---

نظام اداره کشور بستر اجرای قدرت سیاسی است که از رهگذر آن نحوه تقسیم و توزیع قدرت در پهنه کشور و در بین دستگاه‌ها و سازمان‌ها به جریان می‌افتد. از آن‌جایی که مدیریت و تخصیص منابع در هر کشوری از طریق نظام اداری صورت می‌گیرد، کارکرد نظام اداری سهم قابل توجهی در تولید؛ بازتولید و محافظت از بنیان‌های قدرت ملی کشورها دارد.
شاخص‌های کارایی نظام اداره کشور در بستر قوانین، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها مورد شناسایی قرار گرفته و در قالب مجموعه‌های قوانین و مقررات در دستور کار مجریان است. شاخص‌های مرتبط با برنامه ریزی تهیه و تدوین بودجه، تخصیص اعتبار با توجه به منابع موجود در کشور چنانچه منطبق با الگوی حکمرانی خوب تهیه شده باشد می‌تواند در مسیر پایداری توسعه قرار گیرد و ابعاد طبیعی و انسانی بنیان‌های تولید قدرت ملی را تقویت کند. این رویکرد حکمرانی خوب روایت‌گر توسعه انسان محور است و ارائه خدمات عمومی کارآمد، نظام قضایی قابل اعتماد و نظام اداری پاسخگو را به عنوان ارکان اصلی اداره کشور در نظر می‌گیرد. از دیگر سو بخش اعظم شاخص‌های قدرت ملی مرتبط بر کارکرد ساختارها و نهادهای اداره کشور و فرآیندهای موجود در آن‌ها است.
این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که سازوکارهای نظام اداره کشور در بستر حکمرانی خوب چگونه در تحول بنیان‌های قدرت ملی موثر است؟

---

یکی از معضلات مصرف سبزیجات تازه، احتمال آلودگی آنها به باکتریهای بیماریزا است. شستشوی سبزیجات تازه نقش مهمی در کاهش جمعیت میکروبی وا فزایش ایمنی مصرف این گونه محصولات دارد. آب الکترولیز شده به عنوان یک ضدعفونی کننده جدید در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این ضدعفونی کننده، بی خطر، ارزان و ایمن است که بر روی گونه های مختلف میکروبها، قارچ ها و ویروس ها موثر است. در این مطالعه استفاده از انواع مختلف آب شستشو بر کاهش جمعیت باکتریایی شیگلا فلکسنری در کاهو مورد بررسی قرار گرفته است. انواع آب مورد استفاده شامل آب آشامیدنی، آب آشامیدنی اسیدی شده، آب دیونیزه کلر زنی شده با غلظت های کلر باقیمانده ۵۰ و ۲۵ میلی گرم در لیتر، آب الکترولیز شده خنثی، آب الکترولیز شده اسیدی با غلظت کلر باقیمانده ۵۰ و ۲۵ میلی گرم در لیتر در زمانهای مختلف شستشو (۶۰ و ۱۸۰ ثانیه) و دماهای مختلف شستشو ( ۴ و ۲۵ درجه سانتی گراد) بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد، الکترولیز نمودن آب بیشترین کارایی در کاهش بار میکروبی کاهو داشته است (۷۲%) و اسیدی کردن آب الکترولیز شده سبب افزایش راندمان ضدعفونی کنندگی آن می شود (۷۵%). بعلاوه، بررسی جمعیت میکروبی کاهو در طی زمانهای ماندگاری ۱ تا ۴ روز نیز نشان داد که در نمونه های کاهو شستشو شده با آب الکترولیز روند افزایش جمعیت میکروبی، آهسته تر نسبت به سایر روشهای شستشو است.

