تحلیل گفتمان ایدئولوژیک و دگرگونی معنایی، مطالعۀ موردی رمان آدمخوار اثر دیدیه دننکس | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 14, Volume 14, Issue 6 - Serial Number 78, 1402, Pages 421-455 PDF (1.68 M) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/LRR.14.6.14 | ||
| Authors | ||
| فریده علوی* ; مهدی فاضلی خوش | ||
| گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده زبانها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| گفتمان ایدئولوژیک همواره افراد را بهعنوان سوژه به چالش میکشاند و بر آن است تا از خصلت چندمعنایی زبان برای غلبه بر زبانها و گفتمانهای دیگر استفاده کند. زیما معتقد است پیامی که از طریق استفادۀ سنجیده و آگاهانه از زبان منتقل میشود، نهتنها قادر است بار معنایی خاصی را به مخاطب پیام منتقل کند، بلکه میتواند در نوع و میزان درک دادههای زبانی تغییراتی ایجاد نماید به گونهای که پیام را به نفع گوینده تغییر دهد و مخاطب را نیز علیرغم معنای وارونۀ آن متقاعد سازد. پژوهش حاضر تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که چگونه گفتمان ایدئولوژیک قادر است در سطح گفتمان و درنتیجه در سطح پیام منتقل شده، تحول معنایی ایجاد کند و اینکه چگونه نهادهای سیاسی از ساختارهای زبانی و ابزاری که زبان و تعدیل معنایی زبان به آنها اجازه میدهد بهره برند تا برتری خود را از دیدگاهی شماتیک و ساختارمند مشروعیت بخشند. برای نیل به این هدف، با تکیه بر نظریههای جامعه شناختی پیر زیما، نویسندگان مقاله حاضر کوشیدهاند تا رابطۀ بین عناصر زبانی با قدرت و سلطهگری را با تحلیل گفتمان سوژههای رمان آدمخوار اثر دیدیه دننکس نویسندۀ معاصر فرانسوی نشان دهند. نویسندۀ این رمان در بیشتر رمانهای پلیسی و داستانهای کوتاه خود با اتخاذ رویکرد انتقادی اجتماعی ـ سیاسی به روایت رویدادهایی میپردازد که نقاط تاریکی در تاریخ معاصر یا گذشته فرانسه به شمار میآیند. او که از مدعیان مبارزه با نفیگرایی تاریخ، نژادپرستی، استعمارگری، فساد جوامع سیاسی و غیره است، در سال 1998 رمان آدمخوار را به یاد «باغوحشهای انسانی» در دوران جمهوری سوم فرانسه به نگارش درمیآورد و به روایت داستان بومیان کاناک میپردازد که در «نمایشگاه استعمار سال 1931» مانند حیوانات در معرض دید دیگران قرار گرفته بودند. بر این اساس، نگارندگان مقالۀ حاضر به بررسی نحوۀ ایجاد گفتمان ایدئولوژیک و دگرگونی معنایی از طریق روایتها و گفتوگوهایی که در سراسر کتاب اتفاق میافتد و به دگرگونی دلالتهای ایدئولوژیک منجر میشود میپردازند. همچنین، بهواسطۀ به تصویر کشیدن و تفسیر ماهیت بومیان کاناک از نظر گفتمان ایدئولویک غالب، نشان داده میشود که گفتمان غالب با استفاده از ماهیت چند معنایی و چند بعدی زبان و با در اختیار داشتن قدرت سامان دادن ساختارهای زبانی، ماهیتی غیر از ماهیت اصیل بومیان کاناک برای آنها تعریف کرده، و آنها آن را پذیرفته و هویت انسانی خود را از دست میدهند. | ||
| Keywords | ||
| تحلیل گفتمان; نقد جامعه شناختی; گفتمان ایدئولوژیکی; دگرگونی معنایی; زبان سلطه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 329 PDF Download: 86 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,567 |
| Article View | 19,721,514 |
| PDF Download | 15,958,139 |