---

ارزیابی عوامل موثر بر صادرات پسته به واسطه­ی مزیت نسبی و سهم ایران در بازار بین المللی این محصول بسیار مهم می­باشد. در سال­های اخیر، صادرات پسته با چالش­های زیادی از جمله محدودیت حداکثر مجاز آفلاتوکسین کشورهای واردکننده مواجه شده است. در مطالعه­ی حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر صادرات پسته با تأکید بر نقش آفلاتوکسین با استفاده از مدل جاذبه صورت گرفت. برای دستیابی به این هدف، کشورهای اصلی وارد کننده پسته ایران مشخص و داده­های ترکیبی از سال ۱۹۹۰-۲۰۱۷ استفاده گردید. نتایج تخمین مدل جاذبه نشان داد که محدودیت آفلاتوکسین، تولید ناخالص داخلی، جمعیت و مرز مشترک کشورهای واردکننده منتخب اثر مثبت و معنی­داری بر صادرات پسته ایران دارد. نتایج پیشنهاد می­کند که ایران برای حفظ سهم خود در بازار جهانی پسته مجبور به تولید پسته با کیفیت بالاتر و آفلاتوکسین کمتر است که اعمال قوانینی بهداشتی مبتنی بر قوانین بین­المللی در این زمینه می­تواند موثر باشد.

---

در حال حاضر افزایش آگاهی مردم نسبت به سلامت و خواص تغذیه­ای محصولات کشاورزی و فراورده­های آن­ها، و از سویی دیگر عوارض ناشی از سموم شیمیایی و نگهدارنده­های سنتزی تقاضا برای مصرف مواد غذایی تازه و عاری از مواد نگهدارنده شیمیایی و سنتزی را دوچندان نموده است. اناریجه گیاهی از خانواده چتریان است و بومی بخش­هایی از مناطق مرکزی و شمالی ایران می­باشد. برای ارزیابی فعالیت ضدقارچی اسانس اناریجه از روش­های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی (ماکرودایلوشن براث و رقت آگار) و حداقل غلظت کشندگی استفاده شد. نتایج نشان داد که اسانس اناریجه به خوبی توانست از رشد سویه­های قارچی عامل فساد سیاه و خاکستری انگور در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری کند. نتایج نشان داد قطر هاله بازدارندگی در روش دیسک دیفیوژن آگار برای سویه­های قارچی آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه­را به ترتیب ۵۰/۱۵ و ۳۰/۱۳ میلی­متر بود. نتایج اثر ضدقارچی در روش چاهک آگار به مراتب هاله بازدارندگی بزرگتری نسبت به روش دیسک دیفیوژن از خود نشان داد. حداقل غلظت کشندگی برای سویه­های قارچی آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه­را به ترتیب ۶۴ و ۲۵۶ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس اناریجه برای هر دو سویه آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه­را نسبت به حداقل غلظت مهارکنندگی بیشتر بود.

---

قارچ کش­های شیمیایی زیادی برای کنترل عفونت­های قارچی استفاده می­شوند. با این وجود، تعدادی از این قارچ کش­ها برای سلامتی انسان مضر هستند. امروزه، استفاده از مواد طبیعی مانند اسانس­های روغنی و عصاره­های گیاهی با کمترین عوارض جانبی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. مورت سبز (Hyssopus officinalis L)، متعلق به خانواده Lamiaceae است که به طور وسیعی در ایران رشد می­کند. هدف از این مطالعه، بررسی فعالیت اسانس مورت سبز برای کنترل سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم در شرایط آزمایشگاهی بود. ارزیابی فعالیت ضدقارچی اسانس مورت سبز به روش­های کربی-بوئر، چاهک آگار، رقت لوله­ای (ماکرودایلوشن براث) و حداقل غلظت کشندگی بررسی شد. نتایج نشان داد که قطر هاله عدم رشد (روش کربی-بوئر) برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۶۰/۱۰ و ۷۰/۹ میلی­متر بود. قطر هاله عدم رشد (روش چاهک آگار) برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۳۰/۱۲ و ۵۰/۱۰ میلی­متر بود. حداقل غلظت مهارکنندگی برای سویه­های قارچی پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب ۶۴ و ۱۲۸ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی اسانس مورت سبز نیز به ترتیب ۵۱۲ و ۵۱۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

