ابعاد کاربردشناختی و گفتمانی عبارات اشارهای «این» و «آن» در گفتوگوهای روزمرۀ زبان فارسی | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 19, Volume 13, Issue 2 - Serial Number 68, 1401, Pages 587-621 PDF (502.59 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.52547/LRR.13.2.19 | ||
| Authors | ||
| رمضان رمضان پور1; محمد عموزاده* 2; حدائق رضایی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشگاه سون یات سن، چین/ استاد گروه زبانشناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| Abstract | ||
| در سنت مطالعاتی نقشگرایانه برای زبان سه کارکرد گزارهای (مفهومی)، متنی و بینِفردی ملحوظ شد. در راستای این رویکرد، پژوهش حاضر بر آن است معانی مختلف «این» و «آن» را در فارسی توصیف کرده، و نشان دهد چگونه مبانی دستوریشدگی میتواند برای بررسی همزمانی تنوع معنایی این عناصر زبانی بهمنزلۀ نقشنمای گفتمانی بهکار بسته شود. به این منظور، با استناد به الگوی نظری برخی زبانشناسان (Traugott & Dasher, 2002) از ابزار و مفاهیم این نظریه بهره گرفته شد و انواع کاربرد این عناصر زبانی در سه بافت گزارهای (مفهومی)، انتقالی و گفتمانی تحلیل شد. تحلیل دادهها، نشان میدهد «این» و «آن» در معنای گزارهای ـ مفهومی بهصورت برونزبانی، مرجعداری و متنی و همچنین در بافتهای انتقالی برای بازیابی اطلاعات زبانی، فرافکن اشارهای، بیان عواطف و احساسات، اجتناب از بیان صریح مفاهیم ناخوشایند و تشخیص مدلول بهکار گرفته میشود. بررسی دادهها همچنین نشان میدهد، دستوریشدگی «این»، پس از بافتهای انتقالی ادامه یافته و بهمنزلۀ نقشنمای گفتمانی در تغییر روند موضوعی گفتمان و ایجاد وقفه برای صورتبندی بخش آتی گفتمان (متنی)، برجستهسازی و تأکید روی بخش آتی گفتمان و ایجاد تقابل و بیان ارزیابی (ذهنی) و در بیان درخواست، پرسش و توصیه (بینِذهنی) به ایفای نقش میپردازد. تنوع معنایی و دستوریشدگی و عناصر مذکور گرایش تغییرات معنایی تراگوت و داشِر را تأیید میکند. بااینحال، عناصر مذکور با توجه به اینکه در آغازِ فرایند دستوریشدگی از معنای ذهنی برخوردارند، طیفِ غیرذهنی > ذهنی > بینِذهنی تراگوت و داشر (2002) نمیتواند روند تغییرات معنایی عناصر مذکور را بهدرستی توصیف کند. لذا، طیفِ مذکور بهصورت ذهنیِ غیرشخصی> ذهنیِ شخصی > بینِذهنی پیشنهاد میشود. درمجموع، پژوهش نشان داد عبارات زبانی مذکور دارای تنوع معنایی و کاربردی بوده که اصول دستوریشدگی میتواند این پدیده را بهخوبی توضیح دهد. | ||
| Keywords | ||
| بافتهای انتقالی; دستوریشدگی; نقشنمای گفتمان; (بینِ)ذهنیشدگی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 292 PDF Download: 137 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,495 |
| PDF Download | 17,551,440 |