---

چکیده   ماریتیغال با نام علمی Silybum marianum  از خانواده کمپوزیته (Astraceae) گیاهی است یک‌ساله یا دوساله که در بسیاری از نقاط ایران رویش دارد و از مواد مؤثره میوه‌های رسیده این گیاه برای معالجه بیماری‌های کبدی (سیروز و مسمومیت‌های کبدی) و پیشگیری از سرطان کبد استفاده می‌شود. در این پژوهش، درصد روغن استخراج شده، پروفیل اسیدهای چرب و فیتواسترول های روغن سه اکوتیپ مختلف خروسلو، مغان (استان اردبیل) و قلعه بابک (استان آذربایجان شرقی) اندازه گیری شدند. مقدار روغن استخراج شده در این نمونه­ها بین ۵/۲۹-۲۸ درصد بود. بیشترین میزان اسید های چرب موجود به ترتیب مربوط به اسید لینولئیک (۵۲-۴۹%) و اسید اولئیک (۲۹-۲۵%) و کمترین میزان اسید چرب، مربوط به اسید چرب لینولنیک بود که تقریبا در تمامی اکوتیپ های مورد مطالعه مقدار ناچیزی را به خود اختصاص می داد. همچنین ترکیبات استرولی نمونه های روغن از قبیل بتا- سیتو استرول، کامپسترول، کلسترول، استیگماسترول، کلرواسترول و دلتا ۷- استرول در تمام نمونه ها شناسایی و بوسیله گاز کروماتوگرافی اندازه گیری شد که بتا- سیتو استرول در بین اکوتیپ های مورد مطالعه بالاترین مقدار بود. نتایج نشان داد که بتا- سیتو استرول بیشترین مقدار را در بین استرول های اندازه گیری شده در روغن ماریتیغال اکوتیپ خروسلو (۹/۳۴ % از کل استرول) داشت. بنابراین، استفاده از این دانه روغنی که دارای ارزش تغذیه ای زیادی می­باشد، امری سودمند و مؤثر در تولید روغن خوراکی داخل کشور به شمار می رود.

---

ماست­های کیسه­ای تولوق و توربا نوعی ماست تغلیظ شده سنتی هستند که از شیر گاو، گوسفند و بز در برخی از مناطق ایران از جمله آذربایجان تولید می­شوند. در این تحقیق ماست­های تغلیظ شده سنتی به صورت نگهداری در کیسه تولوق، توربا و بسته­بندی شده پلی­اتیلنی به همراه ماست معمولی به عنوان نمونه کنترل مورد ارزیابی قرار گرفتند. ویژگی­های شیمیایی مورد بررسی در این تحقیق شامل pH، اسیدیته، میزان ماده خشک، چربی و پروتئین بودند. همچنین نمونه­ها از جنبه­های باکتری­های آغازگر مانند استرپتوکوکوس سالیواریوس زیرگونه ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس دلبروئکی زیرگونه بولگاریکوس، میکروب­های آلودگی پس از فرایند مانند کلیفرم­ها، سرماگراها، کپک و مخمرها و میکروب­های بیماری­زا مانند استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ماست­های آنالیز شده میزان pH (۵۶/۴-۸۹/۳)، اسیدیته (۷۰/۱-۹۴/۰ درصد اسید لاکتیک)، ماده خشک (۵/۳۷-۵/۱۲%)، چربی (۹/۱۷-۹/۲%) و پروتئین (۵/۱۲-۷/۳%) بودند. شمارش باکتری­های آغازگر در طی زمان نگهداری کاهش یافت. همچنین در طی زمان نگهداری شمارش استرپتوکوکوس ترموفیلوس بیشتر از لاکتوباسیلوس بولگاریکوس بود. در طول مدت زمان نگهداری نمونه­ها شمارش باکتری­های سرماگرا، کپک­ها و مخمرها افزایش یافت ولی تعداد باکتری­های کلیفرم، استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کلی هیچ تغییری نکرد. نتایج نشان داد که ماست تولوق علاوه بر ویژگی­های تغذیه­ای و کیفیت میکروبیولوژیکی مطلوب دارای زمان ماندگاری بالایی نیز می­باشد و می­تواند به عنوان یک محصول لبنی با ارزش معرفی شود.