---

---

شیر یخ یک فرآورده لبنی منجمد با چربی کم است که قیمت آن به مراتب کمتر از بستنی می­باشد. بافت محصولات کم چرب، یکی از اساسی ترین مسائل در مورد بازارپسندی این محصولات می­باشد. پژوهش­های زیادی درباره استفاده از سورفکتانت­ها در فرمولاسیون بستنی صورت گرفته که نشان دهنده قابلیت این ترکیبات در افزایش قوام و قابلیت همزدن و هوادهی، بهبود مقاومت در برابر ذوب، ایجاد بافت نرمتر و خامه ای تر، افزایش حجم ناشی از مقدار هوای بیشتر و ایجاد کفی پایدارتر می­باشد. مطالعه حاضر به بررسی تأثیر افزودن پودر عصاره ریشه چوبک به شیر یخ بر کیفیت این محصول پرداخته است. آمیخته شیر یخ با غلظت­های مختلف پودر عصاره چوبک (۰ ، ۱۵/۰ ، ۳۰/۰ و ۴۵/۰ درصد) تولید شد و تغییرات ایجاد شده در ویژگی­های فیزیکوشیمیایی و حسی شیر یخ بررسی شد. نتایج نشان داد که افزایش غلظت عصاره در شیر یخ باعث افزایش ضریب قوام، ضریب افزایش حجم، مقاومت به ذوب، خامه­ای بودن و پذیرش کلی می­شود، درحالی­که مقادیر شاخص رفتار جریان، سفتی، چسبندگی، زبری و سردی کاهش می­یابد. این نتایج را می­توان به افزایش جذب آب، بهبود قابلیت هم زدن، افزایش ناپایداری چربی و کریستال­های یخ کوچکتر مرتبط دانست. ارزیابی حسی نشان داد که شیر یخ حاوی ۴۵/۰ پودر عصاره ریشه چوبک بیشترین پذیرش کلی را داشت و امتیازات بیشتری کسب کرد. می­توان نتیجه گرفت که استفاده از پودر عصاره ریشه چوبک در تهیه شیر یخ می­تواند به خوبی ویژگی­های عملکردی محصول را بهبود بخشد تا بتواند جایگاه بالاتری در گروه برآورده­های لبنی منجمد بدست آورد.

---

در این پژوهش ابتدا عصاره گیری از ساقه زیرزمینی گیاه علف هرز مرغ (Cynodon dactylon) با حلال متانول و استفاده از روش ماسراسیون انجام گرفت و ترکیبات فنولی کل موجود در عصاره شناسایی و تعیین گردید. سپس اثرات آنتی اکسیدانی عصاره در غلظت‌های مختلف (۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰ و ۱۰۰۰ پی پی ام) بر شاخص های پایداری اکسایشی روغن سویا شامل عدد پراکسید، عدد اسیدی، اندیس تیوباربتوریک اسید (TBA) و عدد رنسیمت در طول ۷۲ ساعت نگهداری روغن در آون ۶۰ درجه سانتیگراد بررسی شده و با آنتی اکسیدان سنتزی BHT (۲۰۰ پی پی ام) مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج شناسایی ترکیبات فنلی با دستگاه GC/MS نشان داد میزان کل ترکیبات فنولی ساقه زیرزمینی گیاه C. dactylon برابرmg/kg  ۰۸/۹۱۷ اندازه گیری شد و ساختار عمده ترکیبات فنلی عصاره شامل Hydroquinone (۸۹/۶۶ درصد)، Thymol (۲۳/۱%)، Levoglucosenone (۴۸/۲ %) و Vanillic acid (۳۵/۱ %) شناسایی شد. با افزایش غلظت عصاره، میزان ترکیبات پلی فنولی و در نتیجه فعالیت آنتی اکسیدانی و  مهارکنندگی رادیکال های آزاد عصاره افزایش پیدا کرد. ارزیابی شاخص های پایداری روغن سویا در برابر اکسیداسیون نیز نشان داد که در بین غلظت های تحت بررسی عصاره متانولی ساقه زیرزمینی گیاه علف هرز مرغ، غلظت ۱۰۰۰ پی پی ام عصاره به دلیل دارا بودن بیشترین میزان ترکیبات فنولی و در نتیجه بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی، موثرترین سطح غلظتی عصاره در افزایش پایداری اکسایشی روغن سویا تعیین شد بطوریکه نسبت به آنتی اکسیدان سنتزی BHT در غلظت ۲۰۰ پی پی ام نیز نتیجه بهتری حاصل گردید. بدین ترتیب عصاره متانولی ساقه زیرزمینی گیاه علف هرز مرغ به عنوان یک منبع آنتی اکسیدانی ارزان قیمت و در دسترس می تواند در صنعت روغن های خوراکی مورد استفاده قرار گیرد.

