---

آیات‌الاحکام نماز به دسته‌ای از آیات مشخص در قران گفته می‌شود که در آن‌ها احکام الهی دربارۀ نماز و شیوۀ برپایی آن در قالب گفتمان تجویزی بیان شده‌اند که هستۀ نظام گفتمانی در آن‌ها مؤلفۀ «تجویز» است؛ اما نکته‌ای که دربارۀ اینگونه آیات مطرح می‌شود، این است که با وجود حاکمیت گفتمانی تجویزی بر آن‌ها و رابطۀ عمودی کنش‌گزاری (دستور دهنده) و کنش‌گری (دستورپذیری) که در این آیات میان خداوند و بندگان شکل می‌گیرد؛ در بسیاری از این آیات، کنش‌گزار در کنار گفتمان کنشی تجویزی (دستور)، از مؤلفه‌های گفتمان القایی (تشویق، تهدید، و...) نیز استفاده کرده است؛ به همین سبب در این پژوهش  این مسئله مطرح است که گفتمان‌های القایی در این آیات دارای چه کارکردی هستند و باوجود آن‌ها، این دسته از آیات‌الاحکام دارای چه ساختار گفتمانی هستند؛ در این پژوهش که با روش تحلیلی و کاربردی و بر پایۀ رویکرد نشانه- معناشناسی گفتمانی گرمس انجام گردیده، کوشش شده است که ۱۷ آیۀ قران که موسوم به آیات‌الاحکام نماز هستند، از دیدگاه گفتمان تجویزی و القایی بررسی شود تا چگونگی ساختار گفتمانی آن‌ها مشخص شود و کارکرد گفتمان‌های القایی نیز در این آیات روشن شود؛ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که گفتمان‌های القایی به کار رفته در کنار گفتمان تجویزی، پادگفتمان‌هایی هستند که به دو شکل تضمینی و تقویتی انجام‌گیری کنش تجویزی توسط کنش‌گران را حمایت معنایی کرده‌اند و حضور آن‌ها، نظامی تلفیقی از تجویز و القا را در این آیات ایجاد کرده است.

 

---

داستان قلعۀ حیوانات اورول داستانی با تم سیاسی- اجتماعی است که در آن می‌توان شاهد هم‌آیی کنشی شخصیت‌های اصلی داستان در مسیر شکل‌گیری یک هدف مشخص (جامعۀ مستقل حیوانات) بود که  این هم‌آیی کنشی در ادامه منجر به ظهور یک انقلاب و ایجاد یک جامعۀ مستقل حیوانی در سایۀ یک سلسله پارادایم الزام‌آور در مزرعه می‌شود. اما در ادامۀ روایت، هر کدام از شخصیت‌های کنش‌های نشانه‌‌‌گونۀ خاصی نسبت به جامعۀ مستقل حیوانات را از خود بروز می‌دهند که همین امر انتظار یکسانی سبک زندگی و نیز چگونگی رویکرد آن در این داستان را به چالش می‌کشد. به همین سبب پژوهش حاضر که با استفاده از روش تحلیلی- تطبیقی نوشته شده است، در پی این است که بر مبنای الگوی سبک زندگی اریک لاندوفسکی؛ نشانه‌شناس اجتماعی فرانسه، مسئلۀ چگونگی سبک زندگی در داستان قلعۀ حیوانات را تحلیل و بررسی کند تا ضمن مشخص کردن یکپارچه یا متفاوت بودن گفتمان سبک زندگی در این داستان؛ چگونگی رویکرد آن‌ را نیز که می‌تواند شامل مواردی چون: ایستایی، پویایی، تکرارمحوری و نیز فرایندی بودن یا نبودن باشد؛ تببین کند. یافته‌های این پژوهش بیان کنندۀ این امر است که طبق پیش‌بینی پژوهشگران در این مقاله، گفتمان سبک زندگی در این داستان به شکل متفاوت نمود یافته است که در این بین سبک‌های زندگی آفتاب‌پرست و مرجع‌نشینی و سبک زندگی خرس، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین  بسامد هستند و نیز در بیشتر موارد رویکرد سبک زندگی در این داستان، رویکردی ایستا و غیرفرایندی است