---

چکیده      در این پژوهش آزمایشگاهی اثر ضد میکروبی عصاره گیاهان تیره نعناع (آویشن، نعناع و کاکوتی) در جلوگیری از رشد استافیلوکوکوس اورئوس و ژئوتریکوم کاندیدوم در نمونه های دوغ صنعتی استان خراسان رضوی بررسی شد. برای این منظور ۳ سطح غلظت از هر عصاره (v/v ۱۵/۰ و ۰۷۵/۰ ،۰) تهیه گردید. بقاء و یا کاهش جمعیت باکتری مذکور در ۴۰ نمونه (در۳ تکرار) برای نمونه های دوغ استریل حاوی سوسپانسیون مشخصی از سوش خالص استافیلوکوکوس اورئوس و ژئوتریکوم کاندیدوم به طور جداگانه در طی زمان ۲۴ ساعت و ۷ روز با اندازه گیری مرگ باکتری پاتوژن با استفاده از طرح رویه پاسخ (RSM) بررسی شد. پس از بررسی و مقایسه نتایج اثر عصاره ترکیبات بازدارنده طبیعی در جلوگیری از رشد استافیلوکوکوس اورئوس و ژئوتریکوم کاندیدوم در نمونه های دوغ مشخص کرد که عصاره گیاهان تیره نعناع به میزان بیشتری بر کاهش جمعیت استافیلوکوکس تاًثیر داشت، فرمول بهینه عصاره ها برای کاهش یا کینتیک مرگ باکتری پاتوژن با غلظت عصاره آویشن (v/v)۱۴/۰%، عصاره نعناع (v/v) ۱۱/۰ %و عصاره کاکوتی (v/v) ۰% میزان تلقیح بدست آمده، که در این شرایط بیشترین میزان کاهش جمعیت استافیلوکوکوس اورئوس در ۲۴ ساعت ۸۴/۲ عدد لگاریتمی، در ۱۴ روز ۶۳/۱  عدد لگاریتمی می باشد.

---

چکیده   ازگیل با نام علمی Mespilus germanica به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند در طب سنتی در ایران استفاده فراوانی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر ترکیب نسبت­های مختلف حلال­های گلیسیرین، اتانول، متانول و آب بر میزان بازدهی استخراج عصاره گیاه ازگیل با روش­های هندسه بهینه مخلوط، بهینه سازی فرمولاسیون حلال بوده، همچنین تاثیر ضد میکروبی عصاره ازگیل به سه روش انتشار در آگار، حداقل غلظت مهار کنندگی و حداقل غلظت کشندگی روی سه میکرو ارگانیسم عامل بیماری­های عفونی در این تحقیق ارزیابی شد. تاثیر هر یک از حلال های آب، اتانول، متانول و گلیسرین هر کدام در پنج سطح (صفر، ۲۵/۳۱، ۳۳/۸۳، ۱۲۵ و۲۵۰ میلی­لیتر) با استفاده از‌هندسه مخلوط برای استخراج عصاره گیاه ازگیل استفاده شد. برای تعیین حساسیت سویه­های باکتری از آزمون انتشار در آگار جهت بررسی قطر هاله بازدارندگی عدم رشد، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی به روش رقت سازی در چاهک مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل چند جمله­ای شف به طور معنی­داری قادر به پیش­بینی بازده استخراج عصاره گیاه ازگیل می­باشد. حداقل غلظت مهارکنندگی برای استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا‌کلی و سودوموناس ائروژینوزا به ترتیب ۲۵/۱، ۵/۲ و ۵ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. بررسی تجربی فضای بهینه نشان داد که تفاوت معنی داری بین نتایج خروجی از بهینه سازی عددی و نتایج تجربی وجود ندارد. بر این اساس، فرمولاسیون بهینه حاوی گلیسیرین (صفر میلی­لیتر)، آب (۷/۲۳ میلی­لیتر)، متانول (۲/۱۰۰ میلی­لیتر) و اتانول (۱/۱۲۶ میلی­لیتر) بود. به طور کلی عصاره گیاه ازگیل به خوبی قادر است از رشد باکتری­های عامل عفونت جلوگیری نماید. همچنین روش آماری مخلوط بررسی فرآیند استخراج با حداقل آزمایشات را مهیا می سازد.