---

چکیده   یکی از عصاره­های گیاهی که دارای ویژگی­های ضدمیکروبی، آنتی­اکسیدانی، تغذیه­ای و دارویی است، عصاره چای سبز می­باشد. در این تحقیق تاثیر عصاره چای سبز با غلظت­های ۱۰%، ۲۰% و ۳۰% روی ویژگی­های کیفی و میکروبی گوشت قرمز گاوی در مدت زمان نگهداری مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا عصاره گیری از برگ­های چای سبز انجام شد و سپس گوشت قرمز خرد شده به مدت ۲۰ ساعت در دمای ۴ درجه سانتیگراد با نسبت ۱ به ۱ (تکه­های گوشت به غلظت های متفاوت عصاره چای سبز) غوطه­ور شدند. در نهایت پس از تیماردهی تکه­های گوشت بسته بندی شدند و آزمایش­های مختلف در مدت زمان نگهداری و در روزهای ۱، ۵، ۱۰ و ۱۵ انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار کردن گوشت با عصاره چای سبز دارای تاثیر معنی­داری (۰۵/۰>P) روی ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و شمارش میکروبی داشت. مقادیر رطوبت و ترکیبات فنولیک در نمونه کنترل در طی مدت زمان نگهداری ۱۵ روز کاهش و مقادیر pH، اکسیداسیون چربی، شمارش باکتری­های کل، سایکروتروف­ها، کلیفرم­ها، کپک­ها و مخمرها افزایش پیدا کرد. همچنین نمونه­های گوشت تیمار شده با عصاره چای سبز نسبت به نمونه کنترل دارای میزان رطوبت، ترکیبات فنولیک بالاتر و دارای pH، اکسیداسیون چربی، شمارش باکتری­های کل، سایکروتروف­ها، کلیفرم­ها، کپک­ها و مخمرها پائین­تر بودند. همچنین در بین نمونه­های مختلف، گوشت تیمار شده با عصاره چای سبز ۳۰% دارای خصوصیات میکروبی بهتری بوده و ترکیبات فنولیک بالایی نیز داشت. در کل با توجه به ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و کیفیت تغذیه­ای می­توان نمونه گوشت تیمار شده با عصاره چای سبز ۲۰% را به عنوان بهترین نمونه انتخاب کرد چرا که دارای زمان ماندگاری بالایی بوده و به صورت فرآوری جدید در صنعت گوشت و فرآورده­های گوشتی می­تواند مورد استفاده قرار گیرد.

---

چکیده  
فرآیند خشک کردن اسمزی، استفاده از محلول هیپرتونیک (اسمزی) جهت کاهش آب در محصول می­باشد. در این پژوهش بهینه سازی خشک کردن توت فرنگی بر مبنای ویژگی­های شیمیایی وحسی مورد مطالعه قرار گرفت. برای انتخاب بهترین تیمار اسمزی جهت تولید برگه­های توت فرنگی خشک شده از میزان آب خارج شده و مواد جامد جذب شده در طی ۵ ساعت و در زمان­های ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ ساعت توسط محلول­های اسمزی مختلف در دو دمای متفاوت استفاده شد. تیمارهای مورد استفاده شامل محلول های اسمزی مختلف و غلظت­های مختلف کلرید کلسیم (۷۵/۰ و ۵/۱%) و دماهای ۳۵ و ۴۵ درجه سانتیگراد بود. نتایج نشان داد که در بین ۸ تیمار مختلف، تیمار ۸ (محلول اسمزی حاوی ۵۰%  فروکتوز به همراه ۲۰% ساکارز، کلرید کلسیم ۵/۱%، دمای ۴۵ درجه سانتیگراد و زمان ۵ ساعت) به نحو بهتری توانست باعث خشک کردن اسمزی توت فرنگی­ها شود و به عنوان بهترین تیمار شناخته شد. در نمونه­های توت فرنگی خشک شده به روش اسمزی و کنترل به ترتیب میزان رطوبت (۲۸ و ۸۸%)، pH (۵۵/۳ و ۱۵/۳)، اسیدیته (۰۴۳/۰ و ۰۵۳/۰%)، بریکس (۲۴ و ۶%)، قند کل (۵/۱۴ و ۵/۴%)، ویتامین  C(mg/۱۰۰ g۹ و ۵/۲۵) و آنتوسیانین (mg/kg۵/۷۵ و ۷۵/۱۰۲) بودند. همچنین ویژگی­های حسی توت فرنگی­های خشک شده اسمزی دارای ظاهر، رنگ، سفتی و عطر و طعم بهتری نسبت به نمونه کنترل بودند.