---

مبنای مدل ‌سازی زمان ماندگاری اسنک ‌های غنی‌ شده با  اسپیرولینا پلاتنسیس، دمای نگهداری است. اسنک‌ ها بعد از تولید در بسته ‌های پلی ‌پروپیلن بسته‌ بندی شدند و در دو دمای ۲۵ (دمای اتاق) و ۵ (یخچال) درجه سانتی‌گراد برای یک دوره مشخص ۱۸۰ روزه نگهداری شدند. مطالعات مدت‌ زمان ماندگاری توسط ارزیاب ‌های نیمه آموزش ‌دیده و مصرف‌ کنندگان انجام شد. در این مدت آزمون‌ های میکروبی (شمارش کلی باکتری‌ ها، کپک، مخمر و کلی فرم)، محتوای رطوبتی، سختی و تردی بافت مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز خطر ویبول برای تخمین مدت‌ زمان ماندگاری اسنک ‌های غنی‌ شده با پودر اسپیرولینا پلاتنسیس بر اساس ارزیابی ویژگی های حسی استفاده شد. با در نظر گرفتن ۲۵ و ۵۰ درصد احتمال عدم پذیرش، مدت ‌زمان ماندگاری در دمای ۵ درجه سانتی‌گراد برای نمونه‌ های غنی‌ شده و شاهد به ترتیب ۹۸، ۶۷ و ۱۸۴، ۱۵۸ روز و در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد به ترتیب ۱۸۹، ۱۲۵ و ۳۲۱، ۲۱۷ روز تخمین زده شدند. همچنین معادله مدت‌ زمان ماندگاری با احتمال عدم پذیرش توسط مصرف‌ کنندگان ارائه گردید. درنهایت نمونه اسنک‌ های غنی‌ شده و شاهد مورد ارزیابی میکروبی قرار گرفتند. نتایج آن نشان داد که نمونه های اسنک غنی شده و شاهد برای مصرف در یک دوره ۳۶۰ روزه از نظر میکروبیولوژیکی کاملاً بی‌ خطر هستند.

---

اکسیداسیون لیپیدها در مواد غذایی، یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب مواد غذایی در طول فرآوری، انبارمانی و پخش از طریق اثرات نامطلوب بر عطر، رنگ، ارزش غذایی و هم‌چنین تولید ترکیبات سمی به‌شمار می‌آید که یکی از موثرترین روش‌های به‌تاخیر انداختن اکسیداسیون لیپیدها به‌کارگیری آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. در همین راستا این مطالعه با هدف بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی عصاره تفاله انگور به‌صورت آزاد و نانولیپوزوم حاوی آن بر برخی پارامترهای اکسایشی روغن سویا صورت گرفت. در این پژوهش از ۵ غلظت نانولیپوزوم حاوی عصاره تفاله انگور (۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام)، یک سطح (۲۰۰ پی‌پی‌ام) آنتی‌اکسیدان سنتزی BHT و یک غلظت (۵۰۰ پی‌پی‌ام) عصاره آزاد تفاله انگور استفاده گردید و آزمون‌هایی از قبیل اسیدیته، پراکسید، شاخص تیوباربیتوریک اسید، دی‌ان مزدوج، پایداری اکسایشی و ضریب شکست روی روغن‌ها در شرایط نگهداری در آون آزمایشگاهی در دمای ۶۳ درجه سانتی‌گراد و برای مدت ۷ روز صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نانولیپوزوم حاوی آنتی‌اکسیدان عصاره تفاله انگور تا ۵۰۰ پی‌پی‌ام میزان افزایش در اسیدیته، شاخص تیوباربیتوریک اسید، پراکسید، دی‌ان مزدوج و ضریب شکست از شدت کمتری برخوردار بود ولی در غلظت‌های بالاتر نانولیپوزوم به‌کار رفته در روغن این پارامترها با شدت بیشتری افزایش یافت. از طرفی مشخص گردید که با افزایش زمان نگهداری میزان اسیدیته، تیوباربیتوریک اسید، دی‌ان مزدوج افزایش ولی میزان پراکسید و ضریب شسکت روغن‌ها تا روز پنجم افزایش و سپس کاهش یافت. یافته‌ها هم‌چنین نشان داد که بیشترین میزان پایداری اکسایشی روغن‌ها (۶/۷ ساعت) مربوط به نمونه دارای ۵۰۰ پی‌پی‌ام نانولیپوزوم حاوی عصاره آنتی‌اکسیدانی تفاله انگور بود. در نهایت می‌توان، بیان داشت که استفاده از نانولیپوزوم حاوی عصاره آنتی‌اکسیدان تفاله انگور جایگزین مناسبی برای آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی موجود در بازار می‌باشد.

