---

یاددهی/ یادگیری واکه‌های خیشومی زبان فرانسه که مشابه‌های آوایی نزدیکی برای آن­ها در زبان فارسی وجود ندارند، بی­شک یکی از مشکلاتی است که مدرسان و زبان‌آموزان در مراکز آموزشی از مؤسسه تا دانشگاه با آن مواجه‌ هستند. در پژوهش حاضر، از آواشناسی فیزیکی که روشی مبتنی بر تحلیل صوت‌شناختی آواها با استفاده از فناوری‌های آموزشی مانند نرم‌افزارهایی با قابلیت تجزیۀ فیزیکی صوت هستند، استفاده شده است؛ زیرا طی سال­های اخیر با رشد روزافزون نرم‌افزارهای تحلیل صوت این امکان فراهم ‌شده تا شناسایی و تصحیح خطاهای آوایی با سهولت و دقت بیشتری انجام‌ گیرند. هدف کلی پژوهش، ارزشیابی کیفیت تولید و خطاشناسی واکه‌های خیشومی زبان فرانسه توسط زبان‌آموزان ایرانی (مورد مطالعه) به منظور تحلیل بینا واج-آواشناسی داده‌های به­دست‌آمده از تحقیق است. جامعۀ مورد بررسی، ۸ نفر از دانشجویان سال اول زبان فرانسه دانشگاه اصفهان طی نیمسال تحصیلی ۹۴-۹۵ هستند. تولیدات زبانی جامعۀ مورد نظر با در نظر گرفتن متغیرهای فیزیکی سازۀ اول، سازۀ دوم و سازۀ سوم با استفاده از نرم‌افزار تحلیل صوت تقطیع و سپس تحلیل شد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر ای‍ن نکته است که زبان‌آموزان مورد بررسی در تولید واکه‌های خیشومی زبان فرانسه به­دلیل ویژگی‌های فیزیکی این واکه‌ها و نبود چنین واکه‌هایی در زبان مادری دچار مشکل هستند؛ زیرا واکۀ‌ خیشومی به واکۀ دهانی و همخوان خیشومی، «تقطیع» و تولید می‌شود.
 

---

خوشه‌های دو­همخوانی که ترکیبی از/R/ و همخوانی دیگر است؛ از­جمله ویژگی‌های آوایی زبان فرانسه هستند. در فرایند یادگیری زبان فرانسه، زبان­آموزان همواره در مراحل اولیه و گاهی تا سال­ها بعد در تولید آوایی درست خوشه‌های دو­همخوانی دچار مشکل هستند. با وجود اینکه در زبان مادری فراگیران فارسی زبان ساختار هجایی CC در جایگاه پایانی واژه وجود دارد؛ اما در آغازه حضور ندارد. در این پژوهش، با به­کارگیری آواشناسی فیزیکی، ساختار فیزیکی خوشه‌های دو­همخوانی [pR] و [tR] در چند واژه، هدف بررسی شد. با فرض بر اینکه، زبان­آموزان به­ویژه در مراحل اولیۀ یادگیری در باز­تولید خوشۀ دو­همخوانی در آغازه نسبت به پایانۀ واژه‌های هدف، در زبان فرانسه دچار خطای آوایی می‌شوند. تولیدات آوایی ۶ نفر از دانشجویان ترم اول کارشناسی زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه اصفهان، با در نظر گرفتن سازۀ اول، دوم و سوم و همچنین، میزان انرژی بسامد‌ها، مطالعه و خطایابی آوایی شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده­های به­دست آمده، بیانگر این نکته است که میزان خطای زبان­آموزان مورد مطالعه در باز­تولید خوشه‌های همخوانی [pR] و [tR] در آغازه و پایانه با میزان نشان­دار بودن خوشه‌های دو­همخوانی، رابطۀ معنا­داری دارد و خوشۀ دو­همخوانی نشان­دار در آغازه و پایانۀ واژه‌های هدف، خطای آوایی ایجاد می­کند.