---

با توجه به تغییر ذائقه مردم به سمت محصولات غذایی با طعم های جدید و متفاوت، می بایست محصولاتی به بازار ارائه شود تا علاوه بر تنوع محصول، افراد را به مصرف صبحانه و یا میان وعده هایی با ارزش  تغذیه ای بالا تشویق نمود. در این پژوهش، از کدو حلوایی که دارای خصوصیات مثبت تغذیه ای و درمانی می باشد برای تهیه کره میوه استفاده شد و با استفاده از میکروکریستالین سلولز در سطوح (۵/۱، ۱، ۵/۰ درصد)، نشاسته اصلاح شده در سطوح(۲/۰، ۱۵/۰، ۱/۰ درصد) برای بهبود قوام و صمغیت بافت، می توان انتظار داشت، علاوه بر غنی سازی و افزایش خواص تغذیه ای کره تولیدی، بر خصوصیات رئولوژیکی، بافتی و رنگ محصول موثر باشد. افزایش غلظت میکروکریستالین سلولز سبب کاهش صمغیت و سفتی بافت گردید. برخلاف نشاسته اصلاح شده که تاثیر معنی داری روی صمغیت نداشت، اما قابلیت جویدن را افزایش داد؛ همچنین هر دو متغیر روی فاکتور رنگ تاثیر معنی داری داشتند. نتایج حاکی از آنست که می توان یک صبحانه و یا عصرانه خوش طعم، با کیفیت و ارزش تغذیه ای بهتر به بازار عرضه نمود و نیز تنوع در محصولات، سبب جلب نظر و حق انتخاب بیشتر مشتری می گردد.

---

چکیده
هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد میکروبی عصاره­های آبی، اتانولی و هیدروالکلی اندام­های هوایی گیاه سالویا خراسانیکا علیه استافیلوکوکوس اورئوس (ATCC: ۶۵۳۸)، انتروکوکوس فکالیس (ATCC: ۲۱۲۹۹) ، سالمونلا تیفی­موریوم (ATCC: ۱۴۰۲۸)واشریشیا کلی (ATCC: ۲۵۹۲۲)می­باشد. در این پژوهش اثر ضد باکتریایی عصاره­ها با استفاده از روش انتشار در آگار بررسی شد. جهت تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی نیز روش میکرودایلوشن به­وسیله الایزا و افزودن معرف تری­فنیل تترازولیوم کلراید استفاده گردید. بیشترین قطر هاله بازداری در روش انتشار در آگار مربوط به عصاره­های آبی و هیدروالکلی اندام­های هوایی سالویا خراسانیکا در مقابل باکتری انتروکوکوس فکالیس بود. میزان MIC محاسبه شدهدر مورد عصاره­های آبی و اتانولی اندام­های هوایی باکتری­های گرم مثبت معادل۶۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر و در مورد اشریشیا کلی معادل ۶۰ و ۱۲۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر و برای سالمونلا تیفی­موریوم به ترتیب ۱۲۰ و ۲۴۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر اندازه­گیری شد. این مقدار برای عصاره­های هیدروالکلی در مورد باکتری­های گرم مثبت ۶۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر و در مورد باکتری­های گرم منفی برابر با ۱۲۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

چکیده
هدف از این پژوهش استفاده از پیش‌تیمار فراصوت و آبگیری اسمزی بر ویژگی‌های کیفی نمونه‌های خشک شده نارنج با جریان هوای داغ بود. پیش‌تیمار فراصوت در حمام فراصوت در سه سطح زمانی ۱۰،۲۰ و ۳۰ دقیقه در دمای محیط، با فرکانس kHz۲۵، غلظت محلول اسمزی فروکتوز در سه سطح ۲۰،۳۰ و ۴۰ درصد وزنی/ وزنی و زمان غوطه‌وری در محلول اسمزی در ۵ بازه زمانی ۳۰، ۶۰، ۱۲۰، ۱۸۰ و ۲۴۰ دقیقه روی نمونه‌های نارنج انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که در غلظت‌های ثابت فروکتوز و زمان اولتراسوند، میزان مواد جامد در طی فرآیند اسمز با افزایش زمان اسمزی افزایش یافت. به‌طوری‌که با افزایش زمان فرآیند اسمزی در ۱۰ دقیقه اول فرآیند اولتراسوند، میزان تغییرات مواد جامد افزایش چشم‌گیری را نشان داد (p<۰,۰۵). افزایش غلظت محلول اسمزی سبب افزایش آبگیری از نمونه گردید. همچنین نتایج حاصل از جذب آب مجدد نشان داد که در تمام موارد، میزان آب جذب شده با افزایش زمان فراصوت و افزایش غلظت فروکتوز، به‌طور معنی‌داری، در مقایسه با نمونه شاهد افزایش یافت. استفاده از امواج فراصوت به علت ایجاد میکرو کانال‌ها سبب سهولت انتقال جرم و تسریع فرآیند خشک کردن شد. در غلظت‌های ثابت فروکتوز و زمان اولتراسوند، میزان مواد جامد در طی فرآیند اسمز با افزایش زمان اسمزی افزایش یافت.

