درک روابط سببی در گفتمان فارسی: بررسی نقش تصویرگونگی و انسجام متنی | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025 | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.7152 | ||
| Authors | ||
| رامین گلشائی* 1; فاطمه سادات حسینی2 | ||
| 1گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| 2گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| این پژوهش با استفاده از روش آزمایشگاهی به بررسی تاثیر تصویرگونگی و انسجام متنی بر سهولت پردازش روابط سببی در گفتمان فارسی پرداخته است. برای این منظور، یک آزمایش خواندن با طرح درونازمودنی طراحی شد. مواد آزمایش شامل 12 سناریوی سهجملهای و 12 سناریوی پرکننده بودند. تصویرگونگی و انسجام متنی بهعنوان متغیرهای مستقل آزمایش لحاظ شدند. بهواسطه متغیر انسجام، میزان انسجام جملات اول و دوم سناریوها دستکاری شد. بهواسطه متغیر تصویرگونگی، ترتیب جملات دوم و سوم سناریوها (توالیهای علت-معلول) دستکاری شد. تعداد 48 آزمودنی فارسیزبان سناریوها را خواندند و درستی جملۀ هدف را که رابطه سببی ضمنی بین توالیهای سببی سناریو را با صراحت بیان میکرد، قضاوت کردند. زمان خواندن جملات هدف در هر کدام از گروهها توسط نرمافزار DMDX ثبت و تحلیل شد. نتایج تحلیل آماری نشان داد که هر کدام از متغیرهای تصویرگونگی و انسجام اثر معنیداری را بر زمان واکنش آزمودنیها داشتهاند. بهعلاوه، هیچگونه اثر تعاملی بین متغیرهای تصویرگونگی و انسجام یافت نشد. جمله هدف در گروه دارای انسجام بالا و توالیهای سببی تصویرگونه سریعتر از جمله هدف سایر گروهها خوانده شد. همچنین جمله هدف در توالیهای سببی تصویرگونه با انسجام پایین تقریباً همزمان با جمله هدف در توالیهای سببی غیرتصویرگونه اما دارای انسجام بالا خوانده شد. نتایج این پژوهش تاییدی تجربی بر اهمیت اصل تصویرگونگی در زبان و سهولت درک توالیهای تصویرگونه در توالیهای سببی است. همچنین نتایج نشان میدهند چنانچه بنابر اقتضائات گفتمانی، اطلاعات بهصورت غیرتصویرگونه ارائه شود، وجود رابطه انسجامی بالا با بافت قبلی میتواند کندی پردازش در ساختهای غیرتصویرگونه را جبران سازد. | ||
| Keywords | ||
| روابط سببی; علت-معلول; تصویرگونگی; انسجام; درک متن; آزمایش زمان خواندن | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 652 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,479,447 |
| PDF Download | 17,565,695 |