با توجه به افزایش بیماری­های عفونی ناشی از میکروارگانیسم­های بیماری­زا، شناسایی گیاهان دارویی و همچنین خالص­سازی ترکیبات مؤثره موجود در آن­ها در درمان بیماری­ها می­تواند مفید واقع شود. در این پژوهش آزمایشگاهی، فعالیت ضد­میکروبی اسانس پوست پرتقال دزفولی بر ۳ سویه گرم منفی (اشرشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی) و ۵ سویه گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، باسیلوس سابتلیس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و لیستریا اینوکوا)، با استفاده از روش­­های دیسک دیفیوژن آگار، حفره در  آگار، حداقل غلظت بازدارندگی رشد (میکرودایلوشن براث)، حداقل غلظت کشندگی و همچنین برهمکنش آن با آنتی­بیوتیک­های کلرامفنیکل، جنتامایسین، تتراسایکلین در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش دیسک دیفیوژن نشان داد بیشترین هاله عدم رشد مربوط به سویه گرم مثبت باسیلوس سرئوس با قطر ۲۰/۲۱ میلی­متر بود و کمترین قطر هاله عدم رشد نیز مربوط به سویه گرم منفی لیستریا اینوکوآ با قطر ۲۰/۱۳ میلی­متر بود. در آزمون حفره در آگار بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به باکتری گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس با قطر ۳۰/۱۷ میلی­متر بود و کمترین قطر هاله عدم رشد مربوط به باکتری گرم منفی  اشرشیاکلی  با قطر ۱۰/۱۱ میلی­متر بود. نتایج مربوط به حداقل غلظت بازدارندگی از رشد باکتری­های اشرشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا تیفی، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس، باسیلوس سابتلیس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و لیستریا اینوکوا به­ترتیب ۲۵، ۴۰۰، ۵۰، ۵/۱۲، ۲۵، ۲۵، ۴۰۰ و ۵/۱۲ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. نتایج مربوط به حداقل غلظت کشندگی اسانس پرتقال بر تمامی سویه­ها بزرگتر از ۴۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

در این پژوهش، فعالیت ضدقارچی اسانس کندر بر قارچ‌های عامل فساد میوه توت‌فرنگی (بوتریتیس سینه‏را، آسپرژیلوس نایجر و رایزوپوس استولونیفر) با استفاده از آزمون‌های ضدمیکروبی انتشار چاهک در آگار، دیسک دیفیوژن آگار، ماکرودایلوشن براث و حداقل غلظت کشندگی بررسی گردید. راندمان استخراج، محتوای فنول و فلاوونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس (ویژگی مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH و ABTS) نیز تعیین گردید. راندمان استخراج اسانس کندر برابر با ۳۰/۱ درصد وزنی/وزنی بود و میزان فنول و فلاوونوئید کل اسانس نیز به ترتیب ۳۷/۶۹ میلی‌گرم گالیک اسید در گرم وزن خشک و ۴۰/۳۸ میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک بدست آمد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس کندر با روش‌های مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS به ترتیب ۵۰/۵۷ و ۶۶/۴۸ درصد بود. مطابق نتایج آزمون‌های انتشار چاهک در آگار و دیسک دیفیوژن آگار، قارچ‌های بوتریتیس سینه‏را و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب حساس‌ترین (بیشترین قطر هاله عدم رشد) و مقاوم‌ترین (کمترین قطر هاله عدم رشد) نسبت به اسانس کندر بودند. محدوده غلظت بازدارندگی از رشد و حداقل غلظت کشندگی اسانس کندر به ترتیب ۲۵-۵۰ و ۲۰۰-۴۰۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر مشاهده شد. مطابق نتایج، اسانس کندر دارای ترکیبات زیست فعال با ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی مناسبی بوده و قابلیت استفاده بعنوان افزودنی طبیعی جهت افزایش عمر نگهداری انواع مختلف محصولات غذایی را دارا می‌باشد.    

---

اسانس‌های گیاهی بطور گسترده‌ای بعنوان نگهدارنده طبیعی جهت کاهش سمیت قارچ‌کش‌های شیمیایی و آلودگی زیست‌محیطی بکار می‌روند. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضدقارچی اسانس گیاه پنج انگشت بر کپک‌های پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم و پنی‌سیلیوم ایتالیکوم عامل کپک‌زدگی میوه پرتقال انجام گرفت. اسانس گیاه پنج انگشت با کمک روش تقطیر با آب استخراج گردید و راندمان استخراج اسانس ۹۵/۰ درصد وزنی/وزنی بود. محتوای فنول و فلاوونوئید کل اسانس نیز بررسی شد و نتایج نشان داد که اسانس غنی از ترکیبات فنولی (mg GAE/g ۷۴/۹۱) و فلاوونوئیدی (mg QE/g ۳۲/۵۲) می‌باشد. بررسی فعالیت ضد اکسایشی اسانس پنج انگشت نشان داد که این ترکیب زیست فعال بطور مؤثری قادر به مهار رادیکال‌های آزاد DPPH (μg/mL ۶۲/۴۸ IC_۵۰ =) و ABTS (μg/mL ۵۰/۴۰ IC_۵۰ =) می‌باشد. فعالیت ضدقارچی اسانس گیاه پنج انگشت در برابر کپک‌های پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم و پنی‌سیلیوم ایتالیکوم مطابق روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، انتشار چاهک در آگار و حداقل غلظت مهارکنندگی/کشندگی بررسی شد و پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم نسبت به اسانس حساس‌تر بود و غلظت پایین‌تری از این ترکیب زیست فعال قادر به جلوگیری از رشد و یا از بین بردن این کپک بود. بطور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که اسانس گیاه پنج انگشت غنی از ترکیبات زیست فعال با قابلیت ضد اکسایشی و ضدقارچ قابل‌توجهی می‌باشد و می‌توان این ترکیب را بعنوان نگهدارنده طبیعی جهت افزایش عمر انبارمانی محصولات غذایی بکار برد.

