ درصد شیرگاو و ۴/۰ درصد ژلاتین بود که به این نمونه مقدار ۵، ۱۰و ۱۵ درصد شهد توت فرنگی افزوده شد ودر یک آزمون حسی تاثیر آن بر روی عطر و طعم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ماست سویا همراه با ۱۵ درصد شهد توت فرنگی بالاترین درصد پذیرش را داشت (P<۰.۰۵).  

---

چکیده هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر دمای برشته کردن و کاربرد برخی مواد افزودنی بر کیفیت روغن پسته در طی زمان نگهداری بوده است. نمونه های مورد بررسی شامل پسته برشته شده حاوی نمک به تنهایی (فرمولاسیون ۱)، فاقد افزودنی (فرمولاسیون ۲)، حاوی نمک و ۱درصد اسیدآسکوربیک (فرمولاسیون ۳)، حاوی نمک و ۲درصد اسید آسکوربیک (فرمولاسیون ۴)، حاوی نمک و ۱درصد متا بی سولفیت سدیم (فرمولاسیون ۵) و حاوی نمک و ۲درصد متا بی سولفیت سدیم (فرمولاسیون ۶) بوده و تمامی آنها در سه دمای ۹۰، ۱۲۰ و ۱۵۰ درجه سانتی گراد برشته شدند. آزمون شیمیایی شامل اندازه گیری اندیس پراکسید، اندیس تیوباربیتوریک اسید و اسید چرب آزاد و همچنین آزمون حسی شامل تندی و پذیرش کلی، در طی ۳ ماه نگهداری بر روی نمونه ها انجام گرفت. درصد اسید چرب آزاد، اندیس پراکسید، اندیس تیوباربیتوریک اسید و تندی در مورد تمامی نمونه های مورد بررسی، در طول زمان، افزایش یافت. استفاده از اسید آسکوریبک نه تنها بر پذیرش کلی نمونه ها اثری نداشته، بلکه مانع از اکسیداسیون چربی فراورده در طی زمان نگهداری نیز بوده است. به کار بردن متا بی سولفیت سدیم نیز سبب جلوگیری از فساد اکسیداتیو نمونه ها شده اما اثر آن کمتر از آنتی اکسیدان می باشد. در طول مدت زمان نگهداری، پسته های دارای نمک به تنهایی و فاقد افزودنی (فرمولاسیون ۱ و ۲)، نسبت به دیگر فرمولاسیون ها اندیس پراکسید، اندیس تیوباربیتوریک اسید و اسید چرب آزاد بالاتری داشته و پذیرش کلی آنها کمتر از سایرین می باشد. همچنین استفاده از دماهای بالای برشته کردن باعث کاهش کیفیت روغن پسته و پذیرش کلی آنها گردید.

---

چکیده نظر به روند رو به افزایش استفاده از سبزیجات آماده مصرف، تأثیر قابل ملاحظه انجماد بر ویژگی­های حسی این سبزیجات و لزوم تعیین بهترین شرایط نگهداری سبزیجات برگی در حالت انجماد، به منظور تعیین بهترین دما و زمان نگهداری مخلوط تره، جعفری و شنبلیله در شرایط انجماد، این تحقیق انجام شد. این تحقیق در مرحله اول برای نگهداری مخلوط سبزیجات برگی خرد شده آماده مصرف قورمه­سبزی در ۳ دمای ۹- ، ۱۲- و ^oC۱۸- و نگهداری در شرایط انجماد در ۳ مرحله زمانی ۱۲۰، ۱۵۰ و ۱۸۰ روز، به روش اکتشافی و در مرحله دوم برای تهیه سبزی سرخ­شده قورمه­سبزی و نیز مقایسه ویژگی­های حسی سبزیجات نگهداری شده در این دماها در هر مرحله، به روش تجربی انجام گرفت. ویژگی­های حسی همه تیمارها شامل رنگ، طعم و پذیرش­کلی، ارزیابی شد و مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته­های دمای انجماد در هر یک از زمان­های مورد بررسی نشان داد که رنگ در دمای ^oC۱۸- ، رتبه ۱ دارد (۰۵/۰P≤). طعم در دمای ^oC۱۸- در روزهای ۱۲۰ و ۱۵۰ رتبه ۱ دارد اما در روز ۱۸۰، در دمای ^oC۱۲- بدون اختلاف معنی­دار با دو دمای دیگر، رتبه ۱ دارد. همچنین، پذیرش­کلی در دمای ^oC۱۸- در هر یک از زمان­های یاد شده، رتبه ۱ دارد. یافته­های زمان نگهداری در شرایط انجماد در زمان­های مورد بررسی، نشان داد که از نظر هر یک از ویژگی­های رنگ، طعم و پذیرش­کلی اختلاف معنی­داری بین تیمارها وجود ندارد. نتایج این تحقیق نشان داد که ویژگی­های حسی این سبزیجات در مدت ۱۸۰ روز نگهداری در شرایط انجماد، عمدتاً تحت تأثیر دمای انجماد است تا اینکه تحت تأثیر زمان انجماد، قرار گیرد.  