---

چکیده
هدف از این پژوهش بررسی همبستگی میان ویژگی‌های میکروبی و فیزیکوشیمیایی شیر خام و استفاده از روش‌های آماری چند متغیره مانند تجزیه به مؤلفه اصلی و تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی و تحلیل تشخیص گام به گام جهت تشخیص الگو و طبقه‌بندی آن می‌باشد. در این پژوهش ۴۸ نمونه شیرخام از دامداری‌های صنعتی شهرستان مشهد نمونه‌برداری شد. سپس ویژگی‌های میکروبی و فیزیکوشیمیایی نمونه‌ها مورد سنجش قرار گرفت. بوسیله­ی تجزیه به مؤلفه‌ی اصلی، در مجموع ۷ مؤلفه برای ویژگی‌های میکروبی و فیزیکوشیمیایی شیر خام معرفی گردید که حاوی ۶۵/۹۳ درصد از مقدار کل واریانس بودند. مؤلفه‌ی اصلی اول، دوم و سوم با توجیه بیشترین درصد واریانس کل به عنوان مؤلفه‌های اصلی جهت تحلیل داده‌ها انتخاب گردیدند و بر اساس آن نمونه‌های شیر خام به سه گروه طبقه‌بندی شدند. انجام تحلیل خوشه‌ای روی چهارده ویژگی نمونه‌های شیر خام، آن‌ها را به سه خوشه اصلی طبقه‌بندی کرد که با نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌ی اصلی مطابقت داشت. نتایج تحلیل تشخیصی گام به گام نیز نشان داد که ویژگی‌های وارد شده در معادله در کل توانسته‌اند عضویت ۷/۹۱ درصد از نمونه‌های شیر خام را به درستی از نظر کیفیت در طبقه خودشان پیش‌بینی نمایند. با توجه به اهمیت ویژه‌ی کیفیت شیر خام در صنایع لبنی به علت تاثیر مستقیم آن بر کیفیت محصولات و سلامت مصرف کننده، طبقه‌بندی شیر خام دریافتی بر اساس ویژگی‌های کیفی، به مدیران صنایع لبنی هم در زمینه‌ی تعیین قیمت شیر خام دریافتی از دامدار و هم در زمینه تولید فرآورده‌های لبنی با کیفیت بالا کمک خواهد کرد.

---

کدو حلوایی نوعی میوه با خصوصیات مثبت تغذیه ای و درمانی است. با این وجود در جیره غذایی روزانه استفاده محدودی دارد. با تحقیقات گسترده تر و فرمولاسیون های بیشتر میتوان مصرف آن را به عنوان یک محصول مغذی گسترش داد. یکی از راههای استفاده از این میوه، تهیه محصولی با عنوان کره کدوحلوایی است که میتواند بعنوان صبحانه و یا عصرانه، یک محصول سالم، مفید، متنوع و خوش طعم مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی برای بهبود قوام و صمغیت در بافت محصول، میکروکریستالین سلولز در سطوح (۱,۵، ۱، ۰.۵ درصد) و نشاسته اصلاح شده در سطوح (۰.۲، ۰.۱۵، ۰.۱ درصد) در فرمولاسیون قرار گرفت. پارامترهای فیزیکوشیمیایی و ارزیابی ارگانولپتیکی در محصول مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه نمونه ها در سطح ۹۵ درصد تعریف شد. نتایج نشان داد که افزودن این دو هیدروکلوئید اثرات مثبتی بر روی ارزیابی حسی داشته است.علاوه بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی، ارگانولپتیکی، بر روی بافت و رنگ محصول تاثیر داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده میتوان گفت علاوه بر افزایش مصرف این میوه، ایجاد تنوع در انتخاب، بهبود سطح تغذیه ای جامعه صورت میگیرد.

