---

شاخص‌های رشد (WG و SGR)، کارایی غذا (FCR، FI و PI) و پروتئین (PER و PCE) ماهی تیلاپیای نیل انگشت­قد (Oreochromis niloticus)به‌طور هم‌زمان در سه آزمایش طی ۱۲ تیمار و هر یک با سه تکرار ارزیابی شد. تیمار شاهد و سطوح جایگزینی ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد کانولا و ۱۵، ۲۵، ۳۵ و ۴۵ درصد پنبه‌دانه به‌جای منابع پروتئینی گران‌قیمت (پودر ماهی و سویا) و سطوح ۱۳، ۲۱ و ۲۹ درصد آزولا بررسی شدند. میزان شاخص‌های رشد، برداشت غذا و مصرف پروتئین در جیره شاهد به‌طور معناداری بیشتر از تمامی جیره­های محتوای منابع پروتئین گیاهی بود (۰۵/۰p<). با افزایش میزان منابع پروتئین گیاهی به جیره­ها، شاخص­های فوق در تمامی تیمارهای جایگزینی منابع پروتئین گیاهی کاهش معناداری نشان دادند. در ضریب تبدیل غذایی و شاخص­های کارایی پروتئین  بین جیره شاهد و جیره‌های حاوی کانولا (۲۵ و ۵۰ درصد جایگزینی)، پنبه‌دانه (۱۵، ۲۵ و ۳۵ درصد جایگزینی) و آزولا (۱۳ و ۲۱ درصد) اختلاف معنادار مشاهده نشد (۰۵/۰p>). با توجه به نتایج به‌نظر می‌رسد در تمامی اقلام غذایی بررسی شده نکته مشترک عدم خوش‌خوراکی غذا برای ماهیان تیلاپیا بود که به‌دنبال آن کاهش برداشت غذا، پروتئین مصرفی و در نهایت رشد ایجاد شد. در صورت رفع مشکل خوش‌خوراکی خوراک می‌توان انتظار داشت کنجاله کانولا و پنبه‌دانه به‌ترتیب تا سطوح ۵۰ و ۳۵ درصد جایگزینی و آزولا تا سطح ۲۱ درصد جیره قابلیت استفاده در جیره غذایی دوره رشدی تیلاپیای نیل را داشته باشند.

---

چکیده
برای بررسی اثر تراکم ذخیره‌سازی بر رشد و بازماندگی تیلاپیای نیل در استخر خاکی، بچه ماهی با وزن اولیه ۱۳ گرم در سه تیمار تراکمی ۳، ۶ و ۹ قطعه در متر مربع، هر یک با ۲ تکرار رها‌سازی شده و طی یک دوره ۱۰۵ روزه با استفاده از غذای تجاری قزل‌آلا پرورش یافتند. تغذیه ماهی‌ها براساس جدول و در ساعت‌های روشنایی انجام شد. نتایج نشان داد برخی شاخص‌های رشد مانند وزن نهایی، رشد روزانه، ضریب رشد ویژه، افزایش وزن و بازماندگی با افزایش تراکم به‌طور معناداری کاهش یافت، درحالی‌که با افزایش تراکم ضریب تبدیل غذایی افزایش معناداری را نشان داد (۰۵/۰p<). بالاترین میزان رشد و بازماندگی و نیز پایین‌ترین میزان ضریب تبدیل غذایی در تراکم ۳ قطعه در متر مربع حاصل شد و از این‌رو با توجه به نتایج حاصل از بررسی شاخص‌های رشد و نیز میزان بازماندگی برای دستیابی به بالاترین سود در استخر خاکی تراکم ۳ قطعه در متر مربع مناسب‌تر بود. 

---

فناوری بیوفلاک به عنوان ابزاری نوین در توسعه پایدار آبزی پروری مطرح و مشکل کمبود آب و خروج پساب­ آبزی­پروری به محیط زیست را رفع نموده است. در این سیستم مواد دفعی نیتروژن­دار (آمونیاک و آمونیوم)بوسیله باکتری­ها جذب و به پروتئین میکروبی قابل مصرف برای آبزی تبدیل می­گردد. هدف این طرح بررسی عوامل موثر بر تولید بیوفلاک و ارزیابی آن جهت استفاده در آبزی پروری بود. سطوح مختلف دما (۲۴، ۲۸ و ۳۲ درجه سانتی­گراد)، شوری (صفر، ۴ و ۸ گرم در لیتر) و نسبت کربن به نیتروژن (۱:۱۰، ۱:۱۵ و۱:۲۰)که از فاکتورهای کلیدی در تشکیل بیوفلاک و نحوه عملکرد آن می­باشد با استفاده از روش سطح پاسخ مورد بررسی و اثر فاکتورهای مورد مطالعه بر میزان نیتروژن آمونیاکی کل(TAN)، نیتریت، نیترات، حجم بیوفلاک، پروتیئن و چربی بیوفلاک­ها ارزیابی گردید. نتایج نشان داد، دما بطور معنی­داری بر حجم بیوفلاک و میزان پروتئین آن اثرگذار است (P < ۰,۰۵) اما بر ترکیبات نیتروژن­دار و میزان چربی بیوفلاک اثر معنی­داری ندارد(P > ۰,۰۵). با افزایش شوری میزان پروتئین، چربی و رطوبت کاهش و میزان خاکستر بیوفلاک­ها افزایش یافت(P < ۰,۰۵). نسبت­ کربن به نیتروژن اثر معکوس و معنی­داری بر نیتروژن آمونیاکی کل و نیتریت داشت. بهینه سازی فاکتورها نشان داد فراهم نمودن دمای°C ۲۷، نسبت کربن به نیتروژن ۱۸ به ۱ در آب لب شور و نیز دمای°C ۲۹ و نسبت کربن به نیتروژن ۱۴ به ۱ در آب شیرین منجر به تولید بیوفلاک بسیار مطلوب از نظر محتوای پروتیئن و چربی و کنترل ترکیبات نیتروژن دار در آب می­گردد.