---

چکیده هدف از این پژوهش شناسایی فلور لاکتیکی آش کارده به عنوان یک ماده غذایی سنتی-تخمیری، و سپس بررسی فعالیت ضد میکروبی برخی از سویه­ها بود. در مجموع ۱۴۰ جدایه گرم مثبت و کاتالاز منفی انتخاب و برای گروه‌بندی آن‌ها، آزمون­های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و تخمیر کربوهیدرات (۱۰ نوع متفاوت) انجام پذیرفت، بر اساس نتایج به دست آمده۱۴۰جدایه به ۹ گروه تقسیم­بندی شدند. از هر گروه چند جدایه انتخاب و ژن ناحیه ۱۶SrRNA آن­ها به کمک پرایمر­های عمومی و با تکنیک PCR تکثیر داده شد. تنوع باکتری­های اسید لاکتیک آش کارده شامل: لاکتوباسیلوس فرمنتوم (%۰۰/۳۰)، لاکتوباسیلوس پلانتاروم (%۵۷/۲۸)، لاکتوباسیلوس برویس (%۰۰/۱۵)، ویسلا سیباریا (%۵۷/۸)، انتروکوکوس فاسیوم و فکالیس (%۱۴/۷)، لوکونوستوک سیترئوم و مزنتروئیدوس زیرگونه مزنتروئیدوس (%۴۲/۶) و پدیوکوکوس پنتوزاسئوس (%۲۸/۴) بود. فعالیت بازدارندگی بیست جدایه باکتری اسید لاکتیک به دست آمده از آش کارده در مقابل باکتری­های شاخص بیماری­زا مورد بررسی قرار گرفت. شانزده جدایه در روش نقطه گذاری و ۱۴ جدایه در روش نفوذ در چاهک در برابر حداقل یکی از باکتری­های شاخص خاصیت بازدارندگی از خود نشان دادند. پنج جدایه که شامل گونه­های انتروکوکوس فاسیوم (۱)، انتروکوکوس فکالیس (۱)، پدیوکوکوس پنتوزاسئوس (۱) و لاکتوباسیلوس پلانتاروم (۲) بیشترین اثر آنتاگونستی را بر باکتری شاخص لیستریا اینوکوآ نشان دادند. فعالیت ضد میکروبی سوپرناتانت جدایه لاکتوباسیلوس پلانتاروم دارای بالاترین مقاومت حرارتی بود. همچنین دو جدایه انتروکوکوس فاسیوم و فکالیس فعالیت خود را در pH خنثی حفظ کرده بودند. فعالیت ضد میکروبی سوپرناتانت تنها سویه­ای که تحت تاثیر آنزیم پروتئینازK  قرار نگرفت، مربوط به لاکتوباسیلوس پلانتاروم بود. نتایج نشان می­دهند از سوپرناتانت برخی جدایه­های مورد آزمون قرار گرفته می­توان به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در محصولات غذایی استفاده نمود.

---

چکیده هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر پارامتر‌های زمان، نوع عصاره، غلظت عصاره و دمای محیط بر دینامیک جمعیت باکتری اشرشیا کلی در یک سیستم کمپکلس غذایی (سوسیس فرانکفورتر) و مدل سازی آن به وسیله ژنتیک الگوریتم- شبکه عصبی مصنوعی و سیستم‌های نورو فازی ((CANFIS می‌باشد. در این پژوهش، از روش رقت سازی در چاهک برای تعیین حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) عصاره های آبی و اتانولی قره قات استفاده شد. مدل ژنتیک الگوریتم- شبکه عصبی و سیستم نوروفازی ((CANFIS دارای چهار ورودی شامل، غلظت در پنج سطح (صفر، ۲۰۰۰، ۴۰۰۰، ۶۰۰۰، ۸۰۰۰ ppm)، نوع عصاره (آبی، اتانولی)، دما در سه سطح (۵، ۱۵ و ۲۵ درجه سانتی گراد)، و زمان (صفر تا ۲۰روز) بود. نتایج نشان داد شبکه عصبی با یک لایه مخفی، ۱۰ نورون در لایه مخفی، تابع فعال سازی از نوع تانژانت هیپربولیک، قاعده یادگیری مومنتوم، درصد داده‌های ۳۰، ۳۰، ۴۰ به ترتیب برای آموزش، ارزیابی و آزمون برای پیش بینی دینامیک جمعیت باکتری اشرشیای کلی به کار رود‌(۹۹۵/۰ =R۲). همچنین همبستگی بسیار مناسبی بین پیش بینی های سیستم نوروفازی و داده های تجربی وجود داشت(۹۶/۰ =R۲).  لازم به ذکر است که در این پژوهش سیستم ژنتیک الگوریتم- شبکه عصبی به شیوه مناسب تری قادر به پیش بینی دینامیک جمعیت باکتری اشرشیا کلی بود.

---

کیمچی نوعی پیش‌غذا و مکمل گیاهی تخمیرشدهوبر حسب ماده‌ی اولیه، روش فراوری و محل جغرافیایی به بیش از ۱۶۱ نوع تقسیم بندی می شود. در این پژوهش بعد از تولید کیمچی و انجام عمل تخمیر جداسازی و شناسایی میکروارگانیسم های از طریق روش مولکولی انجام شد. عامل تخمیرسویه تولید کننده آنزیم لیپاز، تریکوسپورون آساهی از نمونه کیمچی جداسازی شد(U/ml۳±۰۱/۱۹). جهت افزایش تولید آنزیم لیپاز ترکیبات موثر بر رشد و عوامل کشت در  تخمیر غوطه وری در ارلن مایر با استفاده از نرم افزارDesign Expert  بهینه سازی شد. برای غربال سازی فاکتور ها از طرحPB  استفاده شده که تخمیر در شرایط دمای ۳۰  به مدت ۴۸ ساعت و pH اولیه ۱/,۶ برای انتخاب متغیرهای موثرتر بر تولید آنزیم لیپاز انجام پذیرفت. با توجه به نتایج بدست آمدهعصاره سیاه دانه، روغن زیتون،منیزیم کلرید و عصاره مخمر به ترتیب موثرترین متغیرها بودند. متغیرهای اندازه ذرات و پپتون تاثیر منفی داشتند.که متغیر ها با تاثیر بیشتر انتخاب شده و بهینه سازی انجام گردید.در نهایت در شرایط یهینه با استفاده از محیط کشت حاوی ۱۵%عصاره سیاه دانه ،g/l ۱۰عصاره مخمر، g/l ۵/۲۲ روغن زیتون و mM/l۲۵منیزیم کلرید در شرایط سرعت چرخش ۱۵۰ فعالیت آنزیمی U/ml ۵/۰±۳۵ بدست آمد همچنین فعالیت آنزیم بعد از حالت بهینه ۸۴/۱ برابر حالت قبل از بهینه سازی است. مقدار پارامترهای کینتیکی و لیپاز خام به ترتیب برابر باmM/min ۳۶۷/۰ و mM ۵۳/۰از طریق نمودار میکائیلیس- منتن محاسبه شد که نشانگر ویژه گزینی بالای این سویه نسبت به سویه های دیگر تولید کننده آنزیم لیپاز است.

