پیچیدگی نحوی در متون کتابهای درسی کودکان 10 تا 12 ساله | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025 | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.7136 | ||
| Authors | ||
| معصومه نجفی پازکی* 1; سارا شریفپور2; معصومه پرتوی بلاسجین3 | ||
| 1استادیار سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی | ||
| 2استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی | ||
| 3دانشگاه پیام نور | ||
| Abstract | ||
| پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیچیدگی نحوی متون کتابهای درسی تالیف شده برای دانشآموزان ایرانی به زبان فارسی انجام شده است. اصول نظری پژوهش بر دستور وابستگی تنییر (1959) استوار است که از طریق بررسی روابط وابستگی بین عناصر هسته و وابسته در گروههای نحوی، به توصیف ساختهای نحوی در زبانهای گوناگون میپردازد. در این پژوهش بطور ویژه، ساختهای بنیادین ارائه شده توسط طبیبزاده (1380، 1385، 1391) برای مقایسه به کار گرفته شده است. دادهها از بررسی 211 متن متعلق به کتابهای درسی استخراج شده است. برای گردآوری دادهها با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، 633 جمله از کل متون درسی انتخاب و ساخت بنیادین آنها استخراج گردیده است. جملههای استخراج شده، با نرمافزار اکسل یکپارچه و در محیط SPSS تحلیل شده است. نتایج نشان داد علاوه بر ساختهای بیست و چهارگانه ارائه شده برای زبان فارسی، ساختهای بنیادین ||فا، متح، مس||، ||فا، متح، متح، مس|| هم در متون کتابهای درسی کاربرد داشته است و پرکاربردترین ساختهای بنیادین در جملات متون کتابهای درسی تمامی پایهها ساختهای دوظرفیتی بودند. بررسی متممها نشان داد که در جملات کتابهای سه پایه به ترتیب، فاعل اسمی 96.4%، متمم حرف اضافهای 41.9% ، متمم مستقیم 31.4%، ، مسند 17.2% و متمم بندی 15.3% بیشترین کاربرد را داشتهاند. یافتههای پژوهش حاضر با شناسایی میزان پیچیدگی نحوی جملات متون کتابهای درسی کودکان 10 تا 12 ساله، نیمرخ رشد زبانی آنها را نشان میدهد. نتایج این تحقیق میزان خوانشپذیری متون آموزشی تالیف شده برای دانشآموزان ایرانی را نشان میدهد و میتواند برای مولفین کتابهای آموزشی کاربرد داشته باشد. | ||
| Keywords | ||
| پیچیدگی نحوی; ساخت بنیادین جمله; دستور وابستگی; انسجامسنج; کتاب درسی; دوره ابتدایی; زبان فارسی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 698 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,479,467 |
| PDF Download | 17,565,703 |