---

سرمایه روان شناختی از جمله مفاهیم نوینی است که توانمندی ها و صفات مثبت در افراد و نیز اهمیت محیط های کاری مثبت را مورد توجه قرار می دهد و سعی می کند با نگاهی علمی و عملی حضور مؤلفه های مثبت نظیر امید، خود-کارآمدی، خوش بینی و تاب آوری را در زندگی کاری و شخصی کارکنان هموارتر سازد. با توجه به گسترش روزافزون این رویکرد در سازمان ها، هدف این مقاله بررسی آثار سرمایه روان شناختی و ابعاد فرعی آن بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان های دولتی ایران است. این پژوهش سبغه کمّی داشته و از استراتژی همبستگی تبعیت می کند. جامعه آماری پژوهش عبارت از کارکنان سازمان های دولتی بودند که نظر به گستردگی زیاد این سازمان ها در سطح کشورمان، سازمان های دولتی استان تهران به عنوان خوشه اصلی مورد توجه قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های استاندارد گردآوری و با استفاده از روش معالات ساختاری و رگرسیون تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که سرمایه روان شناختی آثار و پیامدهای مثبتی بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی دارد. در این میان مؤلفه تاب آوری دارای بالاترین رتبه و خوش بینی پایین ترین رتبه را داشته اند. همچنین این بررسی نشان داد که سرمایه روان شناختی نقش تعدیل گر میان جو سازمانی با رصایت شغلی و تعهد سازمانی ایفاء می کند. واژگان کلیدی: سرمایه روان شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی، جو سازمانی

---

سرمایه روان‌شناختی از جمله مفاهیم نوینی است که توانمندی‌ها و صفات مثبت در افراد و اهمیت محیط‌های کاری مثبت را مورد توجه قرار می‌دهد و سعی می‌کند با نگاهی علمی و عملی حضور مؤلفه‌های مثبت را در زندگی کاری و شخصی کارکنان هموارتر سازد. نظر به اهمیت این موضوع، هدف این مقاله بررسی و تبیین آثار امید، خود-کارآمدی، خوش‌بینی و تاب‌آوری بر ارتقاء گرایشات کارکنان در زمینه تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان‌های دولتی ایران است. این پژوهش سبغه کمّی داشته و از استراتژی همبستگی تبعیت می‌کند. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد از بین جامعه آماری پژوهش که عبارت بودند از کارکنان سازمان‌های دولتی تهران گردآوری و با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که امید، خود-کارآمدی و تاب‌آوری با رضایت شغلی رابطه معنی‌داری داشته‌اند، اما خوش‌بینی آن را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. همچنین هر چهار مؤلفه مورد بررسی با تعهد سازمانی رابطه معنی‌دار داشته‌اند، و تاب‌آوری بیشترین تأثیر را داشته است. از طرف دیگر تعهد عاطفی بیشترین تأثیر را از اجزای سرمایه روان‌شناختی پذیرفته است. به این ترتیب اجزای سرمایه روان‌شناختی پیش‌بینی کننده قابل توجهی از نگرش کارکنان به تعهد سازمانی و رضایت شغلی در سازمان‌های دولتی ایران است.

---

این پژوهش درصدد بررسی ابعاد، محرک‌ها و پیامد رفتار شهروندی سازمانی در شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو (ساپکو) است. با مفهوم‌سازی و عملیاتی‌سازی رفتار شهروندی سازمانی در دو بُعد رفتارهای اختیاری و فراتر از شرح ‌شغلِ معطوف به همکاران و سازمان و انتخاب چهار محرّک (در چارچوب نظریه مبادله اجتماعی) و یک پیامد فردی، چارچوب مفهومی پژوهش و تدوین گردید. نتایج تجربی تحقیق نشان داد که مبادله رهبر- پیرو، حمایت سازمانی ادراک‌ شده، نقض ‌قرارداد روان‌شناختی و دلبستگی‌شغلی، هر یک به نوعی سبب تحریک رفتارهای شهروندی معطوف به همکاران و سازمان می‌شوند. در این بین، نقض قرارداد روان‌شناختی و دلبستگی شغلی رابطه معناداری با رفتار شهروندی معطوف به همکاران نداشتند. از طرفی رفتار شهروندی معطوف به سازمان به‌طور صرف بر نیت ترک خدمت کارکنان تأثیر منفی معنادار دارد. مضمون کلی نتایج نشان می‌دهد که نظریه مبادله اجتماعی، چارچوب مناسبی برای تبیین محرک‌های رفتارهای شهروندی سازمانی است. هر چند این قضیه در مورد بخشی از نقض قرارداد روان‌شناختی اندکی تعدیل می‌شود. هم‌چنین انجام شدن یا نشدن رفتارهای شهروندی معطوف‌ به ‌همکاران نمی‌تواند نماد و شاخص مناسبی برای پیش‌بینی احتمال خروج یا ابقای کارکنان در سازمان باشد.  