---

چکیده     کیمچی یک اصطلاح عمومی برای سبزیجات تخمیری است. هدف از انجام این مطالعه شناسایی فلور لاکتیکی کیمچی بر پایه روش­های بیوشیمیایی و مولکولی بود. در این پژوهش پس از انجام کشت های متوالی بر روی محیط های اختصاصی و مشاهده میکروسکوپی ۸۵ جدایه که با انجام آزمایش­های اولیه به نظر می­رسید جزء باکتری­های اسید لاکتیک باشند، انتخاب شده و برای گروه‌بندی آن‌ها، آزمون­های فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و تخمیر ۱۰ نوع کربوهیدرات‌های مختلف انجام پذیرفت. بر مبنای تست­های بیوشیمیایی و تخمیر قند ۸۵ ایزوله به ۱۰ گروه تقسیم­بندی شدند. از هر گروه چند ایزوله انتخاب و ژن ناحیه ۱۶S rRNA آن­ها به کمک پرایمر­های عمومی و با تکنیک PCR تکثیر داده شد. نتایج نشان داد که تنوع باکتری­های اسید لاکتیک کیمچی شامل  لاکتوباسیلوس پلانتاروم (۱۷/۴۱%)، لاکتوباسیلوس فرمنتوم (۴۱/۹%)، انتروکوکوس فاسیوم (۰۶/۷%)، انتروکوکوس فکالیس (۵۲/۳%)، لوکونوستوک سیترئوم (۳۳/۲%)، لوکونوستوک مزنتروئیدوس (۵۲/۳%)،پدیوکوکوس  پنتوزاسئوس (۲۳/۸%) و ویسلا سیباریا (۷۰/۲۴%) بود. به طور کلی این فراورده‌ی تخمیری دارای تنوّع فراوانی در فلور میکروبی خود می‌باشد که از میکروفلور طبیعی موجود در مواد خام مورد استفاده نشأت می‌گیرد. با توجه به این که باکتری‌های اسید لاکتیک می‌توانند با تولید اسیدها و آنزیم‌های مختلف نقش مهمی را در ایجاد طعم و بافت مطلوب ایفا نمایند، بنابراین می توان از سویه های جدا شده از این محصول در صنعت غذا بهره برد.

---

چکیده بیماری های عفونی ایجاد شده توسط سویه های اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به آنتی بیوتیک، در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران در حال افزایش چشمگیری می باشد، از این رو تلاش های بسیاری جهت یافتن ترکیبات جدید به عنوان جایگزین برای آنتی بیوتیک ها در حال انجام می باشد. لذا در این پژوهش تجربی، اثر ضد باکتریایی عصاره های آبی و اتانولی چای ترش بر تعدادی از سویه های اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به آنتی بیوتیک های رایج درمانی مورد پژوهش قرار گرفت. عصاره چای ترش با استفاده از دستگاه خلا از مرکز (روتاری) آماده گردید. ۲۰ سویه اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس از دانشگاه علوم پزشکی مشهد تهیه شد. حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) عصاره چای ترش در شش غلظت مختلف با روش رقیق سازی در محیط مایع بر اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس تعیین گردید. نتایج نشان داد اشرشیا کلی به ترتیب مقاوم به آنتی بیوتیک های پنی سیلین (۹/۷۵)، اریترومایسین (۳/۵۸)، تتراسیکلین (۹/۵۶) و سفکسیم (۳۷) درصد و برای استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب پنی سیلین (۵/۸۳)، سفکسیم (۸۰) اریترومایسین (۶/۵۵) و تتراسیکلین (۱/۲۶) درصد بودند. نتایج این مطالعه بیانگر تاثیر مطلوب عصاره اتانولی چای ترش بر سویه های اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به آنتی بیوتیک بود، به نحوی که MIC عصاره اتانولی چای ترش برای اشرشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب ۱۶ و ۴ میلی گرم بر میلی لیتر بود. به طور کلی عصاره چای ترش توانایی مهار سویه های اشرشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به آنتی‌بیوتیک را دارد. بنابراین با انجام مطالعات گسترده تر می توان از عصاره اتانولی چای ترش در صنعت داروسازی برای درمان های دارویی بهره برد.

