واکاویِ ایدئولوژیِ خودیسازیِ غرب و بیگانهسازیِ حکومت در داستاننویسی مدرن ایران برمبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی (مطالعۀ موردی: سیاحتنامۀ ابراهیمبیگ) | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 5, Volume 13, Issue 4 - Serial Number 70, 1401, Pages 153-183 PDF (1.1 M) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.29252/LRR.13.4.5 | ||
| Authors | ||
| آیلین فیروزیان پور اصفهانی* 1; رضا قنبری عبدالملکی2 | ||
| 1استادیار زبانشناسی همگانی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| Abstract | ||
| رمان اجتماعی ـ انتقادی سیاحتنامۀ ابراهیمبیگ اثری است که نویسندۀ آن با استفاده از غربِ خودیسازیشده، به انتقاد از جامعۀ خود و نهادهای سیاسی و مذهبیِ آن پرداخته است. در این گفتمان، تقابل ایران و غرب تلاشی برای ازبین بردن شکاف میان خود و دیگری، از طریق معکوس کردن نقش آنان و عجیب و غریب نشان دادن «خود» بیش از «دیگری» است. جستار حاضر با شناسایی شیوهها و راهبردهای گفتمانیشدۀ بازنماییِ ایدئولوژی در داستان مزبور، میکوشد به دو سؤال بنیادین پاسخ گوید: الف) راهبردهای گفتمانی چگونه به انتقال ایدئولوژی نویسنده میپردازند؟ ب) معکوسسازیِ گفتمانی که نتیجۀ فرایند خودیسازیِ غرب است، در داستان به چه نحو نمود یافته است؟ هدف این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، بررسی بازنمایی غرب در رمان ابراهیمبیگ از منظر مربع ایدئولوژیک وندایک است. دستاورد اصلی پژوهش بیانگر آن است که تصویر غرب در گفتمان مراغهای، بهعنوان یک روشنفکر تجددخواه، نمایندۀ تصویر کلیشهای که در روان ایرانیان از این پدیده وجود دارد، نیست. وی در گفتمان خود، با استفاده از استراتژیِ کلی قطبیسازی، بر نقاط قوت غرب بهمثابۀ گروه خودی، تأکید کرده و نقاط ضعف حاکمان ایران بهعنوان گروه غیرخودی را برجستهتر بازنمایی کرده است. نویسنده در توصیف گروه «خودی» با کاربست راهبردهایی چون قطببندی، مقایسه، دلالت ضمنی، دراماتیزه کردن و کنایه، روحیۀ آزادگی، وارستگی و سختکوشی آنان را در متن القا میکند و در بازنمایی گروه «غیرخودی»، با بهرهگیری از راهبردهایی چون توصیف کنشگر، اغراق، و بازی با اعداد، ویژگیهایی همچون طمعورزی، بیدادگری، واپسگرایی، و فریبکاری را به مخاطب نشان میدهد. | ||
| Keywords | ||
| ایدئولوژی; وندایک; مربع ایدئولوژیک; سیاحتنامۀ ابراهیمبیگ; بازنمایی; گفتمان | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 325 PDF Download: 190 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,460,602 |
| PDF Download | 17,559,795 |