بررسی مبتداسازی در جملههای مرکب زبان فارسی بر مبنای رویکرد دستور واژی- نقشی | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 11, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 80, 1403, Pages 321-353 PDF (1.19 M) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/LRR.15.2.321 | ||
| Authors | ||
| سحر محمدیان; بهرام مدرسی* ; فروغ کاظمی; ستاره مجیدی | ||
| گروه زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| Abstract | ||
| در دستور واژی ـ نقشی بر مبنای رویکرد برزنن و همکاران (2016) بهکارگرفتن ابزار صرفی و یا ساختی برای نشاندادن نقش موضوعها، سبب بازنمایی متفاوت نقشهای گفتمانی دستوریشده در زبانها میشود. علاوهبرآن، در این نظریه نقشهای موضوعی بهصورت موضعی در یک بند تعیین میشوند که این امر نیز سبب بازنمایی متفاوت عناصر گفتمانی دستوریشده در جملات مرکب طی فرایند مبتداسازی ضمیر گذار و ناگذار میشود. ازاینرو، هدف از این پژوهش ضمن بررسی چگونگی تعیین نقشهای فاعل و مفعول در زبان فارسی، بررسی مبتداسازی ضمیر گذار و ناگذار در جملات مرکب زبان فارسی در چارچوب مذکور با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی است. یافتهها نشانمیدهند در ساخت نقشی گروه اسمی مفعولی مبتدای ضمیر گذار و گروه اسمی فاعلی مبتداسازیشده در بند بالاتر دارای نقش گفتمانیاند. در بند پایینتر ضمیر واژهبستی و وند تصریفی فعل (شناسه) نقش موضوعی را ایفا کرده و با نقش گفتمانی بهصورت ارجاعی بر طبق شروط خوشساختی مطابقه پیدا کردهاند. در ساخت سازهای، شناسه بهعنوان جزء صرفی برخلاف ضمیر واژهبستی فعل فاقد گرهای مستقل است. در ساخت نقشی، مشخصۀ معنایی نقش مفعول «رایی» در ارزش نقش مبتدا در بند بالاتر قرار میگیرد و مبتدا توسط پساضافۀ «را» دارای حالت مفعولی است. اما بهدلیل آنکه نقشهای موضوعی بهصورت موضعی در یک بند تعیین میشوند، در ساختسازهای برای رعایت شروط خوشساختی بر مبنای اصل اقتصاد، در جایگاه متعارف گروه اسمی بند پایینتر مقولۀ تهی بهصورت برونمرکز ملزم شده است. مفعول بدون پساضافۀ «را» نیز رفتاری مشابه دارد، با این تفاوت که فاقد ابزار صرفی برای تعیین نقش مفعول است. ازاینسو، در ساخت سازهای بهصورت درونمرکز مقولۀ تهی در گروه فعلی بند پایینتر درنظر گرفته شده است. | ||
| Keywords | ||
| زبان فارسی; مبتداسازی; دستور واژی-نقشی; جملههای مرکب | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 297 PDF Download: 122 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,577 |
| Article View | 20,103,950 |
| PDF Download | 16,155,967 |