بررسی شیوههای بازنمایی کنشگران اجتماعی در داستان «درۀ خزانزده» از منظر تحلیل گفتمان انتقادی با بهرهگیری از مؤلفههای جامعهشناختی ـ معنایی (رویکرد ون لیوون) | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 6, Volume 13, Issue 1 - Serial Number 67, 1401, Pages 199-232 PDF (896.19 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.52547/LRR.13.1.7 | ||
| Authors | ||
| رضا قنبری عبدالملکی* 1; آیلین فیروزیان پور اصفهانی2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| 2استادیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| Abstract | ||
| تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی است که زبان را بهعنوان عملی اجتماعی در ارتباط با عواملی همچون قدرت و ایدئولوژی موردمطالعه قرار میدهد. با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر کوشیده است تا با کاربست مؤلفههای جامعهشناختی ـ معنایی، نشان دهد که جلال آلاحمد از طریق بازنمایی شخصیتهای «درۀ خزانزده»، چگونه به بیان ایدئولوژی خود پرداخته و در پساسقوط رضاشاه، به چه نحو کنشگران اجتماعیِ آن دوره را بهتصویر کشیده است. در این داستان کوتاه، ساختهای زبانی در خدمت مؤلفههای جامعهشناختی ـ معنایی قرار دارند و از این نظر، الگوی ون لیوون ابزار مناسبی برای تحلیل متن و کشف رابطه میان زبان و ایدئولوژی نویسنده است. پرسش اصلی در این پژوهش، آن است که آیا نویسنده بهوسیلۀ بازنماییِ کنشگران اجتماعی، توانسته است از ایدئولوژی پنهان خود پرده بردارد؟ یافتههای تحقیق نشان میدهد که این امر، به وقوع پیوسته و آلاحمد با استفاده از شیوههای کتمان، پسزمینهسازی، فعالسازی، منفعلسازی تشخصبخشی و تشخصزدایی، ایدئولوژی و دیدگاههای خود را در داستان بیان کرده است. وی با استفاده از راهبرد کلّی «حذف»، هویت مقامات عالیرتبۀ دولت پهلوی را پنهان میکند و با «پسزمینهسازی»، آنها را کاملاً نادیده میگیرد. نهادهای «دولت» و «ارتش» در گفتمان فعالنمایی شده، و «کارگران» و «نخبگان»، منفعلنمایی شدهاند تا با برجسته کردن ستمی که به آنها روا داشته شده است، در کانون توجه مخاطب قرار گیرند. | ||
| Keywords | ||
| تحلیل گفتمان انتقادی; ایدئولوژی; مؤلفههای جامعهشناختی ـ معنایی; ون لیوون; آلاحمد | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 302 PDF Download: 133 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,567 |
| Article View | 19,710,291 |
| PDF Download | 15,953,180 |