---

چکیده بستنی یک آمیخته کلوئیدی پیچیده می باشد که در آن قطرات چربی و سلول های هوا در فاز نیمه منجمدی پراکنده شده‌اند. در این پژوهش تاثیر چربی در چهار سطح (۵/۲، ۵ ،۵/۷ و ۱۰ درصد)، شیره انگور در سه سطح (۰، ۹ و ۱۸درصد) و دو نوع هیدرو کلوئید (کربوکسی متیل سلولز و بالنگو) هر کدام در چهار سطح (۱/۰ ،۳/۰  ، ۵/۰  ، ۷/۰ درصد) با استفاده از روش سطح پاسخ بر خصوصیات جریانی بستنی و پذیرش کلی آن مورد آزمون قرار گرفت و در انتها فرمولاسیون بهینه بستنی با استفاده از نرم افزار Design expert تعیین گردید. رفتار جریان تمام نمونه ها با استفاده از مدل های توان، هرشل بالکلی، کاسون و بینگهام بررسی شد. بر اساس مقدار ضریب تبین (≤۹۹/۰) و ریشه میانگین خطا (۹۳۱۴/۰≥) مشخص شد که مدل توان توانایی بالایی در توصیف رفتار جریان نمونه های بستنی دارد. همچنین نتایج نشان داد مدل کاسون  مدل معنی داری برای بررسی تنش تسلیم نمونه های بستنی می باشد. نمونه های حاوی صمغ بالنگو دارای ضریب قوام و تنش تسلیم بالاتر و شاخص رفتار جریان کمتری نسبت به نمونه های حاوی صمغ کربوکسی متیل سلولز بودند. لازم به ذکر است که تنش تسلیم به دست آمده با استفاده از مدل هرشل بالکلی منفی می باشد چیزی که فاقد معنای فیزیکی می­باشد. تفاوت معنی داری بین نتایج پذیرش کلی  نمونه های حاوی کربوکسی متیل سلولز و بالنگو شیرازی مشاهده نشد. میزان تابع مطلوبیت برای عملیات بهینه سازی ۹۳/ ۰ می باشد که خود نشان دهنده دقت بالای عملیات بهنه سازی  است و همچنین  فرمولاسیون بهینه عبارت است از غلظت چربی  ۶/۵% ، غلظت صمغ بالنگو ۶/۰% میزان شیره انگور ۱۸%.

---

کشک زرد زابلی (سیستانی) یک فراورده تخمیری غله­ای-لبنی محسوب می شود که در استان سیستان بلوچستان مصرف فراوانی دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی فلور لاکتیکی کشک زرد زابلی، به منظور معرفی سویه­های بومی این فراورده بوده است؛ که می­توانند در سطح تجاری (صنعت) استفاده شوند و نیز ممکن است برخی از آن‌ها به عنوان پروبیوتیک مطرح باشند. ۸۳ جدایه که با انجام آزمایش­های اولیه به نظر می­رسید جزو باکتری­های اسید لاکتیک باشند انتخاب شده و برای گروه‌بندی آن‌ها، بررسی‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شامل رشد در دماهایC °۱۰ و C°۴۵ ، رشد در ۵/۶% نمک، رشد در ۴/۴=pH و ۶/۹=pH، تولید گاز دی اکسید کربن و تخمیر کربوهیدرات‌های مختلف انجام پذیرفت. در پایان ۲۸ جدایه با استفاده از روش‌ تعیین توالی ۱۶S rDNA با موفقیت شناسایی شدند. نتایج نشان داد که این جدایه ها متعلق به جنس های: لاکتوباسیلوس پلانتاروم (۰۹/۲۴%)، لاکتوباسیلوس هلویتیکوس (۲۵/۱۳%)، لاکتوباسیلوس برویس (۶۳/۹%)، لاکتوباسیلوس دلبروکی زیرگونه بولگاریکوس (۰۷/۱۸%)، لاکتوکوس لاکتیس زیرگونه کرموریس (۲۵/۱۳%)، لوکونستوک مزنتروئیدس زیرگونه مزنتروئیدس (۶۳/۹%)، لوکونستوک سیترئوم (۴۰/۲%) و پدیوکوکوس پنتوزاسئوس (۶۳/۹%) شناسایی شدند. در مورد شناسایی باکتری ها، مخصوصا باکتری های خانواده اسید لاکتیک پیشنهاد می شود از هر دو روش مبتنی بر کشت و مولکولی استفاده شود.

---

چکیده
     ۲۵ سویه باکتری لیپولیتیک از نمونه چربی شیر جداسازی شد. بهترین سویه براساس اینکه تولید لیپاز آن با مقدار U/mL۱۷۷  نسبت به سویه های دیگر بیشتر است برای شناسایی و مطالعات بعدی انتخاب گردید. این سویه از طریق روش توالی یابی ژن۱۶ SrRNA  بیشترین شباهت به سویه باسیلوس سوبتیلیس شناسایی شد. به منظور تولید آنزیم لیپاز با صرفه اقتصادی بهینه سازی با استفاده از روش سطح پاسخ صورت پذیرفت.  غربال سازی ترکیبات محیط کشت و عوامل تاثیر گذار بر تخمیر از طریق روش آماری پلاکت برمن انجام گردید. در این تخمیر یازده فاکتور (روغن زیتون، عصاره مخمر، پپتون، منیزیم کلرید، گلوکز، شربت ذرت، ملاس، روغن کنجد، روغن سیاه دانه، سرعت چرخش و روغن آفتابگردان ) غربال سازی شد و سپس بهینه سازی انجام شد. پس از بهینه سازی، نقطه بهینه محیط کشت شامل ۲۵% روغن کنجد، ۲۵/۲% روغن زیتون، mM۲۵ منیزیم کلرید و ۱% عصاره مخمر (rpm۱۶۰، pH۵/۶، ۳۷ درجه سانتیگراد به مدت ۲۴ ساعت) شد و فعالیت آنزیمی U/mL۵۷۴ گزارش شد. پارامترهای کینتیکی V_max و K_m آنزیم لیپاز خام به ترتیب برابر با mM/min.mL ۶۶۷/۰ و mM ۶۲/۱ از طریق نمودار معادله میکائیلیس- منتن محاسبه شد.

