جستجو در مقالات منتشر شده
۳ نتیجه برای رسول نیا
دوره ۱۲، شماره ۶ - ( بهمن و اسفند ۱۴۰۰ )
چکیده
گفتار قالبی‌شده بخشی از یک زبان است که می‌تواند حامل معانی و مصادیق متعددی باشد. گفتارهای قالبی‌شده معمولاً به‌صورت ضرب‌المثل، کنایه، اصطلاحات و زبان‌زدها و بیشتر در زبان محاوره به‌کار می‌روند و نقش مؤثری در ارتباط‌های اجتماعی و گسترش زبان از لحاظ ساختاری و مفهومی دارند و بخشی از هویت، فرهنگ و تاریخ هر جامعه هستند که شناخت آن‌ها موجب شناخت بهتر فرهنگ، زیرساخت‌ها و تحولات زبانی هر جامعه زبانی می‌شود و تحلیل آن‌ها در یک متن نیز موجب شناخت بهتر زوایای پنهان و سبک آن متن می‌شود. در مقالات دهخدا، گونه‌های مختلفی از گفتارهای قالبی وجود دارد که در بطن هر یک از آن‌ها، مفاهیم عمیق اجتماعی، فرهنگی و زبانی نهفته است که شناخت آن‌ها به شناخت سبک و زبان مقالات دهخدا و جامعۀ روزگار او کمک می‌کند. هدف از پژوهش حاضر که با روش کیفی (تحلیلی ـ توصیفی) انجام می‌شود، تحلیل و بازشناسی گونه‌های قالبی‌شده در چرندوپرند دهخدا در سه دسته ضرب‌المثل، کنایه، اصطلاحات و زبان‌زدهاست. این پژوهش به منظور بررسی کاربرد این ساخت‌ها در چرندوپرند و تأثیر آن‌ها بر زبان و سبک این مقالات انجام می‌شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که دهخدا با استفاده از این ساخت‌های قالبی، اوضاع و شرایط جامعۀ خود را ترسیم کرده و مطالبش را با سرعت و در عین حال به‌صورت فشرده و عمیق به مخاطب منتقل کرده است. استفاده از این ساخت‌ها موجب شده تا نثر چرندوپرند به زبان محاوره‌ای نزدیک شود. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که اصطلاحات و زبان‌زدها (۲۲۰ مورد)، کنایه (۸۱ مورد) و ضرب‌المثل (۵۱ مورد)، به ترتیب پرکاربردترین گونه‌های ساخت‌های قالبی در مقالات دهخدا هستند.
دوره ۳۰، شماره ۱ - ( الربیع ۱۴۴۴ )
چکیده
إنّ المدرسه الشکلانیه تعدّ من المدارس الّتی ظهرت فی مطلع القرن العشرین وکانت تهتمّ فی تحلیل النّص الأدبی بشکل الأثر رافضه ثأثیر العوامل الخارجیه کالعوامل السیاسیه والاجتماعیه والسیکولوجیه و... المدرسه التی مبنیّه أصولها علی أساس نظریّه "جفری لیتش" اللسانیه التی تأکدت علی إبراز کلّ ما هو مألوف فی صور غیر مألوفه تنحرف عن اللّغه الشائعه وتؤدّی إلی إعجاب المتلقّی ومباغتته. لذلک تقوم هذه الدراسه الوصفیه-التحلیلیه باستجلاء مبادئ هذه المدرسه ومیزاتها ثمّ معالجه قصیده «من قتل الکویت؟» من هذا المنظور وهی من أشهر قصائد للشّاعره الکویتیه "سعاد الصباح". وقد أسفر البحث عن أنّ الشاعره وظفّت بعض الحروف والأصوات بشکل مکرّر لتزید من موسیقی نصها؛ لأنّها لاتنسی الطاقه الموجوده فی هذه الحروف واستیعابها لتأثیر فی شکل کلامها وانسجامها؛ فالأصوات الثلاثه «م»، «آ» و«ت» تعدّ من الأصوات کثیره التردّد فی القصیده؛ لأنّ هذه الحروف تتیح للشاعره فرصه إظهار الألم والحزن الدفین والتذمّر والمعارضه وتدلّ علی شدّه معاناتها أمام الظروف المؤسفه فی الکویت. ثم إنّ الشاعره اجتناباً من الرتابه الشعریه تنحو إلی المتغیّر واللامألوف مما زاد فی شعریه النصّ واکتمال معانیها.
دوره ۳۱، شماره ۲ - ( الصیف ۱۴۴۶ )
چکیده
یعتبر اختیار إستراتیجیّه الخطاب من المواضیع الّتی یمکن من خلالها ضمان فعّالیّه الخطاب إلی حدّ کبیر، ولایمکن تحقیق الهدف المطلوب إلّا من خلال إستراتیجیّه مصمّمه. ولایساعدنا علی اختیار إستراتیجیّه صحیحه وفعّاله إلّا مستوی الإلمام بالمخاطب والتّعرّف علی السّیاقات الإجتماعیّه والثّقافیّه والنّفسیّه وغیرها. إحدی هذه الإستراتیجیّات هی الإستراتیجیّه التّضامنیّه الّتی یستخدمها المرسل لتذلیل طرق التّواصل وتوفیر أسس التّعاطف والتّعامل بینه وبین المرسل إلیه لکی تتحقّق الأهداف. یحاول الباحثون فی هذه الورقه البحثیّه باتّباع المنهج البراغماتیّ دراسه إستراتیجیّه التّقارب والتّضامن، والتّعرّف علی أدواتها وآلیّاتها فی خطابات أمیرالمؤمنین (ع) السّیاسیّه والإجتماعیّه. تنمّ هذه الدّراسه عن أنّ أمیر الکلام علیّ علیه السّلام کداعٍ فرید فی التّاریخ السّیاسیّ والإجتماعیّ للإسلام، والذی لایزال یشرق فی طریق التاریخ البشری، یحاول علی التواصل والتفاعل مع أصحابه بأحسن طریقه من خلال استخدام هذه الإستراتیجیه فی خطاباته. العناصر المضیئه فی خطابه التّضامنیّ هی: قوّه مفرداته وشوکه کلماته؛ ومن أهمّ الوسائل اللّغویّه الّتی وظّفها الإمام (ع) لأهدافه التّواصلیه والتّفاعلیه هی استثمار العَلَم فی مخاطبه المتلقّین واستعمال الضّمائر فی دلالاتها التّداولیّه السّیاقیّه والنّغمات المتنوّعه وأیضاً الآلیّات اللّغویّه مثل المکاشفه ونکران الذّات والخطاب غیرالمباشر.
