چندمعنایی واژهٔ رهط در قرآن کریم با تکیه بر معناشناسی تاریخی و فرهنگی | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025 | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.7171 | ||
| Authors | ||
| فاطمه علیان نژادی1; کاووس روحی برندق* 2; حامد حامد خانی (فرهنگ مهروش)3; ابوالفضل شکوری4 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم و قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه الهیات، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران | ||
| 4دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
واژهٔ قرآنی «رهط» متعلق به دو حوزهٔ معنایی خویشاوندی و جماعت و دارای معانی گوناگون است. مطالعهٔ حاضر درصدد پاسخ به این مسئله است که چندمعنایی این واژه به چه علت و معنایی اصلی آن چیست. در تفاسیر و کتابهای لغت عربی سببی برای این مسئله بیان نشده است، ازاینرو، درک ساخت تاریخی آن نه تنها به لحاظ واژهشناسی قرآن، بلکه به لحاظ درک کاربرد فرهنگی آن در فضای نزول قرآن نیز اهمیت داشته و در تفسیر قرآن کارآمد است. در این مطالعه کوشش شده است با هدف جبران این خلأ مطالعاتی و با بهرهگیری از روشهای معناشناسی تاریخی و فرهنگی، دلیل چندمعنایی آن را با فرایندهای ساخت معنایی واژه همراه با کاربردهای آن در فرهنگ عرب با استفاده از منابع تاریخی و سپس در سیاق آیات مربوط، به روش توصیفی _ تحلیلی تبیین کند. درنهایت مشخص شده است که خاستگاه این واژه از برگرفته از دو ریشهٔ ثنایی در زبانهای کهن بوده است که در یک شاخه به دو معنای ترکیب کردن و دست و در شاخهٔ دیگر به معنای حفر کردن بوده و به دورههای بعد منتقل گردیده است. همراهی مفاهیم پرکاربرد گروه و جمع در متون متقدم عربی و خویشاوندی در انساب عربی برگرفته از همراهی و همزمانی دو معنای ترکیب و نماد دست دریک مسیر بوده است که با توجه به سابقهٔ فرهنگی تاریخی این واژه و کاربرد آن در سیاق آیات، مشخص میشود «رهط» کوچکترین جماعت از یک قبیله است که با همبستگی و تعامل در مقابله یا همراهی با فتنهها و چالشها معنا میشود. | ||
| Keywords | ||
| رهط; معناشناسی تاریخی; معناشناسی فرهنگی; جماعت; خویشاوندی; قرآن کریم | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 529 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,012 |
| PDF Download | 17,551,285 |