---

یکی از مهم ترین مشکلات دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی، ضعف در به کارگیری مهارت های زبانی است؛ برای تحلیل و ریشه یابی این ضعف، مهم ترین مؤلّفه های تأثیر گذار که متخصّصان آموزش زبان های خارجی و مدرّسان مهارت های زبانی عربی، بر آنها تأکید کرده اند مشخص و سپس میزان تأثیرگذاری این مؤلّفه ها در ضعف دانشجویان، از نظر استادان و دانشجویان بررسی شد. این مؤلّفه ها عبارت اند از: «مهم ترین عوامل بی نشاطی دانشجویان در یادگیری و رشد مهارت های زبانی»، «میزان مفید و کارآمدی بسته های آموزشی موجود»، «میزان کارآمدی شیوه های ارائۀ دروس مربوط به مهارت های زبانی»، «میزان انگیزۀ دانشجویان و ماهیت آن»، «میزان کارآمدی روش های تدریس استادان برای بالا بردن نشاط دانشجویان» به صورت کلی و «میزان کارآمدی روش های تدریس مربوط به مهارت شنیداری» به عنوان یک مهارت مهم، به صورت خاص. روش تحقیق، پیمایش، ابزار تحقیق، پرسشنامه و شیوۀ تحلیل داده ها، توصیفی- تحلیلی است. نتیجۀ این پژوهش نشان می دهد که برخلاف بسیاری از گمان ها، دانشجویان نسبت به یادگیری مهارت های زبانی عربی بی انگیزه نیستند، بلکه این بی نشاطی است که به اشتباه بی انگیزه گی به شمارمی رود. از عوامل مهم این بی نشاطی و ضعف، «روش های نامناسب تدریس»، «فقدان بسته های آموزشی مناسب»، «کارآمد نبودن کلاس های آزمایشگاه زبان به علت استفاده نکردن از فنون شنیداری مناسب» و...است.

---

در این مقاله، می‌کوشیم با نگاهی انتقادی کمبود توجه به واژه‌پژوهی در متون دانشگاهی را بررسی کنیم و با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، چشم‌انداز روشنی از پیش‌زمینه‌ها، مسیرها و موانع موجود در این حیطه را ارائه کنیم. در این راستا، تمرکز این مقاله هم بر کمبود پژوهش درمورد زبان علمی فارسی است و هم بر کم‌توجهی پژوهش‌ها به زبان‌آموزان فارسی‌زبان. ابتدا تصویری کلی از اهمیت یادگیری و تسلط بر ابعاد مختلف واژگان در زبان دانشگاهی را بررسی می‌کنیم و درادامه، برخی از پیکره‌ها و لیست‌های واژگانی پراهمیت را معرفی می‌نماییم که در ادبیات تحقیق وجود دارند. پس از تبیین اهمیت و ضرورت پژوهش در این حوزه، کوشیدیم تصویری چندبعدی از زوایای مختلف پژوهشی ارائه کنیم که باید مطمح نظر پژوهشگران این حوزه باشد و مورد بحث قرار گیرد. در این میان، مباحثی چون همنشینی واژگان، زنجیره‌های واژگانی، نوسانات واژگانی درون‌متنی و بین‌متنی و برخی موضوعات دیگر را بررسی کردیم و درنهایت، برخی از چالش‌ها و موانعی را که پیش روی تحقیق در این حوزه قرار دارند معرفی نمودیم.

---

---

مطالعۀ  پیش رو به بررسی تأثیر بازخورد تصحیحی دستوری بر درستی دستوری نگارش زبان­آموزان می­پردازد. در این مطالعه انواع مختلف بازخورد تصحیحی با یکدیگر مقایسه شده اند تا به برتری احتمالی یکی از روش­ها بر دیگری در زمینۀ ایجاد پیشرفت در درستی دستور زبان در  نگارش
زبان­آموزان پی برده شود. به این منظور، ۸۵ دانشجوی مقطع کارشناسی گرایش­های مختلف زبان انگلیسی انتخاب و به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. نحوۀ  ارائۀ  بازخورد  برای هر یک از گروه­ها بدین صورت بود: گروه اول بازخورد مستقیم و گروه دوم بازخورد غیرمستقیم  به صورت مشخص کردن خطی از متن که در آن اشتباه وجود داشت (بازخورد «تنها وجود اشتباه» ) دریافت کردند.  نحوۀ  بازخورد برای گروه سوم به صورت مشخص کردن مکان و کلمۀ  دقیق اشتباه (بازخورد «وجود اشتباه و مکان اشتباه» )  بود. از گروه چهارم نیز به­عنوان گروه کنترل استفاده شد. نتبجۀ به­دست آمده حاکی از این بود که اگر چه تمامی سه شکل بازخورد فراهم­شده در این تحقیق در بهبود درستی دستور زبانی نگارش زبان­آموزان مؤثر بوده­اند، اما تنها بازخورد مستقیم بود که از نظر آماری به پیشرفتی بارز در پس­آزمون نگارش منجر شد و تفاوت مشهودی در میان سایر گروه­ها دیده نشد.

---

این پژوهش به بررسی تأثیر آموزش راهبردهای خواندن زبان دوم بر مهارت درک­مطلب و اضطراب خواندن زبان‌آموزان نوجوان ایرانی می‌پردازد. بدین منظور، ۴۸ زبان‌آموز نوجوان ایرانی انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (تعداد ۲۸ نفر) و گروه کنترل (تعداد ۲۳ نفر) قرار ‌گرفتند. با استفاده از یک طرح شبه­آزمایشی، گروه آزمایش به‌مدت یک ترم، آموزش راهبردهای خواندن در زبان دوم را دریافت کرد، در حالی که گروه کنترل به­روش معمول و بدون آموزش راهبردهای خواندن مورد آموزش قرار‌ گرفت. هر دو گروه قبل و بعد از دورۀ آموزش، از نظر میزان درک ‌مطلب و اضطراب خواندن سنجش شدند. به‌منظور ارزیابی عملکرد درک‌ مطلب و اضطراب خواندن شرکت­کننده‌‌ها به‌ترتیب از دو آزمون بخش خواندن انگلیسی مقدماتی کمبریج (CPET) و مقیاس اضطراب خواندن زبان خارجی (FLRAS)، قبل و بعد از دورۀ آموزش به­منزلۀ پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده شد. یافته‌‌های پژوهش بیانگر این بود که بعد از دریافت آموزش راهبردها، عملکرد درک ‌مطلب زبان‌آموزان گروه آزمایش بهتر از گروه کنترل بود. به‌علاوه، نتایج نشان داد که آموزش راهبردهای خواندن، میزان اضطراب خواندن شرکت‌کنندگان را کاهش داد.
در ­پایان، دربارۀ پیامدهای آموزشی یافته‌‌های این پژوهش بحث شد.
 
 

---

Scholarly publication has turned into a growing concern affecting the lives of academics across the world. The increasing demand by higher education institutions for publications in high-profile venues has created various policy issues, including the ones about the language of publication, and more specifically, about writing and publishing in English by speakers of other languages. In this study, we investigate policies of publishing in English in Iranian higher education based on qualitative content analysis of ۳۰ national policy documents and ۱۷۰ university bylaws released by ۴۶ Iranian universities over the past twenty-three years. The emerging policy lines reveal that the research evaluation system and the structure of incentives as well as institutional pressure mechanisms all tend to act in favor of publishing in English in a context where it is the academic language of only a small minority. The implications of such policy directions for higher education in Iran are discussed along with possible messages for other contexts around the world.