---

در این مطالعه، اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی توسط روش تقطیر با آب استخراج شد و محتوای فنول و فلاوونوئید کل، ویژگی آنتی‌اکسیدانی (برپایه روش‌های مهار رادیکال DPPH، رادیکال ABTS و بتا-کاروتن/لینولئیک اسید) و فعالیت ضدقارچی آن در برابر سویه‌های قارچی مولد فساد و پوسیدگی توت‌فرنگی (آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه‏را و رایزوپوس استولونیفر) بررسی گردید. میزان فنول و فلاوونوئید کل اسانس به ترتیب ۲۳/۸۷ میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم و ۳۳/۶۹ میلی‌گرم کوئرستین بر گرم گزارش شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی اسانس مطابق روش‌های مهار رادیکال DPPH، مهار رادیکال ABTS و بتا-کاروتن/لینولئیک به ترتیب برابر با ۲۹/۶۳، ۳۰/۵۸ و ۱۹/۵۱ درصد بود. نتایج فعالیت ضدقارچی اسانس (برپایه روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، انتشار چاهک و حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی) نشان داد که بوتریتیس سینه‏را مقاوم‌ترین و آسپرژیلوس نایجر حساس‌ترین سویه‌های قارچی نسبت به اسانس می‏باشند. نتایج حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس مرزه خوزستانی برای سویه­های آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه­را و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب ۵۰، ۱۰۰ و ۵۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود. نتایج حداقل غلظت کشندگی اسانس مرزه خوزستانی برای سویه­های آسپرژیلوس نایجر، بوتریتیس سینه­را و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب ۲۰۰، ۴۰۰ و ۲۰۰ میلی­گرم بر میلی­لیتر بود.

---

با توجه به اهمیت اسیدهای چرب موجود در مغز بادام میزان اسیدهای چرب والدین پدری و نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود ۱۲ با والدین گرده‏دهنده انتخابی با استفاده از گاز کرماتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین  استخراج روغن به وسیله دستگاه سوکسله و  اندازه گیری عناصر به روش جذب اتمی در والدین و نتاج حاصل از تلاقی­ها اندازه‏گیری شد. برخی صفات کمی و کیفی مربوط به خشک میوه و مغز بادام نیز  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که بالاترین میزان وزن مغز در نتاج حاصل از تلاقی های انجام شده، مربوط به گرده­افشانی آزاد بود، بیشترین مقدار اسیداولئیک (۱۸:۱) و اسیدلینولئیک (۱۸:۲) به‏ترتیب در والدین پدری MSK_۸۴ به‏میزان ۵۱/۷۵ % و شاهرود ۱۴ به‏میزان ۲۰/۱۹ % مشاهده گردید. همچنین بیشترین میزان اسیداولئیک در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود ۱۲ با والد پدری شاهرود ۱۴ به‏میزان ۷۲% به‏دست آمد. بالاترین میزان اسیدلینولئیک با۴۰/۱۸ % در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود ۱۲ با والد پدری MSK_۸۴ حاصل شد. از طرفی بیشترین میزان اسیدپالمیتیک نیز در نتاج حاصل از گرده‏افشانی آزاد والد مادری شاهرود ۱۲ به‏میزان ۵۰/۹ % مشاهده شد. این سه نوع اسید چرب بیشترین درصد را در بین هفت اسید چرب اندازه‏گیری شده در مغز بادام به خود اختصاص دادند. بیشترین مقدار روغن در نتاج حاصل از تلاقی والد مادری شاهرود ۱۲ با والد پدری MSK_۸۲ به ‏میزان ۴۲/۵۴ و کمترین مقدار در والد پدری MSK_۸۳ به‏میزان ۳۲/۳۸ درصد مشاهده شد همچنین  نتایج به‏دست آمده نشان داد که در بین  والدین و نتاج حاصل از تلاقی ها میزان عناصر آهن (۵۳/۱۳۸-۴۸/۸۵ میلی گرم در ۱۰۰۰ گرم)، مس (۴۸/۴۷-۳۲/۲۰ میلی گرم در ۱۰۰۰ گرم) و منگنز (۶۷/۴۴-۰۴/۱۸ میلی گرم در ۱۰۰۰ گرم) بودند.

