بررسی رویکرد اصلاحگرایانه دینی عبدالحمید بن بادیس در رویارویی با استعمار فرهنگی فرانسه در الجزایر | ||
| روابط آفریقا آسیا | ||
| Article 10, Volume 1, Issue 1, 1403, Pages 204-228 PDF (769.39 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Author | ||
| مجید منهاجی* | ||
| دکتری تاریخ اسلام- دانشگاه تربیت مدرس تهران | ||
| Abstract | ||
| عبدالحمید بن بادیس (1940-1889 م)، از بزرگترین شخصیتهای دینی اصلاحگرای معاصر در الجزایر و در عرصه جهان عرب و اسلام به شمار میرود. دیدگاههای وی درباره احیا و اصلاح اندیشه دینی و چگونگی سامان بخشیدن به اوضاع نابسامان مسلمانان در دوران معاصر، بر اندیشمندان همدورهاش در شمال افریقا و به ویژه شاگردان و عالمان دینی دهههای اخیر پس از سیدجمالالدین اسدآبادی تأثیر فراوانی گذاشته است. الجزایر یکی از مستعمرات مهم فرانسه بود، که بزرگترین نمونههای استعمار در تاریخ استعمارمدرن اروپا بهشمار میرود. فرانسه در الجزایر پیش و بیش از موضوع نظامی به سیاستهای فرهنگی آگاهانه و منظم توجه کرد. استراتژی استعمار فرانسه در زمینه فرهنگی در الجزایر مبتنی بر کاربست همه ابزارهای موجود در راستای از بینبردن ساختارهای فرهنگی و معنوی آنجا بود، تا ساختارهای فرانسوی–غربی و دیگر اهداف خود را جایگزین سازد. در زمانی که استعمار فرانسه کوشید مردم الجزایر را از هویت اسلامی و ملی تهی کند و حتی در نهایت تصمیم گرفت که الجزایر را ضمیمه خاک فرانسه سازد، عبدالحمید بن بادیس با تأسیس «جمعیت العلماء المسلمین»، تلاش کرد با احیای اسلام و زبان و فرهنگ عربی و تکیه بر روح ملی، توطئههای استعمار را خنثی نماید. وی با در پیش گرفتن خطمشی فرهنگی آموزشی، تأثیر زیادی بر عرصه سیاسی الجزایر گذاشت و ضربات سختی به استعمار فرانسه وارد کرد. پژوهش حاضر رویکردی توصیفی-تحلیلی دارد و هدف اصلی آن، بررسی رویکرد اصلاحگرایانه دینی عبدالحمید بن بادیس در رویارویی با استعمار فرهنگی فرانسه در الجزایر است. پرسشهای اصلی این پژوهش عبارتند از: ویژگیهای گفتمان عبدالحمید بن بادیس چیست؟ اقدامات راهبردی جنبش عبدالحمید بن بادیس در رویارویی با استعمار فرهنگی فرانسه در الجزایر چیست؟ عبدالحمید بن بادیس به عنوان ادامه دهنده راه محمد عبده و رشید رضا، فعالیتهای خود را بر سه محور عمده متمرکز کرده بود: تلاش برای احیای ریشههای دین اسلام، تلاش برای احیای زبان عربی و مبارزه با خرافات و بدعتها. ماهیت جنبش بادیسیه، دینی، سیاسی، اجتماعی و ملیگرایانه بود. با توجه به شرایط دوران عبدالحمید بن بادیس، او معتقد بود که پیش از استقلال سیاسی، ضروری است با یک حرکت اجتماعی و فرهنگی، آثار و پیامدهای منفی استعمار فرانسه را از بین برد. | ||
| Keywords | ||
| جهان عرب; الجزایر; اصلاحگرایی دینی; عبدالحمیدبن بادیس; استعمار فرهنگی فرانسه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 221 PDF Download: 90 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,431,453 |
| PDF Download | 17,549,945 |