---

چکیده بیاتی نان از جمله مسائلی است که از سالیان دراز توجه بسیاری از محققین را به خود معطوف داشته است و همواره در پی آن بوده اند که علت آنرا جویا شوند. یکی از راه های بررسی مکانیسم بیاتی نان، مطالعه و ارزیابی ساختمان میکروسکوپی نان است. در این تحقیق ساختمان میکروسکوپی نان های پرمصرف ایرانی نظیر بربری، لواش و سنگک به صورت تازه و همین طور پس از نگهداری به مدت ۲۴، ۴۸، و ۷۲ ساعت مورد بررسی قرار گرفت. آنچه مسلم است بیات شدن نان در حین سه روز اتفاق می افتد امّا سرعت بیاتی در طی روزهای اول، دوم و سوم فرق می کند بدین ترتیب که در روز اوّل کند، در روز دوم با سرعتی متوسط و در روز سوم نگهداری با سرعت بیشتری پیش می رود که به صورت تغییرات ساختمانی در تصاویر میکروسکوپی مشهود است. عمده این تغییرات مربوط به رتروگراداسیون گرانول های نشاسته می باشد. ضمن آنکه تغییراتی در ساختمان شبکه گلوتنی نیز پدید می آید. در بعضی نان ها مانند بربری بیاتی حتی در روز اول در مقایسه با سایر نان ها سرعت بیشتری پیدا کرد. در حالیکه در نان لواش کند و در نان سنگک در روز اول کندتر بود. ارزیابی حسی (ارگانولپتیک) در خصوص نمونه نان تازه نان های نگهداری شده در فواصل زمانی ذکر شده انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که در خصوص قضاوت اعضا پانل اختلاف معنی داری بین آن ها وجود دارد و نمونه ها در مقایسه با نان تازه از هر نوع نان، به یک اندازه بیات نشده بودند و نان بربری بیشتر از نان های دیگر بیات شده بود. نتایج کلی نشان می دهد که رتروگراداسیون گرانول های نشاسته در طی ماندن انواع نان بخصوص در ۴۸ و ۷۲ ساعت نگهداری پدید می آید این امر سبب بوجود آمدن پدیده بیاتی می شود و میزان شدت آن در بین نمونه ها فرق می کند. علاوه بر آن کواگولاسیون شبکه گلوتنی در حین پخت اهمیت دارد و همین طور عوامل دیگری نظیر ترکیبات آرد، شرایط پخت و زمان پخت را نمی توان نادیده گرفت.