---

فوزاریوم گرامیناروم یکی از عمدهترین گونههای قارچی مولد مایکوتوکسین زرالنون میباشد که اغلب باعث آلودگی غلاتی نظیر ذرت میشود. در این مطالعه با توجه به وجود مخاطرات ناشی از آلودگی غلات به کپکهای مولد تریکوتسینها برای سلامتی انسان و دام به بررسی آلودگی فوزاریومهای مولد زرالنون در نمونههای ذرت مورد استفاده در خوراک دام جمعآوری شده از گاوداریهای صنعتی استان خراسان رضوی پرداخته شد. در راستای ارائه یک روش ساده جهت ردیابی زرالنون، پس از کشت نمونهها به روش پورپلیت، جدایهها به روش تک اسپور خالص شدند. DNA جدایهها از طریق واکنش PCR با آغازگر (Tri۵-F/R) و (Pks۴-F/R) مورد آزمون قرار گرفتند. در این پژوهش ۸ جدایه فوزاریوم گرامیناروم شناسایی شد که از این تعداد طی واکنش PCR با آغازگر Tri۵-F/R، در ۵ جدایه قارچی یک باند ۳۸۰ جفت بازی را تکثیر نمودند که نشاندهنده توانایی تولید تریکوتسین در آنها میباشد. نتایج حاصل از واکنش با آغازگر Pks۴-F/R در ۵ جدایه فوزاریوم گرامیناروم تکثیر باندی با طول تقریبی ۲۸۰ جفت بازی، گویای وجود گونههای فوزاریوم گرامیناروم با توانایی تولید زرالنون بود. یافتههای این مطالعه نشان داد که این روش، ابزاری قدرتمند، ویژه و حساس در تشخیص آلودگی مواد غذایی به زرالنون میباشد. همچنین با توجه به حضور قارچهای توکسینزا در این نمونهها، انجام مطالعات تکمیلی دیگر، توجه متخصصین بهداشت عمومی و تغذیه به موضوع لازم مینماید.

---

شکلات به عنوان یک غذای منحصر به فرد و از منابع مهم مواد فعال بیولوژیک است که اثر آنتی‌اکسیدانی ویژه‌ای را در بدن انسان نشان داده است. در سال­های اخیر با مطرح شدن غذاهای فراسودمند، محققان درصدد تقویت محصولات با ریزمغذی‌ها، جهت افزایش اثرات سلامت بخشی آن‌ها هستند. پیشنهاد این پژوهش جهت غنی‌سازی شکلات، پودر سنجد در سطوح ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد به عنوان جایگزین قند می‌باشد. محققین ثابت کرده‌اند که سنجد یک ترکیب غنی از پلی‌‌فنل‌ها، فلاونوئیدها، ویتامین‌ها، تانن‌ها و بویژه فیبرها می‌باشد و در طب سنتی به عنوان داروی ضد تهوع، به واسطه تانن بالای آن، کاربرد دارد. در این پژوهش جهت ارتقاء خواص آنتی‌اکسیدانی و حسی، عصاره نعناء با دوز ثابت به همه تیمارها افزوده شد. نتایج آزمون‌ها حاکی از افزایش سطح پلی فنل‌ها، فلاونوئید‌ها، آنتوسیانین‌ها و همچنین افزایش درصد مهار رادیکال آزاد DPPH، در حضور پودر سنجد بود. با توجه به اثر مثبت تانن سنجد در رفع حالت تهوع، در این پژوهش به اندازه‌گیری تانن‌ها و سینتیک تجزیه آن (ثابت K) و نیمه عمر تانن T۱/۲ در شکلات پرداختیم، که نتایح حاکی از پایداری بالای این ترکیب در شکلات نعنایی می‌باشد. با توجه به گسی نامطلوب ناشی از تانن بالا، عصاره نعناء اثر مثبتی بر بهبود خواص حسی داشت و ذهن مخاطب در درجه اول به احساس سردی مطلوب عصاره نعناء مشغول ‌‌‌‌‌‌شد. با توجه به نتایج آزمون‌ها، می‌توان از این فرآورده به عنوان افزایش بهداشت تغذیه‌ای و سلامت انسان بهره جست.

