بررسی طرحواره های ساختی گزاره های فعلی مرکب فارسی در چارچوب صرف ساختی

فرخنده, ملیحه; ارکان, فائزه; حجازی, محمد جواد

doi:10.48311/lrr.2025.7221

	بررسی طرحواره های ساختی گزاره های فعلی مرکب فارسی در چارچوب صرف ساختی
جستارهای زبانی
Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025
Document Type: مقالات علمی پژوهشی
DOI: 10.48311/lrr.2025.7221
Authors
ملیحه فرخنده¹; فائزه ارکان^* ²; محمد جواد حجازی³
¹گروه زبانشناسی، واحدقم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
²استادیار زبان شناسی، گروه زبان شناسی و مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه(س)، قم، ایران
³گروه زبانشناسی، واحدقم، دانشگاه آزاد اسلامی،قم، ایران
Abstract
دراین پژوهش تحلیل طرحوارههایِ ساختی گزارههای فعلی مرکب فارسی بر مبنای نظریۀ صرف ساختی بررسی شد و هدف آن شناسایی و سازمانبندی طرحوارههای ساختیِ گزارههای فعلی مرکب فارسی شامل افعال مرکب و گروههای فعلی (1036 مورد ) مستخرج از کتابهای آموزش زبان فارسی بود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد و دادهها با توجه به معیارهای رویکرد ساختی بررسی شدند. یافتهها نشانداد که تحلیل انواع گزارههای فعلی مرکب بهکمکِ طرحوارههای ساختی سببمیشود تا شباهت صوری و عدمتمایز قطعی میان دستهبندیهای ساختهای فعلی مرکب در واژگان سلسلهمراتبی با شفافیت بالاتری نسبت به دستهبندیهای قدیمیتر بازنماییشود و پیوستگی ساختی میان آنها در قالب شبکۀ واژگانی فعلی صریحتر به نمایش درآید.درمجموع، در این پیوستار، سه زیر طرحواره برای گروه فعلی، دو زیرطرحواره برای افعال مرکب و یک زیرطرحواره برای افعال انضمامی به دست آمد.همچنین، تحلیل همۀ انواع گزارههای فعلی مرکب فارسی بهکمک وراثت پیشفرض و میزان انگیختگی در رابطۀ بُعد صوری و بُعد معنایی آنها انجام شد، چه ویژگیها واطلاعات سطح بالاتر در ساختهای سطوح پایینتر بهارثرود، همانند افعال مرکب انضمامی، چه این اطلاعات کمترحفظ شود یا به ارث نرود، همانندافعال مرکبی که معنای استعاری دارند.حاصل آن که، مشخص گردید که در این گزارهها، بُعد معنایی مستقل از بُعد صوری عملمیکند و لذا، عدم تقارن این دو مشکلسازنیست، چون با یکدیگر در تناظر هستند.در نتیجه، با توجه به این رابطه، میتوان تحلیلی مقرون بهصرفه ارائه داد که در عین تنوع، همه را تحت تسلط طرحواره ساختی عام و زیرطرحوارهها توجیه مینماید و دیگر نیازی به راهحلهای استثنا برای موارد خاص نیست.
Keywords
ساخت/ طرحواره ساختی; گزارۀ فعلی مرکب فارسی; واژگان سلسله‌مراتبی; وراثت پیش-فرض; انگیختگی
References

Statistics Article View: 312

Statistics

Number of Journals	45
Number of Issues	2,171
Number of Articles	24,674
Article View	24,436,010
PDF Download	17,551,285