---

این مطالعه به بررسی محتوای فنول کل، فلاونوئید کل، پتانسیل آنتی‌اکسیدانی (بر پایه مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS) و مکانیسم ضد باکتریایی (بر پایه دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی) عصاره اتانولی گیاه اوجی (Mentha aquatica) پرداخته است. عصاره حاوی سطوح قابل‌توجهی از ترکیبات فنولی زیست فعال (فنول کل: ۳۲/۰ ± ۴۷/۸۸ میلی‌گرم گالیک اسید در گرم عصاره؛ فلاونوئید کل: ۲۵/۰ ± ۱۵/۳۹ میلی‌گرم کوئرستین در گرم عصاره) با توانایی قابل‌قبول در مهار رادیکال‌های آزاد DPPH (۵۷/۰ ± ۵۰/۵۸ درصد) و ABTS (۳۲/۰ ± ۴۴/۵۱ درصد) بود. رشد باکتری‌های بیماری‌زا و عامل فاسد، به‌ویژه باکتری‌های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سوبتیلیس) در مقایسه با جفت‌های گرم منفی (اشرشیا کلی و سالمونلا انتریتیدیس) به شدت توسط عصاره گیاه اوجی مهار شد. بطور کلی، باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سالمونلا انتریتیدیس به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین سویه‌های میکروبی نسبت به عصاره اتانولی گیاه اوجی بودند. مطالعه حاضر نشان داد که عصاره اتانولی گیاه اوجی با خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد میکروبی قابل‌توجه می‌تواند جهت توسعه نگهدارنده‏های طبیعی جدید برای اهداف غذایی و دارویی استفاده شود.

---

گیاهان همیشه منبع اصلی غذا و دارو برای انسان بوده‌اند. عصاره‌های گیاهی به عنوان ضدمیکروب، تقویت کننده طعم، عوامل نگهدارنده و مواد مغذی در صنایع غذایی مورد توجه قرار گرفته‌اند. عصاره‌های گیاهی کاندیدای فوق‌العاده‌ای برای جایگزینی ترکیبات سنتزی هستند که اثرات سمی و سرطان‌زا دارند. در این پژوهش، عصاره اتانولی میوه گیاه کور (Capparis spinosa) با روش ماسراسیون استخراج گردید و میزان فنول تام (به روش فولین سیوکالچو)، فلاونوئید تام (به روش رنگ‌سنجی آلومینیوم کلراید)، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (به روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS) و اثر ضدمیکروبی آن (به روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی) در برابر باکتری‌های انتروباکتر آئروژنز، اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا مونوسیتوژنز بررسی گردید. میزان فنول تام و فلاونوئید تام عصاره به ترتیب برابر با mg GAE/g ۲۸/۴۰ و mg QE/g ۲۰/۵ بدست آمد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره اتانولی میوه گیاه کور بر پایه مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS به ترتیب ۷۳/۵۲ و ۶۲/۵۸ درصد بود. اثر ضدمیکروبی عصاره وابسته به غلظت آن و نوع باکتری بود؛ بطوریکه افزایش غلظت عصاره سبب افزایش معنی‌دار قطر هاله عدم رشد در آزمون‌های دیسک دیفیوژن آگار و چاهک آگار گردید. علاوه بر این، باکتری‌های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا مونوسیتوژنز) حساسیت بالاتری نسبت به انواع گرم منفی (انتروباکتر آئروژنز و اشرشیا کلی) در برابر عصاره نشان دادند. همچنین، باکتری استافیلوکوکوس اورئوس با حداقل غلظت مهارکنندگی رشد ۴ میلی‌گرم در میلی‌لیتر و حداقل غلظت کشندگی ۵۱۲ میلی‌گرم در میلی‌لیتر حساس‌ترین باکتری نسبت به عصاره اتانولی میوه گیاه کور بود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که عصاره اتانولی میوه گیاه کور قابلیت استفاده بعنوان افزودنی طبیعی در انواع محصولات غذایی را دارا می‌باشد.

