تخیل عرفانی، و محرکالگوی «عروج» در عبهرالعاشقینِ روزبهان شیرازی | ||
| پژوهش های ادبیات تطبیقی | ||
| Article 7, Volume 8, Issue 3 - Serial Number 25, 1399, Pages 129-153 PDF (517.8 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| معصومه احمدی* 1; بیتا اکبری2 | ||
| 1دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2دانشگاه تربیت مدرس | ||
| Abstract | ||
| تصویر درعالم عرفان هویتی متعالی مییابد. در همین راستا ژیلبرت دوران Gilbert Durand ادیب واسطوره شناس فرانسوی، معتقد است تصویر مقدم بر فکر است و هر تعقّلی بر پایه تخیّل زاییده و پرورده میشود. در ادبیات عرفانی، تصاویر حقیقی و حاصل «تخیّل فعال» و زائیده عالم مثالاند. در این مقاله، نگاه تحلیلی به صور خیال در عبهرالعاشقین، اثر روزبهان بقلی شیرازی، با رویکرد «الگوشناسی تخیل» ژیلبرت دوران، و در سایه نظرات هستیشناختی سهروردی پیرامون عالم مثال، شناختی جدید از برخی مفاهیم نزد عارف مذکور بدست داده است: نشان دادهایم چگونه در عبهرالعاشقین، محرکالگوهایی همچون «عروج» در قالب نمادهایی آمدهاند که در آنها ترس از زمانِ ماندگی تلطیف شده، و «محرکههای وضعیتیِ» تخیل جای خود را به «محرکههای حرکت رو به پایین» و یا «ریتمدار» دادهاند، بگونهای که ترس از مرگ در فنائی عاشقانه پنهان گردیده، و یا اصولاً از ترس خالی شده است. رژیم روزانه تخیل با ارزشگذاری مثبت به سمت رژیم شبانه تخیل گذر کرده و ساختار دوقطبی آن به ساختاری ترکیبی رسیده است و اینچنین دوگانگی وجودی عروج انسانی، از عالم ماده به عالم ماورایی با حسی از خوف (ترس از گذر زمان) و رجاء (آرامش مهار زمان) آمیخته شده است. | ||
| Keywords | ||
| ژیلبرت دوران; عبهرالعاشقین; عالم مثال; عرفان; نماد | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 178 PDF Download: 81 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,566 |
| Article View | 19,704,350 |
| PDF Download | 15,950,882 |