---

چکیده در دنیای امروز با توجه به اینکه داروهای گیاهی دارای اثر ضدمیکروبی قوی­تر و عوارض ناخواسته­ی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی در درمان عفونت­ها هستند، یک رویکرد جدید جهت استفاده از داروهای گیاهی به وجود آمده است. در این پژوهش فعالیت ضد میکروبی عصاره های آبی و اتانولی تره کوهی بر ۵ باکتری بیماری زا  مورد ارزیابی قرار گیرد. غلظت­های مختلفی از عصاره­های آبی و اتانولی برگ گیاه تره کوهی آماده شد و اثر ضدباکتری عصاره­ها با روش­های پور پلیت، انتشار در آگار به کمک دیسک، میکرودایلوشن براث و معرف تری فنیل تترازولیوم کلراید و حداقل غلظت کشندگی مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون واریانس یک طرفه و مقایسه­ی میانگین نیز با آزمون دانکن، انجام گرفت. حداقل غلظت بازدارندگی رشد عصاره آبی تره کوهی در مورد سالمونلا تیفی، اشرشیا کلی، باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس به ترتیب برابر ۲۵۶، ۱۲۸، ۶۴، ۳۲ و ۳۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود و حداقل غلظت بازدارندگی عصاره اتانولی نیز با همین ترتیب برابر ۱۲۸، ۶۴، ۶۴، ۳۲ و ۱۶ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی عصاره آبی تره کوهی به ترتیب برابر ۲۵۶، ۱۲۸، ۱۲۸، ۶۴ و ۳۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود و حداقل غلظت کشندگی عصاره اتانولی تره کوهی برای سالمونلا تیفی و اشرشیا کلی برابر ۲۵۶، برای باسیلوس سرئوس برابر ۱۲۸ و در نهایت برای  استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس برابر ۳۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بدست آمد. نتایج این پژوهش به روشنی مبین این مطلب بود که عصاره گرفته شده از تره کوهی اثر ضد باکتریایی مطلوبی بر همه ریزاندامگان مورد نظر داشت و توانست در جلوگیری از رشد باکتری­های گرم مثبت عملکرد موثرتری داشته باشد.

---

چکیده
نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperitaاز خانواده Lamiaceaeیکی از گیاهان دارویی پر مصرف می باشد که اسانس آن مصارف دارویی  و غذایی دارد. هدف این پژوهش، ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی، فیتوشیمیایی و ضد میکروبی اسانس نعناع فلفلی در شرایط آزمایشگاهی بود. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس نعناع فلفلی  با استفاده از روش های ۲، ۲دی فنیل -۱ -پیکریل هیدرازیل (DPPH) و بتا کاروتن/لینولئیک اسید و فعالیت ضد میکروبی توسط روش ارزیابی دیسک-دیفوژن و حداقل غلظت مهارکنندگی به روش میکرودایلوشن براث و رقت در آگار تعیین شد. حداقل غلظت کشندگی و ترکیبات فیتوشیمیایی اسانس نعناع فلفلی نیز تعیین گردید. نتایج حاصل از آزمون کربی-بوئر نشان داد که بیشترین قطر ‌هاله عدم رشد اسانس نعناع فلفلی مربوط به کاندیدا آلبیکنس و کمترینقطر‌ هاله عدم رشد مربوط به باکتری سودوموناس ائروژینوزا بود. نتایج حاصل از حداقل غلظت بازدارندگی اسانس نعناع فلفلی برای میکروارگانیسم های استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، لیستریا اینوکوا، سالمونلا تیفی و کاندیدا آلبیکنس به ترتیب ۲/۹، ۴/۱۸، ۶/۷۳ و ۶/۴ میلی‌گرم بر میلی‌لیتربود. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس نعناع فلفلی به روش­های DPPH و بتاکاروتن/لینولئیک اسید به ترتیب ۱۳۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر و ۳/۴۱ بود. تست های فیتوشیمیایی وجود ترکیباتی همانند فلاونوئیدها، فلاون، ساپونین، تانن و آلکالوئید را در اسانس نعناع فلفلی را تایید نمود. براساس نتایج این مطالعه مشخص گردید که اسانس نعناع فلفلی دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی در برابر سویه های بیماری زا می باشد در نتیجه می توان از اسانس آن در محصولات غذایی بهره برد.