---

چکیده
رنین حاصل از قارچ رایزوموکور میهی (Rhizomucor miehei) به دلیل فعالیت لخته­کنندگی بالا، فعالیت پروتئازی کم و نیز مقاومت حرارتی بالاتر نسبت به سایر پروتئازهای قارچی در صنعت تولید پنیر بیشترین توجه را به خود معطوف کرده است. در این تحقیق تأثیر عوامل مختلف شامل درصد رطوبت محیط کشت جامد (۵، ۱۰، ۲۰ درصد)، دمای کشت (^˚C ۳۰، ^˚C ۳۷ و ^˚C ۴۲)، اضافه کردن یون‌های فلزی (کلرید منیزیم، کلرید منگنز و سولفات مس) به محیط کشت مایع بر پایه سبوس گندم و مدت زمان کشت (۵ و ۱۰ روز) بر تولید آنزیم لخته­کننده شیر در قارچ رایزوموکور میهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فعالیت لخته‌کنندگی و پروتئازی و نسبت MCA/PA عصاره آنزیمی قارچ رایزوموکور میهی به طور معنی‏داری تحت تأثیر عوامل مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت لخته‏کنندگی و نسبت MCA/PA عصاره در محیط کشت جامد بیشتر از محیط مایع بود. اضافه کردن یون‌های فلزی به ترکیب محیط کشت باعث افزایش تولید رنین توسط رایزوموکور میهی و فعالیت لخته­کنندگی آن گردید. در بین محیط کشت­های مایع، محیط حاوی کلرید منیزیم نسبت به محیط­ بدون یون‌های فلزی و محیط حاوی کلرید منگنز و سولفات مس فعالیت لخته­کنندگی بالاتری را نشان داد. به‌طور‌کلی، بیشترین فعالیت لخته­کنندگی عصاره قارچی در محیط کشت جامد با رطوبت ۵ درصد در مدت زمان ۱۰ روز تخمیر در دما ۳۰، ۳۷ یا ˚C ۴۲ به دست آمد که به طور معنی­داری بیشتر از سایر تیمارها بود.

---

چکیده
در این تحقیق، به منظور کاهش ناپایداری آنتوسیانین­های تمشک بخصوص در شرایط نامطلوب، از میکروانکپسولاسیون به روش کواسرواسیون کمپلکس بعد از تهیه­ی امولسیون دوگانه­ی آنتوسیانین­ها و با استفاده از مواد دیواره­ای صمغ عربی و ژلاتین استفاده شد. فرآیند کواسرواسیون به عنوان تابعی از غلظت­ ژلاتین، صمغ عربی و ماده­ی هسته در نسبت­های ۵/۰: ۱: ۱و ۱: ۱: ۱،  غلظت­های محلول پلیمر ۰/۵ و ۵/۷ درصد وزنی-حجمی و همچنین pH(۵/۳، ۰/۴، ۵/۴ و ۰/۵) مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه مورفولوژی، اندازه­ی ذرات، رطوبت، انحلال­پذیری، هیگروسکوپی، ظرفیت بارگیری، پایداری و اسپکتروسکوپی فروسرخ (FTIR) ارزیابی شدند. میکروکپسول­ها رطوبت، هیگروسکوپی و انحلال­پذیری کمتری در مقایسه با فرم آزاد آنتوسیانین نشان دادند. آن­ها اندازه­ی ذرات بین ۹۷/۰ ± ۲۵/۴۵ تا ۱۸/۷±۹۲/۸۷میکرومتر و ظرفیت بارگیری بالایی (۳۱/۰ ± ۰۵/۳۳ تا ۳۰/۰ ± ۷۲/۴۱) داشتند. بر طبق نتایج HPLC، روش انتخابی به طور قابل ملاحظه­ای پایداری آنتوسیانین­ها را تا ۳۶% بعد از دو ماه نگهداری در º C ۳۷  افزایش داد. طیف FTIRوقوع فرآیند کواسرواسیون کمپلکس را به اثبات رسانید. علاوه بر این، میکروکپسول بهینه­ی انتخاب شده رنگ قرمز شدیدی را بعد از مدت زمان نگهداری نشان داد که تأیید کننده­ی مؤثر بودن روش انتخابی در محافظت از آنتوسیانین­هاست.
واژگان کلیدی: آنتوسیانین­های تمشک سیاه، ژلاتین، صمغ عربی، درون­پوشانی، مواد غذا-دارو، پایداری.

---