بازتاب فضایل و رذایل اخلاقی نهج البلاغه در آینه طرح واره های تصوری «با رویکرد معنی شناسی» | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 13 July 2025 | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.7103 | ||
| Authors | ||
| عارفه داودی1; فتحیّه فتّاحی زاده* 2; حیات عامری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، عضو گروه پژوهشی مطالعات میانرشتهای قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)/ تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| در این جستار قصد بر آن است تا براساس مدل انتخابی طرحوارههای تصوّری «ایوانز و گرین» به این موضوع پرداخته شود که آیا میان فضایل و رذایل اخلاقی نهجالبلاغه بهلحاظ نوع مفهومسازی از نظر طرحوارههای تصوّری شباهت یا تفاوتی وجود دارد. روش گردآوری دادهها بهصورت فیشبرداری، کتابخانهای و نرمافزاری است. بهمنظور تحلیل دادههای پژوهش ابتدا آموزههای اخلاقی معناسازیشده در نهجالبلاغه از طریق طرحوارههای تصوّری انتخاب شده و سپس مورد بررسی قرار گرفته است. در حوزههای مفهومی فضایل اخلاقی: تقوا، استقامت، انفاق و در حوزههای مفهومی رذایل اخلاقی: حبّ دنیا، طمع و حسد است. توجّه به محدودیّت حجم مقاله دو مبنا علّت انتخاب را تشکیل داده است: بسامد بالای مفاهیم فضایل اخلاقی انتخابشده نسبت به سایر مفاهیم در نهجالبلاغه و تقابل مفاهیم رذایل اخلاقی با فضایل اخلاقی انتخابشده. برای دستیابی به هدف در پیکره خطبهها و حکمتهای نهجالبلاغه حوزههای مفهومی فضایل و رذایل اخلاقی در چهارچوب نظری طرحوارههای تصوّری مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته و تعداد طرحوارههای موجود در هر یک از نمونهها مشخص شده است. آنگاه براساس بسامدگیری نتایج روشن شده است. حاصل تحقیق بیانگر این است که طرحوارههای نیرو با اختلاف زیاد بالاترین درصد فراوانی را نسبت به طرحوارههای دیگر در میان فضایل و رذایل اخلاقی داشتهاند. پس از آن طرحوارههای توازن در رتبه دوم قرارداشتهاند. تشابه فضایل و رذایل اخلاقی نهجالبلاغه در استفاده از طرحوارههای تصوّری بیانگر تمایل ذهنی و روحیّه خِرَدورزی و اعتدالگرای گوینده کلام (حضرت علی(ع)) است. عمده تمایز آنها مربوط به کاربست برخی زیرمجموعههای ارائهشده برای این مقولات کلّی است. | ||
| Keywords | ||
| معنیشناسی شناختی; طرحوارههای تصوّری; نهجالبلاغه; فضایل اخلاقی; رذایل اخلاقی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 582 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,479,431 |
| PDF Download | 17,565,688 |