---

در این پژوهش، فعالیت ضد­میکروبی اسانس بهار نارنج بر ریزاندامگان بیماری­زای باسیلوس سرئوس، لیستریا اینوکوا، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی، سودوموناس ائروژینوزا، سالمونلا تیفی و کاندیدا آلبیکنس بررسی شد. ترکیبات شیمیایی، فنل، فلاونوئید کل و پتانسیل آنتی­اکسیدانی اسانس بهار نارنج نیز تعیین گردید. نتایج آزمون­های فیتوشیمیایی Ferric chloride و Shinoda وجود ترکیبات فنلی، فلاونوئید و فلاونی در اسانس بهار نارنج را تایید نمود. براساس نتایج آنالیز کروماتوگرافی گازی ۱۴ ترکیب در اسانس بهار نارنج شناسایی شد. Linalool با ۲۹/۲۱ درصد ترکیب اصلی اسانس بهار نارنج بود. میزان فنل و فلاونوئید کل در اسانس بهار نارنج به ترتیب برابر با ۴۶/۰± ۳۵/۴۱ میلی­گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک و ۵۰/۰± ۹۸/۲ میلی­گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک بود. فعالیت آنتی­اکسیدانی اسانس بهار نارنج با روش کاهش ظرفیت رادیکالی و بتاکاروتن لینوئیک اسید به ترتیب برابر با ۶۰/۰± ۸۵/۱۰۲ میکرو­گرم بر میلی­لیتر و ۶۰/۶۵% بود. بیشترین و کم­ترین هاله عدم رشد در غلظت ۴۵ میلی­گرم بر میلی­لیتر به ترتیب برای باکتری­های لیستریا اینوکوا و سالمونلا تیفی با قطر ۶۶/۰± ۵۰/۱۶ و ۴۳/۰± ۸۰/۹ میلی­متر مشاهده شد. رنج غلظت بازدارندگی از رشد اسانس بهار نارنج برای ریزاندامگان بیماری­زا ۱۲۵/۳ تا ۱۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. رنج حداقل غلظت کشندگی اسانس بهار نارنج ۱۲۵/۳ تا ۲۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. براساس نتایج این پژوهش مشخص گردید که اسانس بهار نارنج دارای فعالیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی مناسبی در برابر ریزاندامگان بیماری­زا بوده، لذا می­توان از آن در محصولات غذایی بهره برد.

---

           در این پژوهش، اثر ضدمیکروبی اسانس ریحان سبز به روش­های متنوع کیفی و کمی (دیسک دیفیوژن، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی) و همچنین برهمکنش (اینترکشن) آن با آنتی­بیوتیک­های تتراسایکلین و کلرامفنیکل بر باکتری­های لیستریا اینوکوا، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، سودوموناس ائروژینوزا و اشرشیا کلی مورد ارزیابی قرار گرفت. ترکیبات شیمیایی، قدرت آنتی­اکسیدانی و فنل کل اسانس ریحان سبز نیز تعیین شد. نتایج نشان داد که اسانس ریحان سبز حاوی ۳۱ ترکیب بود. استراگول با ۹۷/۴۹ درصد بیشترین جزء اسانس بود. قدرت آنتی­اکسیدانی اسانس ریحان سبز براساس فعالیت مهار رادیکال پایدار ۲و۲- دی فنیل۱- پیکریل هیدرازیل برابر با ۷۰ درصد بود. میزان فنل کل اسانس ریحان سبز ۵۰/۰± ۰۵/۲۹ میلی­گرم گالیک اسید بر گرم بود. بیشترین و کم­ترین فعالیت ضدمیکروبی اسانس ریحان سبز با قطر ۹۵/۲۱ و ۱۰ میلی­متر به ترتیب برای باکتری­های باسیلوس سرئوس و اشرشیا کلی مشاهده شد. در حالت ترکیبی (اینترکشن) اسانس ریحان سبز با آنتی­بیوتیک­های تتراسایکلین و کلرامفنیکل بر باکتری­های گرم منفی حالت سینرژیستی مشاهده شد. حداقل غلظت بازدارندگی اسانس برای باکتری­های لیستریا اینوکوا، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، سودوموناس ائروژینوزا و اشرشیا کلی به ترتیب ۵/۱۲، ۲۵/۶، ۲۵/۶، ۲۰۰ و ۲۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس ریحان سبز برای باکتری­های مذکور نیز به ترتیب ۵۰، ۵/۱۲، ۵/۱۲، ۴۰۰ و ۴۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