---

امروزه مصرف دسرهای غیر لبنی با انواع ترکیبات طعم دهنده رو به گسترش است که توسط گروه­های سنی مختلف به علت ارزش تغذیه­ای و ویژگی­های حسی مصرف می­شوند. این تحقیق با هدف بهینه­سازی فرمولاسیون دسر تخمیری غیر لبنی بر پایه شیر بادام انجام شد. در این تحقیق مواد افزودنی در سه سطح شامل شکر (۲، ۳ و ۴ درصد)، پکتین (۵/۰، ۶/۰ و ۷/۰ درصد) و ژلاتین (۴/۰، ۵/۰ و ۶/۰ درصد) جهت تولید دسر مورد بررسی قرار گرفت. سپس خصوصیات فیزیکوشیمیایی دسر تولیدی شامل pH، آب اندازی و همچنین ویسکوزیته، بافت و پارامترهای رنگ­سنجی دسر تولیدی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد با افزایش درصد پکتین و شکر  شاخص L* کاهش، با افزایش درصد ژلاتین و پکتین شاخص a* کاهش و با افزایش درصد پکتین شاخص b* کاهش و اثر افزایش ژلاتین روند معنی­داری نداشت. در کلیه سطوح  شکر با افزایش درصد ژلاتین و پکتین سفتی بافت نمونه­های دسر تخمیری غیر لبنی افزایش یافته است. با مقایسه مقادیر متوسط سفتی بافت دسرهای تولیدی در سطوح ثابت ژلاتین و پکتین می­توان نتیجه گرفت که درصد شکر اثر قابل ملاحظه­ای بر سفتی بافت دسر پس از تولید داشته و با افزایش درصد شکر، پکتین و ژلاتین میزان سفتی بافت افزایش یافت. در کلیه سطوح شکر با افزایش درصد ژلاتین و پکتین، ویسکوزیته نمونه­های دسر تخمیری غیر لبنی افزایش یافت. با افزایش درصد ژلاتین و پکتین، pH کاهش یافت. افزودن ژلاتین و پکتین به خصوص در غلظت­های زیاد به طور قابل ملاحظه­ای سبب کاهش آب­اندازی نمونه­های دسر شد.

---

 کیک یک میان وعده مورد علاقه طیف گسترده سنی مصرف­کنندگان می باشد که دارای مقادیر بالای چربی و شکر در فرمول آن است که در نتیجه جزو فراورده­های با کالری بالا محسوب می­گردد. اینولین یکی از بهترین جایگزین­های چربی بر پایه کربوهیدرات­ها می­باشد. ویژگی­ اینولین، قابلیت تشکیل میکروکریستال در آب می­باشد و برای تشکیل بافت خامه­ای و فراهم کردن احساس شبیه به چربی بسیار مناسب است. یکی از روش­های کاهش شکر دریافتی، استفاده از شیره میوه-های دارای طعم شیرین می­باشد. خرما به دلیل دارا بودن شیرینی طبیعی و طعم متمایز مطبوع، هضم راحت و محتوای بسیار بالای قند به عنوان یک شیرین­کننده طبیعی در محصولات غذایی مختلف مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی جایگزینی شکر با شیره خرما و جایگزینی چربی با اینولین بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی کیک روغن و بهینه­سازی فرمولاسیون به منظور تولید محصول پری­بیوتیک با چربی کاهش یافته و محتوای کمتر ساکارز می­باشد. در این پژوهش شکر فرمولاسیون کیک در چهار سطح شامل صفر، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ درصد با شیره خرما جایگزین گردید. روغن فرمولاسیون نیز در چهار سطح شامل صفر، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ درصد با اینولین جایگزین گردید. جایگزینی روغن کیک با اینولین، علاوه بر کاهش پارامترهای بافتی کیک، باعث افزایش pH کیک و روشن­تر شدن پوسته کیک و در عین حال کاهش زردی پوسته گردید. با افزایش جایگزینی همزمان شکر و روغن مقدار رطوبت و تیرگی سطح و همچنین سفتی بافت کیک افزایش یافت. نتایج بهینه سازی نشان داد که میزان شکر فرمول تا ۱۹ درصد با شیره خرما و روغن تا ۳۴ درصد با اینولین قابلیت جایگزینی دارد.

