«رو» و «آبرو» دو روی مفهوم وجهه در فرهنگ ایرانی: پژوهشی قومنگارانه در کاربردشناسی زبان | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Article 9, Volume 8, Issue 6, 1396, Pages 215-246 PDF (369.76 K) | ||
| Authors | ||
| ارسلان گلفام1; سیدمحمد حسینی2; فردوس آقاگلزاده* 3; عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا1; ارسلان گلفام1 | ||
| 1دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 3استاد گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| هدف از پژوهش حاضر بررسی مفهوم وجهه در فرهنگ ایرانی و به کاوش دربارۀ مفهوم «رو» و ارتباط آن با «آبرو» در جامعۀ ایرانیان فارسیزبان است. دادهها به شیوۀ قومنگاری گفتار، یعنی از طریق بررسی کاربرد واژۀ «رو» و اصطلاحها و باهمآییهای آن در گفتوگوهای روزمره، وبلاگها، فیلمها و مجموعههای تلویزیونی گردآوری و سپس در بافت کاربردی خود تحلیل معنایی و کاربردشناختی شدهاند و در پرتو نظریههای غالب وجهه، تحلیل و بررسی شدهاند. بررسیها نشان میدهد وجهه در فرهنگ ایرانی دو بُعد دارد: یکی «آبرو» که انگارۀ عمومی و مثبت فرد و گروهی را که فرد عضو آن است، نشان میدهد و در آن بیش از همه بر به رسمیت شناخته شدن توانمندیها، مهارتها و شایستگیها، شأن اجتماعی و تمایز بین دو قلمرو بیرون و درون تأکید میشود و دیگری، «رو»، که منِ خصوصی یا فردی است و آن بعد از انگارۀ فرد را نشان میدهد که منفی است و میبایست پنهان شود. نتایج همچنین نشان میدهند که از کاربردهای مهم «رو نشدن»، «پررویی» و «رودادن» سرکوب فردیت و ابراز وجود است که با عنوانهایی مثل شرم، حیا، فروتنی و شکستهنفسی در نظام توقعات و انتظارات اجتماعی ارزش اخلاقی مثبت محسوب میشوند. کاربردهای «رو» و «آبرو» با حفظ یا تهدید وجهه و قضاوتهای ادب/بیادبی در ارتباطاند، ولی نه آنگونه که در نظریۀ ادب براون و لوینسن (1987) پیشبینی شده است. این اصطلاحها راهبردهای زبانی نیستند، بلکه ارزشهای نظم اخلاقی هستند که ادب و بیادبی بر مبنای آنها سنجیده میشود و در هر موقعیت با راهبردهای مختلف بیان میشوند. | ||
| Keywords | ||
| واژههای کلیدی: آبرو; رو; وجهه; نفی فردیت; فرهنگ ایرانی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 282 PDF Download: 83 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,857,211 |
| PDF Download | 16,041,514 |