    ویژگی­ دوگانه انتروکوکوس­ها از یک سو آن­ها را به باکتری­های مناسبی جهت تهیه کشت­های آغازگر در تولید فراورده­های غذایی ساخته اما از سویی دیگر بروز ویژگی مقاومت به آنتی­بیوتیک­ها و فاکتورهای بیماری­زایی، باعث نگرانی در حوزه سلامت مصرف­کننده شده­ است. در این پژوهش جهت بررسی مقاومت آنتی­بیوتیکی، فعالیت همولیتیکی و ژلاتینازی ایزوله­های انتروکوکوس­های جدا شده از پنیر سنتی کردی از انتشار در آگار به کمک دیسک (دیسک  دیفیوژن) و روش­های مبتنی بر کشت استفاده شد. نتایج حاصل از هاله بازدارندگی مربوط به ایزوله­های انتروکوکوس نسبت به آنتی­بیوتیک­های رایج درمانی نشان داد که جدایه­ها به آنتی­بیوتیک­های ونکومایسین و آمپی­سیلین حساس و نسبت به آنتی­بیوتیک­های کانامایسین و استرپتومایسین مقاوم بودند. جدایه­های مورد بررسی مقاومت بسیار کمی نسبت به تتراسایکلین و کلرامفنیکل از خود بروز دادند. هیچ­کدام از جدایه­ها به تمامی آنتی­بیوتیک­های مورد آزمایش مقاومت نداشتند. نتایج حاصل از بررسی فعالیت همولیتیکی جدایه­ها نشان داد که هیچ ­یک از باکتری­های مورد آزمون قادر به تجزیه خون و در نتیجه ایجاد هاله شفاف در محیط حاوی خون گوسفند نبوده و تمامی آن­ها گاما-همولیتیک و فاقد هر گونه فعالیت همولیتیکی بودند. نتایج حاصل از فعالیت ژلاتینازی سویه­ها نیز نشان داد که هیچ کدام از جدایه­های مورد بررسی نتوانستند در محیط TSA حاوی ژلاتین، ایجاد هاله روشن کنند.

---

در این پژوهش، فعالیت ضدباکتریایی اسانس سیر با روش­های انتشار در آگار به کمک دیسک، رقیق سازی در مایع (حداقل غلظت بازدارندگی) و حداقل غلظت کشندگی بر تعدادی از سویه­های بیماری­زای غذازاد (سودوموناس آئروژینوزا، اشرشیا کلی، لیستریا اینوکوا و استافیلوکوکوس اورئوس) در شرایط برون­تنی مورد بررسی قرار گرفت. ترکیبات شیمیایی اسانس سیر با دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی شد. پتانسیل آنتی اکسیدانی، فنل کل و فلاونوئید به ترتیب با روش­های کاهش ظرفیت رادیکالی، فولین – سیکالتو و رنگ سنجی آلومنیوم تری­کلرید تعیین گردید. نتایج نشان داد که حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس سیر برای سویه­های سودوموناس ائروژینوزا، اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا اینوکوا به ترتیب ۱۲۸، ۱۲۸، ۳۲ و ۶۴ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. با افزایش غلظت اسانس سیر قطر هاله عدم رشد افزایش یافت. بیشترین هاله عدم رشد با قطر ۵۵/۰±۷۰/۳۱ میلی­متر مربوط به استافیلوکوکوس اورئوس بود. نتایج نشان داد که باکتری­های گرم منفی اشرشیا کلی و سودوموناس ائروژینوزا مقاوم­ترین باکتری­ها در برابر اسانس سیر بودند. نتایج حاصل از شناسایی ترکیبات شیمیایی اسانس سیر نشان داد که، ترکیب دی آلیل دی سولفید با ۳/۴۰ درصد بیشترین ترکیب بود. میزان فنول کل، فلاونوئید و  فعالیت آنتی­اکسیدانی اسانس سیر به ترتیب برابر با ۵۳/۰ میلی­گرم گالیک اسید در گرم، ۲۴/۰ میلی­گرم کوئرسیتین در گرم و ۸۰ درصد بود. نتایج این پژوهش نشان داد که گیاه سیر می­تواند به عنوان یک منبع بالقوه جهت تولید ترکیبات دارویی مورد استفاده قرار گیرد.

---

      هدف از این پژوهش استخراج اسانس از برگ نازبو بنفش، شناسایی ترکیبات و اجزا تشکیل دهنده اسانس آن و بررسی فعالیت ضد­باکتریایی اسانس آن به روش­های مختلف کیفی و کمی بر تعدادی از باکترهای شاخص بیماری­زا غذا و در نهایت مقایسه آن با آنتی­بیوتیک­های ونکومایسین و جنتامایسین در شرایط برون­تنی بود. اجزای تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی شدند. اثر ضد­میکروبی اسانس نازبو بنفش به روش چاهک در آگار تعیین و در نهایت حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس با استفاده از میکرودایلوشن براث و معرف تری فنیل تترازولیوم کلراید انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که ۲۸ ترکیب شناسایی شده در مجموع ۲۸/۹۹ درصد ترکیبات اسانس را تشکیل می دهند. p-Allylanisole با ۶۴/۵۱ بیشترین ترکیب شناسایی شده اسانس بود، و به تنهایی بیش از ۵۰ درصد از ترکیب اسانس را شامل می­شد. علاوه بر این ترکیبات اصلی دیگر شامل n-Tricosane (۸۳/۲۴%) و Linalool (۸۱/۱۴%) بود. متوسط قطر هاله عدم رشد در روش چاهک در آگار بر باکترهای گرم مثبت ۹/۱۵ میلی­متر و برای باکتری­های گرم منفی ۱۵/۱۱ میلی­متر بود. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس نازبو بنفش بر باکتری­های بیماری­زا در محدوده ۶/۴ تا ۸/۳۶ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس نیز در رنج ۶/۴ تا ۶/۷۳ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. به طور کلی می­توان گفت که اسانس نازبو بنفش بر باکتری­های گرم مثبت در غلظت­های پایین­تر موثر بوده و توانست از رشد آن­ها جلوگیری کند.