---

در مطالعه حاضر، عصاره هیدروالکلی گیاه اشنان (Seidlitzia rosmarinus) با استفاده از روش خیساندن استخراج گردید و اثر ضد قارچی آن بر علیه قارچ‌های عامل کپک‌زدگی میوه پرتقال (پنی­سیلیوم دیجیتاتوم و پنی­سیلیوم ایتالیکوم) مطابق آزمون‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این، میزان فنول و فلاونوئید تام و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره هیدروالکلی گیاه اشنان تعیین گردید. مطابق نتایج آزمون‌های دیسک دیفیوژن و چاهک آگار، فعالیت ضد قارچی عصاره وابسته به غلظت بود و پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم حساس‌ترین سویه قارچی در برابر عصاره بود. بعلاوه، هر دو سویه قارچی در حضور ۳۲ میلی‌گرم در میلی‌لیتر عصاره قادر به رشد نبودند و حداقل غلظت کشندگی برای پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم برابر با ۵۱۲ میلی‌گرم در میلی‌لیتر بود. محتوای فنول تام و فلاونوئید تام عصاره به ترتیب برابر با mg GAE/g ۱۹/۲۶ و mg QE/g ۱۰/۱۱ بود. نتایج فعالیت آنتی‌اکسیدانی نشان داد عصاره هیدروالکلی گیاه اشنان قادر به مهار رادیکال‌های آزاد DPPH (۱۴/۱۱۲ میکروگرم در میلی‌لیتر) و ABTS (۴۶/۱۰۳ میکروگرم در میلی‌لیتر) می‌باشد. بطور کلی، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که عصاره هیدروالکلی گیاه اشنان حاوی ترکیبات فنولی با قابلیت ضد قارچی و آنتی‌اکسیدانی بالقوه می‌باشد.

---

هدف از این پژوهش، استخراج عصاره اتانولی از برگ گیاه گزنه و تعیین خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی آن بود. بر همین اساس، عصاره اتانولی به روش خیساندن در اتانول استخراج گردید و سپس محتوای فنول کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (به دو روش مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS) و اثر ضدمیکروبی آن (به چهار روش دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و حداقل غلظت کشندگی) در برابر باکتری‌های سالمونلا تیفی، اشرشیا کلی، باسیلوس سرئوس و لیستریا اینوکوا اندازه‌گیری گردید. عصاره اتانولی برگ گزنه حاوی mg GAE/g ۴۹/۰ ± ۴۲/۶۵ فنول کل و mg QE/g ۳۰/۰ ± ۱۹/۲۲ فلاونوئید کل بود. علاوه بر این، عصاره قادر به مهار رادیکال‌های آزاد DPPH  به میزان ۵۴/۰ ± ۹۰/۶۱ درصد و ABTS  به میزان ۴۷/۰ ± ۱۰/۷۰ درصد گردید. نتایج ضدمیکروبی نشان داد که باکتری‌های گرم مثبت (باسیلوس سرئوس و لیستریا اینوکوا) در مقایسه با باکتری‌های گرم منفی (سالمونلا تیفی و اشرشیا کلی) نسبت به عصاره اتانولی برگ گزنه حساس‌تر بودند. بطور کلی، عصاره اتانولی برگ گزنه قادر به استفاده بعنوان ترکیب زیست فعال طبیعی جهت افزایش زمان ماندگاری محصولات غذایی را دارا می‌باشد.

---

این مطالعه با هدف بررسی ویژگی‌های شیمیایی و ضدمیکروبی عصاره هیدروالکلی کنگر فرنگی بر علیه قارچ‌های عامل پوسیدگی و کپک‌زدگی (بوتریتیس سینه‏را، آسپرژیلوس نایجر و رایزوپوس استولونیفر) پس از برداشت میوه توت‌فرنگی انجام گرفت. عصاره کنگر فرنگی با کمک حلال آب/اتانول استخراج گردید و محتوای فنول کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (بر حسب مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS) و اثر ضد قارچی آن بر اساس آزمون‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بررسی گردید. عصاره حاوی mg GAE/g ۳۰/۴۷ فنول کل، mg QE/g ۱۹/۳۵  فلاونوئید کل بود و فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن بر حسب مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS به ترتیب برابر با ۴۵/۵۸ و ۳۷/۵۴ درصد بدست آمد. نتایج آزمون‌های دیسک دیفیوژن آگار و چاهک آگار نشان داد که آسپرژیلوس نایجر و رایزوپوس استولونیفر به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین سویه‌های قارچی نسبت به عصاره هیدروالکلی کنگر فرنگی می‌باشند. علاوه بر این، حداقل غلظت کشندگی عصاره برای قارچ آسپرژیلوس نایجر (حساس‌ترین سویه) معادل ۵۱۲ میلی‌گرم در میلی‌لیتر بود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که عصاره هیدروالکلی کنگر فرنگی قابلیت استفاده بعنوان ترکیب ضد قارچ طبیعی جهت کنترل پوسیدگی میوه توت‌فرنگی طی دوره انبارمانی را دارا می‌باشد.
 