---

رنگ قرمز آب انار مربوط به رنگدانه آنتوسیانین می باشد. مطالعات نشان می دهد که آنتوسیانینهای آب انار پایداری کمی در طی فرایند و نگهداری دارند و باگذشت زمان رنگ آب انار بطور مشخصی کاهش می یابد. کوپیگمنتاسیون بین آنتوسیانین ها و ترکیبات کوپیگمنت نظیر اسیدهای فنولیکی و فلاونوئیدها، مکانیسم اصلی پایداری رنگ آنتوسیانین ها است و در حال حاضر به عنوان یکی از فاکتورهای مهم پایدار کننده ساختار و رنگ آنتوسیانین ها در سیستم های زنده بشمار می رود. آنتوسیانین کوپیگمنت شده دارای رنگ قوی، درخشان و پایدارتری نسبت به آنتوسیانین کمپلکس نشده می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی مقایسه اثر اسید فرولیک و تانیک در سطوح مختلف۲۳۰mg/lit ، ۴۶۰ و ۹۲۰ بر پایداری رنگ و میزان پذیرش آب انار در دمای نگهداری ۵°C در طی ۶۰ روز نگهداری می باشد. جهت بررسی پایداری رنگ، در تیمارها و نمونه شاهد تغییرات ماکزیمم جذب نور، تغییرات طول موج ماکزیمم جذب نور، تغییرات کل رنگ و میزان کل آنتوسیانین ها بترتیب با استفاده از اسپکتروفوتومتر، رنگ سنج مجهز به سیستم هانتر لب و HPLC در روز های ۱، ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۶۰ در دمای نگهداری ۵°C ارزیابی شد. همچنین میزان پذیرش نمونه ها در روز های ۱ و ۶۰ در دمای ۵°C توسط ارزیابان آموزش دیده بررسی گردید. نتایج نشان داد میزان کل آنتوسیانین ها، میزان قرمزی، ماکزیمم جذب نور و طول موج ماکزیمم جذب نور نمونه های تیمار شده با۲۳۰ mg/lit ، ۴۶۰ و ۹۲۰ اسید فرولیک و۹۲۰ mg/lit  اسید تانیک در مقایسه با نمونه شاهد بطور مشخصی (P<۰,۰۵) در طی ۶۰ روز نگهداری افزایش یافت. با افزایش غلظت اسید فرولیک و اسید تانیک میزان پذیرش طعم (P<۰.۰۱) کاهش یافت. همچنین پذیرش طعم آب انار تیمار شده با اسید فرولیک در غلظتهای ۲۳۰ mg/lit،۴۶۰  و ۹۲۰ بیشتر از اسید تانیک در غلظت های مشابه مشاهده شد.

---

چکیده
هدف از این تحقیق اندازه‌گیری فاکتورهای حسی، شیمیایی، میکروبی، تازگی و زمان ماندگاری فیله تیلاپیای نیل سیاه و قرمز بسته‌بندی شده به روش‌های تحت خلاء و اتمسفر تغییر یافته در مقایسه با فیله بسته‌بندی شده به روش هوازی در دمای یخچال بود. شش تیمار شامل فیلههای تیلاپیای نیل سیاه و قرمز بسته‌بندی شده به روش‌های تحت خلاء و اتمسفر اصلاح شده در نظر گرفته شد. فیلههای بسته‌بندی شده به روش معمولی به عنوان نمونه کنترل بودند. فیلهها در دمای ۳ درجه سلسیوس نگهداری گردیدند. فاکتورهای pH، TVB-N، PV، TBARS، تعداد کلی باکتری‌ها، باکتری‌های استافیلوکوکوس و سودوموناس و شاخصهای حسی و تازگی طی زمان نگهداری در تیمارها تفاوت معنی‌دار نشان دادند (p<۰,۰۵). فاکتورهای مورد بررسی در تیمار‌های اتمسفر تغییر یافته در مقایسه با تیمارهای تحت خلاء تفاوت معنی‌دار نشان ندادند (p<۰,۰۵). ارزیابی حسی و تازگی در تیمار اتمسفر تغییر یافته در مقایسه با تیمار تحت خلاء از کیفیت بهتری برخوردار بودند. تیمارهای اتمسفر تغییر یافته در مقایسه با سایر تیمارها کیفیت بهتری داشتند. تیمارهای آزمایشی و شاهد طی مدت زمان ۱۴ و ۶ روز در یخچال کیفیت مطلوبی داشتند. با توجه به عدم وجود تفاوت معنی‌دار در کیفیت میکروبی و شیمیایی تیمارهای آزمایشی و ارزیابی حسی و تازگی بالاتر تیمار بسته‌بندی شده به روش اتمسفر تغییر یافته در مقایسه با سایر تیمارها این روش برای بسته‌بندی فیله تیلاپیا در یخچال پیشنهاد می شود.

