جستجو در مقالات منتشر شده
۳ نتیجه برای روضاتیان
دوره ۴، شماره ۸ - ( پاییز و زمستان ۱۳۹۶ )
چکیده
در ترجمههای فارسی قرآنکریم برای فعل «کاد» و صیغههای مختلف آن که مسئلهای بحثبرانگیز در آثار نحوی، تفسیری و تحقیقی است، معادلهای متعددی برگزیده شده است. یکی از این معادلها، ساختهای فعلی مصدر «خواستن» است که در برخی از ترجمههای کهن و معاصر انتخاب شدهاست. پژوهش حاضر با بررسی ترجمههای مذکور و با دامنهای محدود در ۶۰ ترجمه منثور، به این مسئله میپردازد که آیا «خواستن» میتواند بار معنایی «کاد» را در ترجمه آیات قرآن انتقال دهد و کارکرد دقیق آن را عهدهدار شود یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، پس از بیان ویژگیهای نحوی و بلاغی فعل «کاد» در زبان عربی، ویژگیهای «خواستن» در دستور زبان فارسی ارزیابی و کارکرد بلاغی آن بررسی میشود. سپس با رویکردی تحلیلی- تطبیقی، آیاتی که «خواستن» را بهعنوان برابر فارسی «کاد» میپذیرد، شناسایی و با اقامه دلایل نحوی- بلاغی، کارکرد مقاربه «خواستن» بهعنوان یکی از برابرهای معنایی مناسب برای فعل «کاد» در ترجمه قرآن، تبیین میشود. یافتههای پژوهش حاضر دال بر این است که فعل «کاد» با احتوای مفهوم کلی مقاربهالامر، در برخی آیات، حامل معنای اراده کردن، میل داشتن و قصد داشتن برای انجام دادن فعلی دیگر است و در برخی آیات، حامل معنای پیشبینی، توقع، انتظار، امکان و احتمال وقوع فعلی دیگر که در هر دو مورد، «خواستن» با احتوای مفاهیم مشابه و متعارف در زبان فارسی، میتواند بار معنایی «کاد» در آیات مورد نظر را انتقال دهد و کارکرد آن را متناسب با ساختار زبان فارسی، بر عهده گیرد.
دوره ۱۳، شماره ۱ - ( فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ )
چکیده
تحلیل فرایند شکلگیری زبان عرفانی با توجه به سرچشمۀ اصلی آن یعنی قرآن، ساحت پژوهشی مهم و تازهای است که به دلیل تنوع و وسعت متون عرفانی، پژوهشهای بنیادین و خلاقانهای را میطلبد که بتوانند در کشف ابعاد پنهان این زبان راهگشا باشند. بنابراین هدف این پژوهش ارائۀ یک الگوی پیشنهادی تازه برای تحلیل فرایند شکلگیری زبان عرفانی است که با عنوان رفتارشناسی واژه معرفی میگردد. رفتارشناسی واژه که به تحلیل تغییرات معنایی واژههای قرآنی در متون تعلیمی عرفانی میپردازد، گامی در جهت تحلیل خلاقانۀ فرایند شکلگیری زبان عرفانی است. الگوی رفتارشناسی واژه، با بهرهگیری از مزیتهای نظریۀ میدانی۱ کرت لوین۲ در روانشناسی و نظریۀ ایزوتسو، شکل تازهای از تحلیل زبان عرفانی را پدید میآورد. نظریۀ میدانی لوین به سبب توجه به تأثیرات محیطی بر رفتار۳ و نظریۀ ایزوتسو به دلیل توجه به تأثیر مستقیم قرآن بر عرفان و تصوف اسلامی و مبحث معنی اساسی و معنی نسبی در این پژوهش کارآمدند. دستاورد پژوهش آن است که رفتارشناسی واژه را به عنوان راهی تازه در جهت تحلیل زبان عرفانی ارائه میکند.
دوره ۱۵، شماره ۶۰ - ( ۸-۱۳۹۷ )
چکیده
از جمله مباحث علم معانی، مواردی است که خبر با اغراض بلاغی به انشا تبدیل میشود. یکی از این موارد، کاربرد فعل خواستن در بیان خبر است. این فعل هنگامی که در جمله خبری به کار میرود در بیشتر موارد، خبر را به انشای طلبی تبدیل میکند و ابزاری میشود برای انتقال مفهوم تمنی و ترجی. چنین کارکردی در برخی موارد قطعی است و امکان دارد که درباره آن حکمی بلاغی صادر و به قاعدهای از قواعد علم معانی تبدیل شود. در برخی دیگر از موارد چنین نیست و به اقتضای حال گوینده بستگی دارد. این مقاله بر آن است این موارد را بررسی، و از درون آنها قاعدهای نو استخراج کند؛ بدین منظور پس از بیان کلیاتی درباره خبر و انشا با رویکردی تحلیلی- تطبیقی، ویژگیهای فعل خواستن را در دستور زبان فارسی ارزیابی، و عملکرد آن را از دیدگاه معانی بررسی کند و در ادامه با روش توصیفی ـ تحلیلی به تأیید این کارکرد از طریق زبان حافظ بپردازد. این پژوهش علاوه بر تبیین قاعدهای بلاغی، نکتهای نو در قاعدههای دستوری زبان فارسی بازشناسی میکند و فعل تابعپذیر خواستن را از عوامل التزامیسازی میشمرد که میتواند وجه خبری فعل مستقبل را به وجه التزامی تبدیل کند.