---

گلرنگ وحشی مقاوم در برابر آب و هوای خشک است که از دانه آن می‌توان برای تولید روغن خوراکی یا مصارف صنعتی استفاده کرد. هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر بر استخراج روغن از دانه گلرنگ وحشی با استفاده از حلال است. با استفاده از طرح کاملاً تصادفی در قالب آزمایش‌های فاکتوریل جزیی، اثر پنج عامل شامل دما (۵۰ و۷۰ درجه سانتی‌گراد)، زمان (۴ و ۶ ساعت)، حجم حلال (۲۰۰ و ۳۰۰ میلی-لیتر)، وزن نمونه (۲۰ و۳۰ گرم) و اندازه ذرات (۰/۱ و ۵/۱ میلی‌متر) در استخراج روغن گلرنگ وحشی با روش سوکسله مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین عوامل موثر اصلی، با استفاده از روش سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی این عوامل بهینه‌سازی شدند. آزمایش‌های انجام شده با استفاده از آزمون فاکتوریل جزیی نشان داد که مدت زمان استخراج (۰۱/۰=α)، اندازه ذرات (۰۱/۰=α) و حجم حلال (۰۵/۰=α) اثر معنی‌داری بر بازده استخراج روغن داشتند. نتایج آزمایش‌های انجام شده برای طرح مرکب مرکزی نشان داد که اندازه ذرات (۰۱/۰=α)، مدت زمان استخراج (۰۱/۰=α)، حجم حلال (۰۵/۰=α) و اثر متقابل زمان و حجم حلال (۰۱/۰=α) بر بازده استخراج روغن معنی‌دار بود. از میان ۵ عامل اصلی بررسی شده، مدت زمان استخراج و اندازه ذرات در سطح آماری ۱% و حجم حلال در سطح آماری ۵% بر بازده استخراج روغن تاثیر معنی‌داری داشتند. مقادیر بهینه عوامل اصلی شامل زمان استخراج، حجم حلال و اندازه ذرات به ترتیب ۶ ساعت ۴۰ دقیقه، ۳۳۴ میلی‌لیتر و ۱/۱ میلی‌متر شد. بیشینه بازدهی استخراج روغن در شرایط بهینه ۶/۳۶ % به‌دست آمد.