---

کیک از جمله محصولاتی است که در تهیه آن می توان جهت کاهش کالری از جایگزین چربی استفاده کرد. ژل جایگزین چربی (FRG) ترکیبی است که دارای خواص عملکردی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی همانند چربی­ها بوده ولی در هر گرم میزان کالری کمتری در مقایسه با چربی­ها تولید می­کنند. ژل جایگزین چربی از ترکیب پرمیکس جایگزین چربی (FRP) و آب تشکیل شده است. پرمیکس جایگزین چربی حاوی WPC، مالتودکسترین و اینولین بوده و غلظت های مختلف پرمیکس در خمیر کیک استفاده گردید. برای بهینه سازی فرمولاسیون از روش آماری سطح پاسخ استفاده شد و برای بررسی مدل و انتخاب فرمول بهینه از ویسکوزیته خمیر و سفتی بافت کیک استفاده گردید. در شرایط بهینه نتایج حاصل از ویسکوزیته خمیر، چگالی ویژه خمیر، حجم کیک و ارزیابی حسی با استفاده از نرم افزار SPSS بررسی گردید. متغیرهای آب، FRP و چربی به صورت خطی و درجه دوم به ترتیب بر ویسکوزیته خمیر و سفتی بافت موثر بود، بین آب و FRP اثر متقابل مشاهده گردید و اختلاف معنی داری بین ویسکوزیته خمیر و سفتی بافت اندازه گیری شده و پیش بینی شده وجود نداشت. شرایط بهینه تولید به‌صورت ۴۲/۷۰ درصد آب، ۵۰/۱ درصد FRP و ۲۸/۱۰ درصد چربی تعیین گردید. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خمیر و کیک در شرایط بهینه با نمونه شاهد مقایسه گردید. نتایج نشان داد که ویسکوزیته و چگالی ویژه خمیر بهینه در مقایسه با شاهد بیشتر بود. حجم و محتوای رطوبتی کیک بهینه در مقایسه با نمونه شاهد بالاتر بود. ازلحاظ سفتی بافت و رنگ و ارزیابی حسی تفاوت معنی‌داری بین کیک شاهد و بهینه وجود نداشت. نتایج نشان داد که با استفاده از ژل جایگزین چربی(FRG) می‌توان میزان چربی کیک را در حدود ۷۶ درصد مقدار اولیه آن، بدون ایجاد تغییر کیفی نامطلوبی در محصول نهایی کاهش داد.

---

امروزه، به دلیل افزایش بیماری‌های مزمن غیرواگیردار از جمله بیماری­های قلبی- عروقی و چاقی، مصرف کنندگان تقاضای روزافزونی برای تأمین فرآورده‌های لبنی با ترکیب چربی اصلاح شده دارند تا ضمن تامین نیازهای غذایی از خطرات ناشی از کلسترول و چربی مصون بمانند. نگرانی‌های مذکور از طرف مصرف‌کنندگان، منجر به گسترش عرضه انواع ماست‏های فراسودمند در بازار شده است اما طعم، مزه و بافت این ماست‌ها مطلوب و موردپسند مصرف کنندگان نیست و تحقیقات فراوانی برای بهبود این معایب در حال انجام است. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی ماست فراسودمند حاوی روغن زیتون (۰، ۳ و ۶ درصد براساس وزن شیر) و پودر دانه کرفس (۰، ۵/۱ و ۳ درصدبر اساس وزن شیر) در طول زمان ماندگاری (۱، ۷ و ۱۴ روز پس از تولید) انجام شد. مطابق نتایج به دست آمده، غلظت‏ های مختلف روغن زیتون و پودر دانه کرفس تاثیر معنی‏داری بر ویژگی‏های فیزیکی و شیمیایی (اسیدیته، آب اندازی، pH، ماده خشک بدون چربی، پروتئین، چربی و اسیدهای چرب) ماست فراسودمند در طول زمان نگهداری نشان دادند (۰۵/۰˂P)، به طوری که زمان نگهداری با اسیدیته و آب‌اندازی رابطه مستقیم و بر pH اثر معکوس داشت. در حالی که میزان پودر دانه کرفس با ماده خشک بدون چربی، پروتئین و آب اندازی رابطه مستقیم داشت. همچنین درصد روغن زیتون با چربی اثر مستقیم و بر آب اندازی اثر معکوس داشت و نیز نمونه‌های حاوی روغن زیتون دارای اندیس اسیدیته بالاتری نسبت به نمونه شاهد بودند. در خصوص آنالیز اسید های چرب، با افزودن روغن گیاهی زیتون نسبت به نمونه کنترل، میزان اسیدهای چرب زنجیر کوتاه و متوسط از جمله ۱۴:۰، ۱۶:۰، ۱۲:۰، ۱۰:۰، ۸:۰ ، ۶:۰ کاهش قابل توجهی نشان داد، ولی مقادیر اسیدهای چرب ۱۸:۱ و ۱۸:۲ افزایش قابل توجهی یافت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که می توان با استفاده از غلظت های مختلف روغن زیتون و پودر دانه کرفس در فرمولاسیون ماست فراسودمند، ویژگی‏های فیزیکوشیمیایی با خصوصیات متفاوت ایجاد نمود که هر یک را می‏توان با توجه به تعریف ویژگی‌های فرآورده مد نظر، مورد توجه قرار گیرد.
 