---

اخیرا، استفاده از نگهدارنده­های شیمیایی و سنتزی برای کنترل رشد ریزاندامگان بیماری­زا به طور چشم­گیری کاهش یافته است. امروزه، اسانس­های روغنی به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در نظر گرفته می­شوند. رازیانه یکی از گیاهان دارویی معطر می­باشد که می­توان از آن به عنوان یک نگهدارنده طبیعی استفاده کرد. در این پژوهش، برای بررسی فعالیت ضد­میکروبی اسانس رازیانه بر تعدادی از ریزاندامگان عامل عفونت و مسمومیت غذایی (اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنس) از روش­های دیسک دیفیوژن آگار (کربی-بوئر)، چاهک آگار، تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی و تعیین حداقل غلظت کشندگی استفاده شد. برهمکنش اسانس رازیانه با آنتی­بیوتیک کانامایسین نیز بررسی شد. نتایج آزمون­های دیسک دیفیوژن اگار و چاهک آگار نشان داد که حساس­ترین باکتری با بیشترین قطر هاله عدم رشد نسبت به سایر ریزاندامگان بیماری­زا، استافیلوکوکوس اورئوس بود. برهمکنش اسانس رازیانه با آنتی­بیوتیک­ کانامایسین برای باکتری­های استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیا کلی به صورت اثر سینرژیستی مشاهده شد. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس رازیانه برای استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی و کاندیدا آلبیکنس به ترتیب ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. به طور کلی می­توان بیان کرد که اسانس رازیانه در شرایط برون تنی به خوبی توانست از رشد اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنس جلوگیری نماید.

---

در طب سنتی از گیاه پونه جهت درمان سینوزیت، ناراحتی­های دستگاه گوارش، اختلالات سیستم تنفسی و رفع مسمومیت­های غذایی استفاده می­شود. در این پژوهش فعالیت ضدمیکروبی اسانس پونه بر تعدادی از پاتوژن­های غذایی مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی برهمکنش اسانس پونه با آنتی­بیوتیک­ جنتامایسین و کلرامفنیکل از غلظت­های تحت مهاری استفاده شد. نتایج نشان داد که اسانس پونه توانایی مهار رشد میکروارگانیسم­های پاتوژن را بر سطح محیط کشت داشت. قطر هاله عدم رشد (هاله بازدارندگی) به روش انتشار در آگار با استفاده از دیسک برای باکتری­های لیستریا اینوکوا، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی، سالمونلا تیفی و سودوموناس ائروژینوزا به ترتیب ۵۰/۱۶، ۶۰/۱۴، ۱۰، ۱۴ و ۱۰ میلی­متر بود. میانگین قطر هاله بازدارندگی به روش انتشار در آگار با استفاده از چاهک برای باکتری­های لیستریا اینوکوا، استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی، سالمونلا تیفی و سودوموناس ائروژینوزا به ترتیب ۴۰/۱۴، ۱۶، ۱۲، ۳۰/۱۴ و ۱۰/۱۰ میلی­متر بود. نتایج نشان داد که در حالت ترکیب اسانس پونه با آنتی­بیوتیک جنتامایسین برای تمامی باکتری­ها حالت سینرژیستی مشاهده شد. در حالت ترکیبی اسانس پونه با آنتی­بیوتیک کلرامفنیکل برای باکتری­های استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی و سودوموناس ائروژینوزا حالت سینرژیستی مشاهده گردید. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس پونه برای تمامی باکتری­های ۲۵/۶ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده می­توان از اسانس پونه جهت کنترل رشد میکروارگانیسم­های بیماری­زا در مواد غذایی استفاده کرد.

---

گاما آمینو­بوتریک­اسید (گابا)، مولکول زیست فعال با نقش­های فیزیولوژیکی مختلف در بدن است که با مهار تحریکات نورون و ممانعت از رسیدن پیام های حاوی ترکیبات استرس­زا، دارای خواص آرامش بخشی بوده و در درمان بیماری­های مختلف نقش موثری دارد. در پژوهش حاضر، امکان تولید این اسید آمینه توسط باکتری  Lactococcus lactis NZ۱۳۳۰ بررسی شد. به منظور بهینه­سازی فرآیند تخمیر سه سطح از لجن لبنی(۵،۱۰،۱۵ درصد)، مونو سدیم گلوتامات (۰، ۵/۰ و ۱ درصد) در زمان­های ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت انتخاب شد و پس از تخمیر، وجود گابا در محیط کشت به وسیله کروماتوگرافی لایه نازک بررسی شد. برای کمی سازی باندهای موجود در کروماتوگرافی لایه نازک از روش اسپکتروفتومتری استفاده شد. نتایج بهینه­سازی در سطح معنی داری ۹۵ درصد نشان داد تیمار بهینه شامل محیط کشت حاوی ۲/۱۱درصد لجن لبنی،۷/۰ درصد مونوسدیم گلوتامات و زمان ۷۰ ساعت تخمیر در دمای °C ۳۲ بوده و تحت این شرایط تولید گابا به میزان ppm ۴۰۰ می­باشد. بنابراین از این ترکیب محیط کشت می­توان به عنوان سوبسترای مناسب جهت تولید ترکیب دارویی و زیست فعال ارزشمند گابا استفاده کرد.