گفتمانکاوی موضوعی آثار ملاصدرا در باب یکتاپرستی(توحید) | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025 | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/LRR.58675 | ||
| Authors | ||
| کوکب دارابی* 1; ابوالفضل مزینانی2; سیده زهرا موسوی بایگی3 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مازندران | ||
| 2استادیار زبان شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی | ||
| Abstract | ||
| همۀ مفسران و متکلّمان مسلمان به خلقت توحیدی یا فطری بودن آن قائل نیستند، بلکه برخی از آنان معتقدند خداوند باور توحیدی را پس از خلقت انسان به او الهام کردهاست. نتایج این تحقیق که با کاربست مدل گفتمانکاوی موضوعی (نک. مزینانی، علیزاده، و آزاد، 1397) بر مجموعه آثار ملاصدرا دربارۀ یکتاپرستی(توحید) صورتگرفت در سه بخش دعاوی، برهانها، لحن کلام و قاطعیت در بیان قابل جمعبندی است. مجموع دعاوی صدرا در این مطلب خلاصه میگردد که او باور به توحید و یگانگی ایزد متعال را نهتنها از ملزومات وجود مخلوقات، بلکه، عین وجود و عین فطرت آنها میداند؛ ملاصدرا اکثر دعاوی خود را با ارجاع بینامتنی و استناد به آیات و روایات طرح کرده بهنحویکه تلمیح، تضمّن، ذکر صریح، شرح و بسط و تفسیر آنها بهوضوح قابل مشاهدهاست. این فیلسوف در پیچ و خم این امر مهم، گهگاهی از مواضععقلی غیرصریح و بعضاًهمطیف - «سودمندی»، «ضرر و زیان»، «نیاز بنیادین»، «ضرورت»، «وفای به عهد»، «امانتداری»، «فشار و اجبار»، و «انتساب» - نیز بهرهبرده که همینها نیز غالباً برگرفته از آیات و روایات هستند؛ البته، اینگونه برهانآوری، پذیرش دعاوی مطرح برای غیرمسلمانان و خردگرایان را با مشکل روبرو میکند. به هر حال، در تمام دادههای مطرح لحن قاطع خبری حاکم است، به نحویکه کاربست استراتژی تخفیف در آنها مشاهده نشده و هیچ کلمهای دال بر شک و تردید به کار نرفته است. علاوه بر کاربست استراتژی تشدید در 20 درصد دادهها، فرایندهای منفیسازی و مجهولسازی با کارکرد خاص خود در 10 درصد دادهها به چشم میخورد. | ||
| Keywords | ||
| گفتمانکاوی موضوعی; توحید; ملاصدرا; استدلال; دعاوی; موضع عقلی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 546 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,435,970 |
| PDF Download | 17,551,267 |