---

هسته خرما یکی از عمده­ترین ضایعات کشاورزی و مصارف صنعتی خرما می­باشد. هسته خرما در ایران اغلب به عنوان ضایعات دور ریخته شده و یا برای مصارف خوراک دام استفاده می­شود. در این پژوهش هسته خرما مورد بررسی قرار گرفت و محصول با ارزش کربوکسی متیل سلولز با درصد خلوص بالا از آن تولید شد. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده هسته خرما سلولز، همی­ سلولز و لیگنین آن هستند که این مجموعه ساختار فیبری مستحکمی را تشکیل می­دهند. در این پژوهش سلولز با تیمار سدیم هیدروکسید و سدیم کلریت از پودر هسته خرما استخراج شد. سلولز استخراجی با استفاده از دو فرایند آلکالی سلولز و اتری سلولز تبدیل به CMC شد. جهت بررسی ساختار CMC از SEM استفاده شد، که حذف ناخالصی­های سطحی الیاف و شکل کروی متورم الیاف نشان دهنده مناسب بودن روش استفاده شده بوده است. برای شناسایی گروه­های کربوکسی متیلی جایگزین شده بر روی سلولز، از طیف­سنجیFTIR  استفاده شد که پیک­های موجود در عدد موج های ۱۴۲۵ و ۱۶۱۲ بر سانتی­ متر، جایگزینی را تایید می­ کند. نتایج بهینه­ سازی نشان داد که در شرایط غلظت سدیم هیدروکسید ۷۹۹/۲۹%، نسبت وزنی سدیم مونوکلرواستیک اسید به سلولز برابر ۱، دمای ۶۸ درجه سلسیوس و زمان واکنش ۱۵۸ دقیقه، بالاترین مقدار درجه استخلاف و درجه خلوص و بازده به دست می­آید که این بالاترین درجه استخلاف و درجه خلوص و بازده به ترتیب مقادیر ۹۷/۰، ۹۹/۹۷ و ۸۰/۱۶۶ درصد می­ باشند. همچنین ویسکوزیته محلوCMC  ۳ درصد در آب با سرعت ۵۰ دور در دقیقه برابر با ۹۳/۳۴۷ میلی پاسکال ثانیه به دست آمد.

---

این تحقیق با هدف بررسی جایگزینی سطوح متفاوت آرد نخودچی (صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد) با آرد کینوا و افزودن امولسیفایر منوگلیسرید در سطوح صفر، ۵/۰ و ۱ درصد به فرمولاسیون شیرینی بدون گلوتن انجام شد. در این تحقیق میزان خاکستر، پروتئین، رطوبت، حجم مخصوص، سفتی بافت و ویژگی‏های حسی (فرم و شکل، سطح، بافت، قابلیت جویدن، بو و مزه و پذیرش کلی) نمونه‏های تولیدی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد رطوبت، خاکستر و چربی آرد کینوا بیشتر و میزان پروتئین آن کمتر از آرد نخود بود. با افزایش سطح جایگزینی آرد نخودچی با آرد کینوا بر میزان رطوبت و خاکستر افزوده و از میزان پروتئین شیرینی‏های تولیدی کاسته شد. این در حالی بود که نمونه حاوی ۲۵ درصد آرد کینوا و ۵/۰ درصد امولسیفایر منوگلیسرید از بیشترین حجم مخصوص (۹۸/۰ میلی‏لیتر بر گرم) و کمترین سفتی بافت (۳۷/۳۱ نیوتن) برخوردار بودند. در نتیجه حضور آرد کینوا و افزایش سطح آن در فرمولاسیون مؤلفه رنگی L^* کاهش و a^* افزایش یافت. ارزیابی حسی نشان‏دهنده برتری نمونه حاوی ۲۵ درصد آرد کینوا (فاقد امولسیفایر) و نمونه حاوی ۲۵ درصد آرد کینوا و  ۵/۰ درصد امولسیفایر منوگلیسرید بود. لازم به ذکر است نمونه‏های حاوی ۵۰ درصد آرد کینوا در حضور ۵/۰ درصد امولسیفایر منوگلیسرید نیز کمیت و کیفیت بالایی برخوردار بودند. از این رو نمونه حاوی ۲۵ درصد آرد کینوا و ۵/۰ درصد امولسیفایر منوگلیسرید به عنوان برترین نمونه‏های شیرینی بدون گلوتن در این تحقیق معرفی می‏شوند.
 