---

چکیده مطالعه اثر فرایند حرارتی بر ویژگی­های کیفی(رنگ و بافت) خاویار آسترای تاسماهی ایرانی پاستوریزه می­تواند ما را در انتخاب زمان و دمای مناسب پاستوریزاسیون برای تولید محصولی با کیفیت بالا کمک نماید. در این پژوهش فرایند حرارتی در دماهای ۵۵، ۶۰، ۶۵، ۷۰و ۷۵ درجه سانتی­گراد به ترتیب به مدت ۱۲۰، ۹۰، ۷۰، ۵۰ و ۴۰ دقیقه انجام گرفت و به بررسی تغییرات بافت (بیشترین نیروی لازم برای اکستروژن، قابلیت جویدن، تراکم­پذیری، چسبندگی دانه­ها و سفتی) و ویژگی­های حسی (شکل ظاهری، بافت، بو و طعم) خاویار پاستوریزه پرداخته شد. نتایج نشان داد که با افزایش دمای پاستوریزاسیون از ۵۵ تا ۷۰ درجه سانتیگراد تراکم­پذیری نمونه­های خاویار کاهش و سپس در دمای ۷۵ درجه سانتیگراد افزایش می­یابد در حالیکه دیگر شاخص­های بافت خاویار (بیشترین نیروی لازم برای اکستروژن، قابلیت جویدن، چسبندگی و سفتی) با افزایش دمای پاستوریزاسیون افزایش می­یابند. نتایج بررسی نظر ارزیابها نیز نشان داد که دمای ۷۵ درجه سانتیگراد نسبت به دماهای ۵۵ و ۶۵ درجه سانتیگراد باعث ایجاد تفاوت معنی­دار (P<۰,۰۱) در شکل ظاهری، بافت و طعم محصول پاستوریزه شده می­گردد.

---

پوست مرکبات یک منبع آنتی‌اکسیدانی طبیعی است و به کار بردن عصاره‌های طبیعی آن برای بهبود کیفیت ماهی در حال افزایش است. تاثیر عصاره پوست پرتقال بر خصوصیات شیمیایی و حسی فیله فیل ماهی هنگام نگهداری در یخچال (^C◦۱±۴) بررسی شد. در این مطالعه فیله‌های ماهی با محلول‌های آبی عصاره اتانولی پوست پرتقال( حجمی/حجمی ۵%)  یا ( ۵ میلی لیتر از عصاره در ۱۰۰ میلی لیتر حلال) ، عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۶%) و عصاره پوست پرتقال(حجمی/حجمی ۷%) به عنوان نگهدارنده‌های طبیعی به مدت ۳۰ دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌های شاهد نیز به مدت۳۰ دقیقه در آب مقطر غوطه ور شدند. نمونه‌های شاهد و تیمار شده با عصاره اتانولی پوست پرتقال بسته‌بندی گردید و به مدت ۱۵ روز  نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها در فواصل معین از نظر ویژگی‌‌های شیمیایی اندازه گیریpH، اسید چرب آزاد(FFA)، پراکسید(PV)، تیوباربیتوریک اسید(TBA)، مجموع بازهای نیتروژنی فرار(TVB-N) و ارزیابی حسی (بافت، رنگ، بو و پذیرش کلی) مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل نتایج آزمون‌های شیمیایی و ارزیابی حسی نشان دادند که عصاره پوست پرتقال سبب حفظ ویژگی‌های خوب کیفی و افزایش زمان ماندگاری نمونه‌های ماهی، در طول نگهداری در دمای یخچال می‌شود. عصاره پوست پرتقال ۷% و سپس عصاره پوست پرتقال ۶% و ۵% به طور معنی‌داری (۰۱/۰P<) سبب تأخیر اکسیداسیون و هیدرولیز چربی در نمونه‌های تیمار شده با عصاره شدند.  