---

استفاده از تولیدات بومی در صنایع غذایی در سالیان اخیر اهمیت فزاینده ای داشته و میوه عناب یکی از محصولات باغی مهم در خراسان جنوبی، است. استفاده از پتانسیل بالای میوه عناب به دلیل وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی می تواند به عنوان جایگزین بخشی از آنتی اکسیدانهای صنعتی در حوزه روغن های خوراکی بکار رود. در تحقیق حاضر به بررسی ترکیبات موجود در میوه عناب شامل بخش گوشت و هسته پرداخته شد. ابتدا به منظور استحصال عصاره عناب با خصوصیات و راندمان بهتر از دو نوع حلال آبی و متانولی استفاده شد. سپس عصاره عناب در سه غلظت ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ قسمت در میلیون با آنتی اکسیدان صنعتی BHA مقایسه گردید. نتایج نشان دهنده وجود ترکیبات فنولی، الکالوئیدها، ساپونین، استرول، تانن، ترپنوئید و استروئیدهاست. از سوی دیگر مشاهده شد که عصاره عناب دارای خصوصیات ضد میکروبی بر علیه باکتریهای سالمونلا تیفی، باسیلوس سوبتیلیس، لیستریا منوسیتوژنس، آسپرژیلوس نایجرو کاندیدا آلبیکنز بود. در مقایسه بین خصوصیات آنتی اکسیدانی عصاره عناب با آنتی اکسیدان صنعتی BHA مشاهده شد که عصاره عناب فعالیت آنتی اکسیدانی کمتری داشت و عدد پراکسید، عدد اسیدی، شاخص تیوباربیتوریک اسید و DPPH کمتری داشت (P>۰,۰۵)؛ اما به عنوان یک جایگزین می تواند به جلوگیری از اکسیداسیون روغن کمک نماید.

---

استخراج به روش آب مادون بحرانی، به‌عنوان روشی کارآمد، اقتصادی و دوست‌دار محیط زیست، به‌منظور  استخراج ترکیبات موثره صمغ کندر مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از آب مادون بحرانی در دماهای ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی گراد و مدت زمان ۵ و ۱۵ دقیقه استفاده و مقدار ترکیبات فنولی کل، قدرت رادیکال گیرندگی و خاصیت ضدمیکروبی عصاره‌های حاصل مورد بررسی قرار گرفت. عصاره به‌دست  آمده با بهترین خصوصیات، به روش خشک کن پاششی انکپسوله شد و خصوصیات آن  شامل توزیع اندازه ذرات و خاصیت ضدآسپرژیلوسی آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش استخراج آب مادون بحرانی، تاثیر معنی داری در افزایش راندمان استخراج عصاره صمغ کندر داشته است.بیشترین مقدار ترکیبات فنولی استخراج شده در روش آب مادون بحرانی در دمای ۱۶۰ درجه سانتی گراد و زمان ۱۵ دقیقه مشاهده شد که مقدار آن ۸۳/۱۳۰ میلی‌گرم گالیک اسید در ۱۰۰ گرم ماده خشک بود. قدرت رادیکال گیرندگی عصاره‌های حاصل از روش آب مادون بحرانی مشابه با آنتی اکسیدان طبیعی اسید آسکوربیک بود و عصاره حاصل از روش سنتی خیساندن کارایی کمتری در جذب رادیکال‌های آزاد DPPH داشت. نتایج میکروبی نشان داد که تاثیرعصاره‌هایحاصلازروش‌هایخیساندن و آبمادونبحرانی،برباکتریاستافیلوکوکوساورئوس،بیشترازباکتریایشرشیاکلیبودهاست. پودر ریزپوشانی شده کندر در غلظت‌های کمتر از ۶۰۰ هزار میلی‌گرم بر لیترفاقد قدرت ضدآسپرژیلوسی بود.