جستجو در مقالات منتشر شده
۲ نتیجه برای جهانی شکیب
دوره ۲۴، شماره ۱ - ( بهار ۱۳۹۹ )
چکیده
در شرایط ایران، فرصت زمانی برای اصلاح جهت‌گیری‌های مدیریتی در حوزه‌ی محیط زیست محدود است و از طرفی، حتی دستگاه‌های ذی‌ربط اولویت‌های خود را به‌تفکیک نمی‌دانند و یا از ارتباط اولویت‌ها با سایر دستگاه‌ها و در سطح کلان طرح توسعه‌ی استان آگاه نیستند. در چنین شرایطی، معرفی پیشرانهای مهم در حوزه‌ی محیط زیست اولین و اساسی‌ترین گام برای هدایت بخشیدن به سناریوهای مدیریتی صحیح در آینده است. بدیهی است که باتوجه به جنبه‌های مختلف محیط زیست، پیشرانهای بسیار متنوعی نیز مطرح است که بررسی همه‌ی آن‌ها ممکن نیست. بنابراین، در این مطالعه، به غربالگری پیشرانها براساس میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از سایر پیشرانها، بهعنوان پیشرانهای مؤثر، کلیدی و درعین‌حال مستقل از سایر پیشرانها در حوزه‌ی مدیریت محیط زیست در استان خراسان جنوبی توجه شد. روش به‌کار‌رفته در این پژوهش، غربالگری پیشرانها و تحلیل ساختاری MicMac است که برای انجام آن، از نظرات متخصصین دانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی مرتبط استفاده شد. براساس نتایج، مهم‌ترین پیشرانها در اثرات مستقیم و غیرمستقیم و اثرات احتمالی که باتوجه به آن‌ها تحولات آینده کنترل می‌شود، پنج مورد بودند. این پیشرانها بهترتیب اهمیت عبارت‌اند از: ایجاد ضمانت اجرایی قوانین مربوطه، همکاری‌های بین‌دستگاهی، گردش آزاد اطلاعات، تغییر نگرش تصمیم‌گیران و جایگیری درست سازمان محیط زیست در تصمیمگیری‌ها. جمع اثرات مستقیم و غیرمستقیم و محتمل پیشرانها بهترتیب ۳۰۰۷، ۲۸۰۵، ۲۱۳۵، ۱۹۳۸ و ۱۵۷۲ برآورد شد. نرخ پرشدگی ماتریس اثرات ۸۶/۲۳ درصد است که شامل ۱۵۳ عدد ۱ (اثرات ضعیف)، ۱۱۳ عدد ۲ (اثرات متوسط)، ۸۹ عدد ۳ (اثرات قوی) و ۸ حرف P (اثرات احتمالی) می‌شود. همچنین ۹ پیشران با وابستگی زیاد و تأثیرگذاری کم (پیشرانهای پاسخ و یا خروجی) شناسایی و معرفی شدند که پایش وضعیت آن‌ها بهعنوان معیاری برای سنجش میزان موفقیت مدیریت پیشنهاد داده می‌شود. نتایج این مطالعه ممکن است مورد توجه مدیران و تصمیم‌گیران برای اولویت‌بندی اهداف، سیاست‌ها و فعالیت‌ها قرار گیرد.
دوره ۲۶، شماره ۳ - ( پاییز ۱۴۰۱ )
چکیده
استان خراسان جنوبی تحت فشار فرایندهای صنعتی و شهرنشینی سریع دهه های گذشته در معرض چالش‌های محیط زیستی مختلف قرار گرفته است. از‌این‌رو هدف از انجام این پژوهش تدوین سناریوهای وضعیت آیندۀ محیط زیست استان خراسان جنوبی با استفاده از مکتب فرانسوی سناریونویسی LIPSOR و به‌کارگیری مدل‌های ماتریس اثرات ساده و متقابل و تحلیل ریخت شناسی به صورت سیستماتیک است تا به جهت‌گیری‌های مدیریت محیط زیست کمک کند. ابتدا پیشرانهای کلیدی به عنوان عوامل اصلی شکل دهندۀ آینده معرفی شدند. برای تبیین سناریوهای اولیۀ وضعیت آیندۀ محیط زیست استان از مدل SMIC PROB-EXPERT استفاده شد. در تحلیل کمّی ماتریسهای مستقل و شرطی موجود در این مدل، از نظرات پانل پانزده نفرۀ متخصصان و کارشناسان حوزۀ محیط زیست از طریق پرسش‌نامۀ تخصصی استفاده شد. سپس مجموعه‌ای از سناریوها شامل محتمل‌ترین سناریوها به کمک مدل MORPHOL شناسایی شدند. نتایج حاصل از بررسی پنج پیشران اصلی در مدل SMIC، موجب استخراج ده سناریوی اولیه شد. سپس تحلیل ریخت شناسی با مدل MORPHOL با سه دامنۀ سیاسی، نهادی ـ اجرایی و فرهنگی، ۳۱۲۵ سناریو ممکن و محتمل تولید کرد که هریک، احتمال وقوع پیشرانهای D۵/D۶/D۱/D۳۳/D۲۹ را به ترتیب نشان میدهد. درنهایت تحلیل پنجاه سناریوی محتمل نشان داد سناریوی ۱۱۱۱۱ به عنوان محتمل ترین سناریو (۴۱/۲۷۶ درصد)، و سناریوهای ۱۱۱۱۲، ۱۱۱۱۳ و ۲۱۱۱۱ بهترتیب با احتمال ۲۸/۱۸۴، ۸۵/۱۲۲ و ۱۷/۱۱۵ هستند که پنج پیشران متشکل آن، عمدتاً حاکی از احتمال وقوع کم (۱) تا متوسط (۲ و ۳) در سناریوها بودند. به‌طور کل وضعیت آیندۀ محیط زیست استان خراسان جنوبی در وضعیت ربع سوم موسوم به بی تدبیری در محیط زیست است. برای تغییر آینده و حرکت به سمت آیندۀ بهتر، توجه به هریک از پیشرانهای تأثیرگذار راهگشا خواهد بود و میتواند به سمت یک ربع از چارچوب، حداقل دارای یک محور شکوفایی سوق داده شود که با توجه به احتمال وقوع بالاتر پیشران نهادی ـ اجرایی، تغییر مسیر به ربع چهارم ممکن خواهد بود. از‌این‌رو تمرکز بیشتر بر این پیشران جهت بهبود وضعیت محیط زیست استان خراسان جنوبی پیشنهاد می‌شود.