---

یکی از مشکلات شایع در جوامع امروزی، میزان کالری دریافتی و افزایش وزن به علت مصرف طولانی محصولات پرکالری است. از این رو هدف از این تحقیق تولید کیک کم کالری، با کاهش میزان چربی و بهینه سازی فرمولاسیون آن توسط WPC، مالتودکسترین و اینولین به منظور کاهش کالری بود. در این پژوهش از متدولوژی سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی صاف به منظور بررسی و بهینه سازی متغیرهای مستقل شامل WPC (۱۳-۳ درصد)، مالتودکسترین (۳/۰-۰ درصد) و اینولین (۱-۰ درصد) بر ویژگی های محصول نهایی استفاده شد. نتایج مرحله بهینه سازی نشان داد که با کاهش چربی فرمولاسیون و افزودن مالتودکسترین و اینولین میزان رطوبت و فعالیت آبی نمونه های کیک بهتر حفظ شده که منجر به کاهش سفتی و همچنین افزایش پیوستگی بافت نمونه های کیک و در نتیجه محصولی نرم تر با بیاتی کمتر تولید گردید. همچنین کاربرد این ترکیبات در فرمولاسیون کیک اثر منفی ناشی از حذف بخشی از چربی بر کاهش تخلخل و حجم کیک را تا حد زیادی جبران نمود. شرایط بهینه فرمولاسیون جهت به حداقل رساندن سفتی و همچنین به حداکثر رساندن حجم و پیوستگی کیک که در آزمایش های عملی مورد تایید قرار گرفت، برای پارامترهای مستقل شامل میزان WPC، مالتودکسترین و اینولین به ترتیب ۶/۶ %، ۳/۰ % و ۱ % بدست آمد. در این نقطه بهینه مقادیر پاسخ ها شامل رطوبت، aw، سفتی، پیوستگی بافت و حجم نمونه ها به ترتیب برابر ۰۷/۱۸ درصد، ۷۸/۰، ۱۸/۰ نیوتن، ۲۶/۱ و ۹۶ سانتی متر مکعب بود.

---

غنی‌سازی، یکی از راه‌های بهبود ارزش غذایی غذاها است. در این پژوهش غنی‌سازی ماست با مخمر ساکارومایسیس سرویزیه به عنوان منبعی ارزان قیمت از فیبر، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی برای تولید یک غذای فراسودمند صورت گرفت. ویژگی‌های فیزیکی - شیمیایی و حسی تیمارهای غنی‌شده ارزیابی شد. شیر گاو در ۳ سطح چربی (۲/۱، ۸/۱ و ۳ درصد) با مخمر در ۴ سطح (۰، ۳/۰، ۶/۰ و ۹/۰ درصد) مخلوط و در تهیه نمونه‌های ماست استفاده شد. نتایج نشان داد به طور کلی درصد چربی، درصد مخمر و مدت زمان نگهداری بر تغییرات pH و اسیدیته در سطح اطمینان ۹۵% معنی‌دار بود. با افزایش درصد چربی، pH افزایش و اسیدیته کاهش داشت. افزایش درصد مخمر، باعث کاهش pH و افزایش شد. آب‌اندازی ماست با افزایش درصد چربی و یا مخمر و همچنین با افزایش مدت زمان نگهداری کاهش داشت. سفتی بافت در اثر افزایش چربی افزایش و در مجموع در اثر افزایش درصد مخمر کاهش داشت. بیشترین میزان سفتی بافت در سطح مخمر صفر درصد و کمترین میزان آن در سطح مخمر ۹/۰% بود. درصد چربی، درصد مخمر و همچنین برهمکنش این دو متغیر، بر شاخص رنگی a*، b* با اطمینان ۹۵% تاثیرگذار و معنی‌دار بودند. اما بر شاخص رنگی L*، تنها متغیر درصد مخمر تاثیر معنی‌دار داشت. نتایج ارزیابی حسی نشان داد تنها متغیر درصد چربی بر رایحه، احساس دهانی، بافت داخلی، قاشق‌پذیری و پذیرش کلی تاثیر معنی‌دار داشته است.