---

---

در این مقاله گرایش خط‎‎مشی‎‎گذاران بودجه در به کارگیری دو مدل جزئی تدریجی و مدل تعادل نقطه‎‎ای با ‏استفاده از دادههای آماری بودجه در فصل آموزش و پرورش و برنامههای زیر مجموعه آن در طول ‏سالهای ۵۳-۸۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. به این منظور اعتبارات مصوب فصل آموزش و ‏پرورش در بودجه کل کشور و پانزده برنامه آن با استفاده از آزمونهای کلموگروف اسمیرنف، ضرایب ‏کشیدگی و چولگی و نیز درصد تغییرات مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که شیوه ‏برنامه‎‎ریزی برنامههای اصلی در فصل آموزش و پرورش از مدل تعادل نقطهای پیروی می‎‎کند. در حالی که ‏برنامه‎‎های جانبی و به طور عمده تخصصی با مدل جزئی تدریجی قابل تعریف هستند. به نظر میرسد ‏علاوه بر عامل مهم قیمت نفت و ترجیحات فرهنگی، اعتقادی خط مشیگذاران، ارتباط نوع برنامه با ‏مأموریت اصلی نهاد دولتی نیز در ایجاد نقاط فراز و فرود در فصل آموزش و پرورش مؤثر است.‏

---

سرمایه روان شناختی از مفاهیم نوینی است که از هزاره سوم مطرح و از سال ۲۰۰۶ در حوزه سازمان و مدیریت وارد شده است و با توجه به نقش بی بدیل آن در تولید ثروت سازمانی، به کانون پژوهشی اندیشمندان و اندیشه ورزان حوزه رفتار، مدیریت منابع انسانی و سرمایه انسانی تبدیل شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارتقاء سرمایه روان شناختی با محوریت کارکردهای منابع انسانی بوده است. این پژوهش سبغه کمّی داشته و از استراتژی همبستگی تبعیت می کند. جامعه آماری پژوهش عبارت از کارکنان سازمان های دولتی بودند که منطق انتخاب آنها، دسته بندی سازمان های دولتی در نظام بودجه ای بوده است که به سه دسته عمومی، اجتماعی و اقتصادی طبقه بندی شده اند. نظر به گستردگی زیاد این سازمان ها در سطح کشورمان، سازمان های دولتی استان تهران به عنوان خوشه اصلی مورد توجه قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های استاندارد گردآوری و با استفاده از روش معالات ساختاری و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که کارکردهای منابع انسانی با سرمایه روان شناختی رابطه مثبت و معنی دار دارند، اما وقتی ادراک عدالت در رابطه بین آنها مداخله می کند، ضریب و شدت همبستگی آنها افزایش می یابد. در این بین کارکردهای منابع انسانی از طریق ادراک عدالت بیشترین تأثیر را بر روی مؤلفه تاب آوری داشته اند. در نهایت آزمون برازندگی مدل بیانگر مناسب بودن آن برای سازمان های دولتی ایران است.

---

هنگا‌می که اهداف و منافع کارمند از طریق ساختارهای رسمی یا غیررسمی سازمان تأمین نمی‌شود و به این نتیجه می‌رسد که کار او در آن سازمان قابل انجام نیست، تلاش می‌کند با ایجاد جنجال توجه مدیران ارشد و سایر ذی‌نفعان سازمان را به خود جلب کند. هدف این پژوهش دستیابی به نظریه‌ای د خصوص شناسایی دلایل‌ جنجال‌آفرینی کارکنان سازمانی، راه‌کارهایی برای مدیریت آن، همچنین درک این پدیده در سازمان‌ها و تغییر در رفتارها انجام شده است. رهیافت پژوهش به صورت کیفی و استراتژی پژوهش مبتنی‌بر نظریه‌پردازی داده بنیاد است .جهت گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر از مصاحبه نیمه‌ساختار یافته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش استراوس و کوربین و مدل پارادایمی بهره گرفته شده است. نمونه‌گیری به روش نظری و هدفمند (قضاوتی و گلوله برفی) انجام شده است که بر مبنای آن تعداد ۱۶ مصاحبه با کارکنان، مدیران، اعضاء هیأت علمی و خبرگان سازمانی دارای تجربه و دانش در مورد علت چنین رفتارهایی صورت گرفته است. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها طی فرایند کد‌گذاری باز، محوری و انتخابی منجر به طراحی مدل نظریه جنجال سازمانی شده است. با استفاده از روش معادلات ساختاری مدل مورد تأیید قرار گرفت و مشخص شد که ۱۰ عامل در پیدایش جنجال‌آفرینی کارکنان درسازمان دخالت دارند.