---

در این مطالعه، عصاره اتانولی گیاه رازک با استفاده از روش خیساندن تهیه شد. فعالیت ضدمیکروبی آن در برابر باکتری‌های پاتوژن (Staphylococcus aureus، Listeria monocytogenes، Escherichia coli و Enterobacter aerogenes) مطابق روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بررسی گردید. از روش رنگ سنجی معرف فولین-سیوکالتو و کلرید آلومینیوم جهت اندازه‌گیری محتوای فنول و فلاونوئید کل عصاره استفاده شد. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره نیز با روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS بررسی گردید. بیشترین و کمترین قطر هاله عدم رشد در روش‌های دیسک دیفیوژن (۹/۱۶ میلی‌متر در برابر ۵/۱۲ میلی‌متر) و چاهک آگار (۶/۱۷ میلی‌متر در برابر ۹/۱۳ میلی‌متر) به ترتیب در باکتری‌های S. aureus و E. aerogenes مشاهده شد. باکتری‌های گرم مثبت نسبت به انواع گرم منفی در برابر عصاره اتانولی گیاه رازک حساس‌تر بودند. محتوای فنول و فلاونوئید کل عصاره به ترتیب برابر با mg GAE/g ۴۷/۹۶ و mg QE/g ۵/۲۸ بود. اثر آنتی‌اکسیدانی عصاره اتانولی رازک بر اساس روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS به ترتیب ۶۳/۵۸ و ۵/۶۶ درصد اندازه‌گیری گردید. با توجه به نتایج، عصاره اتانولی گیاه رازک را می‌توان بعنوان ترکیب ضد میکروب و آنتی‌اکسیدان طبیعی جهت جلوگیری از رشد باکتری‌های پاتوژن و گسترش اکسیداسیون لیپید در انواع محصولات غذایی استفاده نمود.

---

این پژوهش با هدف استخراج اسانس مور تلخ (Salvia mirzayanii) و تعیین ویژگی‌های شیمیایی و بررسی فعالیت مهارکنندگی و کشندگی رشد قارچ‌های عامل فساد و کپک‌زدگی پس از برداشت میوه سیب (پنی­سیلیوم اکسپانسیوم، بوتریتیس سینه‏را و آلترناریا آلترناتا) صورت پذیرفت. میزان فنول کل با استفاده از روش فولین-سیوکالتو، میزان فلاونوئید کل با کمک روش رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم، فعالیت آنتی‌اکسیدانی بر اساس روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS و فعالیت ضد قارچی اسانس بر پایه روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی تعیین گردید. اسانس حاوی mg GAE/g ۴۰/۴۳ فنول کل و mg QE/g ۱۹/۱۷ فلاونوئید کل بود. علاوه بر این، اسانس مور تلخ بطور قابل‌توجهی سبب مهار رادیکال آزد DPPH (μg/ml ۷۰/۶۲) و ABTS (μg/ml ۸۰/۷۸) گردید. مطابق نتایج آزمون‌های ضد قارچی، بوتریتیس سینه‏را و پنی­سیلیوم اکسپانسیوم به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین سویه‌های قارچی نسبت به اسانس مور تلخ بودند. بطور کلی، اسانس مور تلخ را می‌توان جهت کنترل فرایندهای اکسیداسیون و فساد قارچی محصولات غذایی استفاده نمود. 
 

