معناشناسی واژۀ «شَعَرَ» در قرآن و جایگاه آن در حوزۀ معنایی ادراک و معرفت | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 10, Volume 14, Issue 6 - Serial Number 78, 1402, Pages 305-337 PDF (1.66 M) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.29252/LRR.14.6.10 | ||
| Authors | ||
| علی دهقان1; کاوس روحی برندق* 2; خلیل پروینی3 | ||
| 1دانش آموخته دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس و استادیار دانشگاه فرهنگیان | ||
| 2گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران- ایران | ||
| 3گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه تربیت مدرس تهران- ایران | ||
| Abstract | ||
| در قرآن کریم واژگان متعددی برای معنای ادراک و دانایی بهکار رفته است و واژۀ «شعر» بهعنوان یکی از پیچیدهترین این واژگان است که در ترجمههای فارسی بیشتر با واژگان دانستن و فهمیدن معادلگذاری میشود. اما هدف از این نوشتار ریشهشناسی و بررسی سیاقی واژۀ «شعر» برای نشان دادن مؤلفهها و ویژگیهای جزئیتر این واژه است. بر این اساس جستار حاضر ریشۀ «شعر» را با تکیهبر روشهای زبانشناسی تاریخی و منابع زبانهای سامی، ریشهشناسی کرده و با نگاه جامع به تمام کاربردها در کنار یکدیگر، تحلیل محتوای آیات و استفاده از دستاوردهای مردمشناختی در تحلیل گفتمانی آیات قرآن، مورد مطالعۀ سیاقی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که شواهد ریشهشناختی نشاندهندۀ بازگشت قدمت این واژه به زبان سامی باستان است که از ریشۀ فرضی شعر (شکافتن و جدا کردن) در همان زبان و آن نیز از ریشۀ آفروآسیایی (ĉaʕ) به معنای «بریدن» ساختهشده است، اما در فضای گفتمانی عرب جاهلی به نحو سرایت معنایی تحت تأثیر واژۀ شِعر (سروده) قرار گرفته است. کاربرد منفی، عدم کاربرد در جملۀ وصفیه و اختصاص به ادراک امور مخفی و غیبی از ویژگیهای کاربردی واژۀ شعرَ است که تعریف معنای قرآنی شعرَ بهمثابۀ «ادراک غیرفرایندی» را توجیهپذیر میسازد؛ غیرفرایندی بودن ادراک مستلزم افزایش نقش خیال و کاهش نقش فرایندهای زمانبر سنجش عقلی است. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; معناشناسی; ریشهشناسی; زبانهای سامی; مطالعه سیاقی; ادراک; شَعَرَ | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 322 PDF Download: 106 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,567 |
| Article View | 19,721,511 |
| PDF Download | 15,958,138 |