---

کینوا یک منبع غذایی ارزشمند است که امروزه توجه افراد زیادی را به خود جلب نموده است. بدین منظور در این پژوهش تأثیر انواع آرد کینوا (خام، تف داده شده و پرک) و جایگزینی بخشی از آن با آرد برنج تفت داده (صفر، ۱۵ و ۳۰ درصد) بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی (پروتئین، خاکستر، فعالیت آبی، بافت و رنگ) و حسی قالب‏های غذایی فشرده تولیدی، بررسی شد. نتایج نشان داد که روش‏های فراوری تفت دادن و پرک کردن کینوا ضمن بهبود کیفیت نمونه‏های تولیدی منجر به کاهش فعالیت آبی و مؤلفه‌های رنگی L* و b* و افزایش خاکستر، سفتی بافت و مؤلفه‌ی رنگی a* شد. این در حالی بود که فرایند تفت دادن و پرک کردن به ترتیب منجر به کاهش و افزایش پروتئین نمونه‏های تولیدی در مقایسه با نمونه‏های حاوی آرد کینوا خام شدند. از سوی دیگر با افزایش درصد آرد برنج در فرمولاسیون قالب فشرده مقادیر پروتئین، خاکستر و مؤلفه‌ی رنگی a* کاهش و مقادیر سفتی بافت و مؤلفه‌های رنگی L* و b* افزایش یافتند. نتایج ارزیابی حسی نیز نشان داد فراوری انجام شده بر روی کینوا و حضور آرد برنج در فرمولاسیون منجر به افزایش امتیاز ویژگی‏های حسی و در نهایت پذیرش کلی فراورده نهایی شد. در نهایت نمونه‌ تولید شده با آرد پرک کینوا و حاوی ۳۰ درصد آرد برنج (۷۴/۵ درصد پروتئین، ۷۸۱/۰ درصد خاکستر و امتیاز پذیرش کلی ۵۲/۴)، به عنوان بهترین نمونه معرفی شد.
 

---

این مطالعه با هدف بررسی تأثیر جایگزینی سطوح متفاوت آرد نخودچی (صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد) با آرد کینوا بر روابط و وابستگی بین میزان پروتئین، خاکستر، رطوبت، حجم مخصوص، بافت، تغییرات رنگ و ویژگی‏های حسی شیرینی بدون گلوتن با استفاده از روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) انجام شد. نتایج حاصله نشان‏دهنده وابستگی و رابطه میان پارامتر­های ارزیابی شده به تغییر در سطح جایگزینی آرد نخودچی با کینوا در فرمولاسیون شیرینی بدون گلوتن بود. با جایگزینی ۲۵ درصد روابط میان پارامتر­ها به صورت قابل توجهی دچار تغییر شد. با افزایش تغییر سطح جایگزینی از ۲۵ به ۵۰ درصد، با غالب شدن بو و مزه و تغییر در بافت، روابط میان پارامتر­های ارزیابی شده در فضای تحلیل مؤلفه­های اصلی، دچار بازآرایی نسبت به یکدیگر شدند. با افزایش سطح جایگزینی از ۵۰ به ۷۵ درصد، تأثیرگذاری حضور آرد کینوا بر خصوصیات بافتی فراورده تولیدی و روابط آن با سایر پارامترها، پراکندگی صفات مورد بررسی را نشان داد. این امر بیانگر سطح بحرانی تغییر روابط به سمت غالب شدن خصوصیات کینوا در فرمولاسیون بود. در سطح جایگزینی ۱۰۰ درصد بر مبنای موقعیت قرارگیری پارامتر حجم مخصوص با پارامترهای مربوط به خصوصیات بافتی، رابطه­ای متضاد میان آن‏ها مشاهده شد. براساس نتایج حاصله قابلیت کاربرد روش تحلیل مؤلفه اصلی به عنوان ابزاری سودمند در شناسایی زیرلایه روابط میان پارامترها کمی و کیفی در جهت طراحی و توسعه فرمولاسیون­های غذایی را نشان می­دهد و در نهایت حداکثر جایگزینی ۵۰ درصد از آرد نخودچی با آرد کینوا در فرمولاسیون شیرینی نخودچی توصیه می‏گردد.