پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ ماهیت براساس روش جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی ساختاری است که با ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. لذا، با توجه به ماهیت این پژوهش، گردآوری اطلاعات در بخش توصیفی، از طریق مطالعه اسناد کتابخانه ای و در بخش تحلیل از تشکیل ماتریس­های متقاطع و متعادل به وسیلۀ نرم­افزار Micmac ، تبیین نیروهای پیشران کلیدی به همراه تحلیل رویکردهای سناریونگاری استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل ۴۰ نفر از مختصصان و کارشناسان حوزه برنامه­ریزی شهری می باشند که از طریق نمونه­گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. طبق نتایج حاصل از میان ۷۲ عامل کلیدی «مصرف­گرایی در تحولات کاربری اراضی شهری»، «قوانین مالیات بر زمین»، «نظارت بر ساخت­و­ساز»، «گروه‌ها و طبقات اجتماعی در تحولات کاربری اراضی شهری»، «مجوزهای ساخت­وساز غیرکارشناسی»، «مشارکت و همکاری در تحولات کاربری اراضی شهری»، «اقتصاد غیرمولد رانتی»، «تجاری­سازی زمین شهری» مهم ترین عوامل کلیدی موثر در برنامه­ریزی کاربری زمین و تحولات آن در منطقه ۱۲ شهر تهران محسوب می شوند. مطلوب­ترین سناریو، سناریوی شماره یک پیشنهاد شد که مبتنی بر موفقیت سیاست‌گذاری شهری در ساماندهی کاربری اراضی، برنامه­ی هوشمندسازی، ارزش­گذاری فضایی، حل مسایل سیاست‌گذاری- قانون‌گذاری و مجوز تراکم­‌فروشی در وضعیت مطلوب است.