نقشۀ معنایی مالک واژهبستی در ساخت اضافی فارسی نو | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 10, Volume 13, Issue 6 - Serial Number 72, 1401, Pages 289-323 PDF (676.54 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.52547/LRR.13.6.10 | ||
| Authors | ||
| زهرا اعتباری1; علی علیزاده* 2; مهرداد نغزگوی کهن3 | ||
| 1دانشآموختۀ دکتری گروه زبانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 3استاد گروه زبانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. | ||
| Abstract | ||
| پژوهش حاضر به بررسی تحول معنایی واژهبستهای ضمیری در ساخت ملکی اسمی فارسی نو، قرن چهارم تا چهاردهم هجری، میپردازد. اگرچه مالکیت از منظر ساختی موردتوجه پژوهشهایی بوده، اما تاکنون تحولات معنایی ساخت ملکی مطالعه نشده است. به این دلیل که مالک واژهبستیِ وابستۀ اسم تا پیش از فارسی نو مشاهده نمیشود، بررسی تحولات رخداده در این ساخت برای فهم تحول معنایی مالکیت راهگشا خواهد بود. پیکرهای تاریخی متشکل از پانصد هزار واژه از متون نثر این دوره بررسی و از آن میان 1952 نمونه شامل واژهبستهای ضمیری ملکی استخراج شد. برمبنای چارچوب نظری هاینه (1997)، نیکیفوریدو (1991)، کوپچوسکایاتم (2002) و لمان (2002)، 21 رابطۀ معنایی در ساخت ملکی با مالک واژهبستی معرفی شد و بسامد هر یک در پیکره و به تفکیک قرن ارائه شد. بررسیهای درزمانی نشان داد که روابط معنایی در طول فارسی نو توزیع یکسانی نداشته، بلکه مسیری را از روابط عینیتر به انتزاعیتر به نمایش میگذارند. دو رابطۀ خویشاوندی و اعضای بدن بیشترین بسامد را دارند که در کنار تملک بهعنوان معانی بنیادین مالکیت معرفی شدهاند. برپایۀ نقشۀ گسترش معنایی ساخت اضافی در نیکیفوریدو (1991)، نقشۀ تحولات معنایی ساخت مذکور با اصلاحاتی ارائه شد. همچنین نشان داده شد که در میان انواع شخص و شمار، «ش» و پس از آن «م» بیشترین بسامد را دارند. یافتههای پژوهش نهتنها به فهم اشتقاق معانی مالکیت کمک میکند، بلکه معیارهایی زبانشناختی برای بررسی سبکشناختی و زمانبندی متون فارسی نو ارائه داده است. Heine Nikiforidou Koptjevskaja Tamm Lehmann | ||
| Keywords | ||
| واژههای کلیدی: ساخت اضافی; مالکیت; واژهبست ضمیری; معنیشناسی; فارسی نو | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 294 PDF Download: 145 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,460,625 |
| PDF Download | 17,559,799 |