---

چکیده با توجه به مضرات افزودنی های شیمیایی از جمله بنزوئیل پر اکسید که به عنوان رنگبر در صنایع آرد استفاده می شود، امروزه به دنبال یافتن جایگزین های ایمن برای آنها هستند. تاثیر امواج فراصوت در تشدید فرآیندهای اکسیداسیون از طریق اعمال هوادهی به اثبات رسیده است و استفاده از این امواج می تواند جایگزین مناسبی برای رنگبرهای شیمیایی باشد. در این پژوهش در مرحله اول اثر امواج فراصوت در شدت های )۲۰، ۵۰ و ۷۰ درصد ( در زمان های )۱، ۳ و ۵ دقیقه ( و در مرحله بعد اثر آرد سویای فعال آنزیمی در سه سطح )۴، ۸ و ۱۲ درصد ( بر میزان تخلخل، رنگ پوسته و مغز و ویژگی های حسی نان قالبی بررسی شد.  مقایسه بین بهترین تیمار صوت دهی و تیمار حاوی آرد سویا انجام شد. نتایج  نشان داد افزایش شدت و زمان اعمال صوت تأثیر مثبت بر ویژگی های نان به جز طعم و بو داشت. با اعمال امواج فراصوت رنگ نان سفیدتر، خواص ظاهری و بافت بهتر و بیاتی نان به تاخیر افتاد. امواج فراصوت با شدت ۷۰ درصد در زمان ۵ دقیقه بهترین اثر را در کیفیت نان داشت. تیمار حاوی ۴ درصد آرد سویای فعال بهترین تیمار از نظر تخلخل، بافت و خواص حسی به خصوص بو وطعم بود. بهترین نمونه از نظر رنگ، تخلخل، بافت و ماندگاری و در نهایت پذیرش کلی در مقایسه بین دوروش صوت دهی و استفاده از آرد سویا نمونه صوت دهی شده بود.  

---

چکیده میگو از جمله مواد غذایی دریایی بسیار فساد پذیر است که حفظ کیفیت آن پس از صید از مسائل مهم صنعت فرآوری آبزیان می باشد. هدف این مطالعه، ارزیابی تأثیر یخ گذاری بر کیفیت و زمان ماندگاری میگوی پرورشی وانامی بود. میگو­ها پس از برداشت در محلول متابی سولفیت سدیم غوطه­ور شدند. سپس به دو تیمار یخ گذاری بلافاصله و با ۲ ساعت تأخیر تقسیم شدند. فراسنجه­های شیمیایی (PV، TBA، TVB-N)، میکروبی (PTC، MBC) و ارزیابی حسی در روز­های صفر، ۳، ۶، ۹، ۱۲و ۱۵ اندازه­گیری شدند. میزان باکتریهای سرمادوست و هوازی مزوفیل در نمونه های ۲ ساعت تأخیر بالاتر از تیمار بلافاصله بود. در روز­های اول نگه­داری بار باکتریایی مزوفیل نسبت به سرما دوست بیشتر بود اما با گذشت زمان باکتر­های سرما دوست روند افزایشی بیشتری را در مقایسه با بار باکتریایی مزوفیل نشان دادند. فراسنجه­های شیمیایی در تیمار بلافاصله نسبت به تیمار ۲ ساعت تأخیر با شیب کمتری افزایش یافت. شاخص های حسی هنگام نگهداری کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که یخ­گذاری بلافاصله تأثیر معنی­داری بر افزایش زمان ماندگاری میگوی پرورشی وانامی دارد. بطوریکه در تیمار ۲ ساعت تأخیر و بلافاصله زمان ماندگاری میگو به ترتیب به ۹ و ۱۲ روز رسید.  