---

هدف از این مطالعه بررسی آنالیز فیتوشیمیایی و فعالیت‌های ضد قارچی عصاره اتانولی انجیر بنگالی (Ficus benghalensis) بر رشد سویه‌های قارچی پاتوژن عامل فساد میوه پرتقال طی انبارمانی (پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم و پنی‌سیلیوم ایتالیکوم) بود. میزان فنول کل مطابق روش فولین-سیوکالتو، میزان فلاونوئید کل بر اساس روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم و فعالیت آنتی‌اکسیدانی بر اساس روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS مورد ارزیابی قرار گرفت. روش‌های مختلفی (دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و حداقل غلظت قارچ‌کشی) برای ارزیابی فعالیت ضد قارچی عصاره اتانولی انجیر بنگالی مورد استفاده قرار گرفت. میزان فنول و فلاونوئید کل عصاره به ترتیب mg GAE/g ۶۲/۱ ± ۴۹/۱۱۰ و mg QE/g ۵۷/۱ ± ۶۰/۶۲ بود. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره اتانولی انجیر بنگالی بر پایه روش‌های مهار رادیکال DPPH و ABTS به ترتیب معادل ۴۶/۰ ± ۵۶/۴۸ و ۳۸/۰ ± ۲۰/۵۷ میکروگرم در میلی‌لیتر مشاهده گردید. مطابق نتایج آزمون‌های دیسک دیفیوژن آگار و چاهک آگار، فعالیت ضد قارچی عصاره وابسته به غلظت بود و سویه‌های قارچی پنی‌سیلیوم دیجیتاتوم و پنی‌سیلیوم ایتالیکوم به ترتیب با کمترین و بیشترین قطر هاله عدم رشد، مقاوم‌ترین و حساس‌ترین گونه‌ها در برابر عصاره بودند. حداقل غلظت مهارکنندگی برای سویه‌های فوق به ترتیب ۱۶ و ۸ میلی‌گرم در میلی‌لیتر و حداقل غلظت کشندگی ۵۱۲ و ۱۲۸ میلی‌گرم در میلی‌لیتر بدست آمد. مطابق نتایج، عصاره اتانولی انجیر بنگالی منبع مهمی از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضد قارچی است و می‌تواند برای افزایش عمر ماندگاری محصولات غذایی استفاده شود.
 

---

پوشش‌های خوراکی ضد میکروب حاوی اسانس‌های گیاهی دارای مزایای مختلفی هستند و در حال حاضر برای طراحی بسته‌بندی‌های زیست تخریب‌پذیر استفاده می‌شوند. در این پژوهش، اسانس دارچین در غلظت‌های صفر، ۳/۰، ۶/۰ و ۹/۰ درصد به محلول موسیلاژ دانه بالنگوی شهری به منظور تولید پوشش خوراکی زیست فعال اضافه گردید. نمونه‌های توت‌فرنگی با پوشش خوراکی پوشش یافتند و تغییرات فیزیکوشیمیایی، میکروبی و حسی آن­ها طی دوره نگهداری ۱۰ روزه در دمای ۴ درجه سانتی­گراد بررسی گردید. در مقایسه با نمونه کنترل، استفاده از پوشش خوراکی مبتنی بر موسیلاژ دانه بالنگوی شهری حاوی ۹/۰ درصد اسانس دارچین، بطور معنی‌داری از تغییرات pH، اسیدیته، میزان مواد جامد محلول (۶۹/۱۳ درصد در برابر ۵/۴۳ درصد افزایش)، بار میکروبی (log CFU/g ۲۲/۳ در برابر ۹۸/۳)، تجزیه بافت (۷۴/۶ در برابر ۰۵/۳۳ درصد) و ویژگی‌های حسی (رنگ، بو، بافت و پذیرش کلی) میوه توت‌فرنگی طی دوره نگهداری جلوگیری نمود. بنابراین پوشش خوراکی بر پایه موسیلاژ دانه بالنگوی شهری غنی شده با اسانس دارچین می‌تواند به‌عنوان یک بسته‌بندی فعال برای بهبود ویژگی‌های کیفی و ایمنی توت­فرنگی استفاده شود.
 

---

توت‌فرنگی میوه‌ای نافرازگرا است، اما سرعت تنفس پس از برداشت بالایی دارد که منجر به فساد سریع آن در دمای اتاق می‌شود. این مطالعه با هدف ارزیابی کاربرد پوشش زیست‌تخریب‌پذیر مبتنی بر موسیلاژ بذر شاهی و اسانس میخک در حفاظت پس از برداشت میوه توت‌فرنگی در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد صورت گرفت. تیمارهای پوشش‏دهی توت‌فرنگی شامل نمونه کنترل، موسیلاژ بدون اسانس، موسیلاژ حاوی ۵/۰ درصد اسانس، موسیلاژ حاوی ۷۵/۰ درصد اسانس و موسیلاژ حاوی ۱ درصد اسانس بودند. ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی (مواد جامد محلول، pH، اسیدیته، سفتی)، میکروبی (کپک و مخمر) و حسی (رنگ، بو، بافت و پذیرش کلی) میوه‌ها در روزهای ۱، ۴، ۷ و ۱۰ نگهداری بررسی گردید. تیمارهای حاوی اسانس بر کیفیت پس از برداشت توت‌فرنگی تأثیر مثبت نشان دادند. اگرچه افزایش زمان نگهداری سبب کاهش کیفیت نمونه‌ها شد، اما در مقایسه با نمونه کنترل، پوشش موسیلاژ حاوی ۱ درصد اسانس سبب جلوگیری از تغییرات شدید اسیدیته، pH، سفتی، تعداد قارچ‌ها و ویژگی‌های حسی نمونه‌ها طی دوره نگهداری شد و بعنوان بهترین تیمار انتخاب گردید. بطورکلی، نمونه‌های پوشش داده شده با موسیلاژ بذر شاهی حاوی اسانس میخک به دلیل بار میکروبی پایین و حفظ بافت و ترکیبات مولد عطر و طعم، بالاترین پذیرش کلی را نسبت به نمونه کنترل نشان دادند. بنابراین، پوشش خوراکی مبتنی بر موسیلاژ بذر شاهی و اسانس میخک می‌تواند جهت افزایش عمر نگهداری سایر محصولات غذایی استفاده گردد.
 