---

چکیده کشمش از جمله مهم­ترین محصولات صادراتی کشور بوده و جایگاه خاصی را در تجارت خارجی کشور دارا می­باشد. در طی دوره نگهداری، کشمش به علت تراوش شربت و از دست دادن رطوبت چسبنده و سخت می­شود. پیشنهاد می­شود که استفاده از پوشش خوراکی می­تواند کمک خوبی به رفع این مشکل بنماید. پوشش­های خوراکی می­توانند با افزایش مقاومت لایه مرزی، زمان ماندگاری محصول را افزایش دهند. در این بررسی، برای ارزیابی ماندگاری و ویژگی­های حسی (بافت، رنگ، طعم و پذیرش کلی) کشمش از روش تسریع شده استفاده شد. کشمش با پوشش­های خوراکی لییپیدی (گلیسریل منواستئارات و موم کارنوبا) همراه با ppm ۱۵۰ اسانس آویشن تیمار شد و در دماهای ۲۰، ۳۵ و ۵۰ درجه سانتیگراد برای مدت ۱۲ هفته نگهداری شد. در طی مدت نگهداری، ویژگی­های حسی ارزیابی شد و زمان ماندگاری کشمش تخمین زده شد. نتایج نشان داد که پوشش­دهی به طور معنی­داری بر بافت و رنگ تاثیر گذاشت و سبب افزایش زمان ماندگاری کشمش شد. دما و زمان نگهداری نیز اثرات معنی­داری را بر تمامی صفات حسی نشان دادند. حداکثر زمان ماندگاری (۳۹۴ روز) بر اساس پذیرش کلی برای پوشش خوراکی موم کارنوبا و اسانس آویشن در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد به دست آمد و رگرسیون خطی و تابع درجه دوم با ۹۴/۰≤ R^۲  بهترین برازش را برای تمامی تیمارها داشتند.  

---

چکیده سبوس گندم از جمله فیبرهای رژیمی مهم و در دسترس می‌باشد که به علت خواص فیزیولوژیکی و درمانی مفیدی که دارد، در سال های اخیر توجه زیادی به استفاده از آن در رژیم‌های غذایی به ویژه فراورده‌های غذایی بر پایه غلات گردیده است. در این تحقیق اثرات جایگزین نمودن مقادیر ۵، ۷، ۱۰ و۱۲ درصد وزنی سبوس گندم بر خواص رئولوژیکی خمیر، خصوصیات مکانیکی، بافتی، حسی، تخلخل و رنگ نان بربری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون فارینوگرافی نشان داد افزودن سبوس گندم، موجب افزایش میزان جذب آب و کاهش مقاومت خمیر گردید. بررسی نتایج آزمون‌های مکانیکی( آزمون نفوذ، برش و آنالیز مشخصات بافت )، آزمون رنگ سنجی و ارزیابی بافت نان با نرم افزار ImageJ حاکی از آن بود که با افزایش سطح سبوس، نان‌ها سفتر و با قابلیت جویدن کمتر گردید و روند بیاتی در آنها به تعویق افتاد، فاکتور L که نمایانگر روشنایی نان‌هاست کاهش یافت، همچنین افزایش سطح سبوس با کاهش تخلخل و افزایش اندازه حفرات نان همراه بود. ارزیابی حسی انجام گرفته بر روی نان‌ها نشان داد تیمار حاوی ۷% وزنی سبوس گندم، از دید ارزیابان تفاوت معنی‌داری در سطح ۰۵/۰=α با نان شاهد نداشت و با توجه به نتایج حاصل از سایر آزمون‌ها افزودن سبوس تا سطح ۷% قابل قبول بوده و تفاوت معنی‌داری ایجاد نکرده است.

---

چکیده    در این پژوهش فرآورده­ای جدید از بادام تحت عنوان پاستیل (ژل مک) بر پایه­ی شیر بادام فرموله گردید. اثر آگار در سه سطح (۵/۰، ۷۵/۰ و ۱ درصد) و پکتین در سه سطح (صفر، ۷۵/۰، ۱ درصد) بر ویژگی­های حسی، بافتی، پارامترهای رنگی و فعالیت آب در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش غلظت آگار و پکتین در فرمول باعث کاهش فعالیت آب فرآورده گردید. طبق نتایج رنگ­سنجی، با افزایش هیدروکلوئیدها در فرمولاسیون پارامتر L* افزایش یافت اما پارامترهای a* و b* روند کاهشی داشتند. نتایج حاصل از ارزیابی حسی حاکی از این بود که پذیرش فرآورده در حد بسیار خوبی است، بهترین سطوح پکتین و آگار به ترتیب ۱ و ۵/۰ درصد بود. همچنین نتایج آنالیز پروفایل بافت نشان داد که فرآورده حاصل به لحاظ ویژگی­های بافتی مورد بررسی در دامنه قابل قبولی قرار داشت و ترکیب هیدروکلوئیدها می­تواند منجر به وقوع اثرات هم­افزایی شده و بافت­های جدید در مواد غذایی ایجاد نماید.