---

در پژوهش حاضر، عصاره هیدروالکلی پنیرباد (Withania somnifera) استخراج گردید و سپس محتوای فنول کل (به روش معرف فولین-سیوکالتو)، فلاونوئید کل (به روش رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم)، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (بر پایه روش‌های مهار رادیکال آزاد DPPH و ABTS) و اثر ضدقارچی آن بر ریزوپوس استولونیفر، بوتریتیس سینرا، پنی‌سیلیوم اکسپانسوم و آلترناریا آلترناتا (قارچ­های عامل فساد  پس از برداشت میوه سیب و توت فرنگی) بر اساس روش‌های دیسک دیفیوژن آگار، چاهک آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی تعیین گردید. میزان فنول و فلاونوئید کل عصاره پنیرباد به ترتیب برابر با mg GAE/g ۱۶/۵۳ و mg QE/g ۲۰/۲۸ بدست آمد. قدرت آنتی‌اکسیدانی عصاره هیدروالکلی بر حسب درصد مهار رادیکال‌های آزاد DPPH و ABTS به ترتیب برابر با μg/ml ۸۰/۶۹ و ۱۵/۵۷ بود. نتایج فعالیت ضدقارچی بر اساس روش‌های دیسک دیفیوژن آگار و چاهک آگار نشان داد که افزایش غلظت عصاره سبب افزایش معنی‌دار قطر هاله عدم رشد گردید. بوتریتیس سینرا و آلترناریا آلترناتا به ترتیب مقاوم‌ترین و حساس‌ترین سویه‌های قارچی در برابر عصاره بودند. بطور کلی پنی‌سیلیوم اکسپانسوم و آلترناریا آلترناتا نسبت به ریزوپوس استولونیفر و بوتریتیس سینرا حساس‌تر بودند، بطوریکه حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی برای این گروه به ترتیب mg/ml ۱۶ و ۱۲۸ مشاهده گردید.
 

---

انگور میوه­ای بسیار فسادپذیر است که دارای عمر نگهداری کوتاهی می­باشد. به دلیل افزایش سطح آگاهی مصرف­کنندگان تمایل به استفاده از ترکیبات نگهدارنده طبیعی به جای آفت‌کش‌ها و نگهدارنده­های شیمیایی افزایش یافته است. اسانس­های گیاهی به دلیل ترکیبات مؤثره بالقوه از مناسب­ترین ترکیبات طبیعی مورد استفاده به شمار می­آیند. از این رو، هدف از این پژوهش، شناسایی ترکیبات شیمایی اسانس رازیانه، تعیین میزان فنول و فلاونوئید آن، بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت ضد قارچی این اسانس بر  آن بر تعدادی از کپک‌های عامل فساد پس از برداشت میوه انگور بود. ترکیبات شناسایی شده در اسانس رازیانه شامل limonene، fenchone، p-allylanisole و anethole بود که در مجموع ۶۰/۹۷ درصد کل اسانس را تشکیل دادند. میزان فنول کل اسانس رازیانه برابر با ۲۹/۲۶ میلی­گرم گالیک­ اسید در گرم اسانس و میزان فلاونوئید کل آن برابر ۲۳/۱۹ میلی­گرم کوئرستین در گرم اسانس به دست آمد. خاصیت آنتــی اکــسیدانی اسانس این گیاه در روش مهــار رادیکال­هـای آزاد DPPH، ABTS و رنگ­بری بتاکاروتن- لینولئیک اسید بـه ترتیـب ۵۶/۳۸، ۱۲/۴۲ و ۳۰/۳۰ درصد به دست آمد. همچنین در بررسی اثر ضد قارچی بر کپک­های عامل فساد مشخص گردید که اسانس رازیانه قادر به مهار و کنترل کپک­های ریزوپوس استولونیفر، آسپرژیلوس نایجر و بوتریتیس سینه­را می­باشد. با توجه به ترکیبات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی موجود در رازیانه، اسانس این گیاه می­تواند به عنوان یک ترکیب با خاصیت عملگرایی در افزایش عمر نگهداری محصولات کشاورزی از جمله انگور مورد استفاده قرار گیرد.