بررسی تطبیقی کارکرد شطرنج در شعر شاعران دوره عباسی و شاعران فارسی مکتب عراقی و آذربایجانی | ||
| پژوهش های ادبیات تطبیقی | ||
| Article 6, Volume 6, Issue 2 - Serial Number 16, 1397, Pages 106-127 PDF (406.22 K) | ||
| Authors | ||
| علی قهرمانی* ; معصومه قهرمانپور | ||
| دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
| Abstract | ||
| بازی شطرنج از موتیفهای پرکاربرد و مورد توجه شاعران بوده است. این بازی به طرق مختلف در ادبیات عربی و فارسی تجلّی یافته؛ تا جایی که به خاطر کارکردهای گوناگونش، میتوان از آن به عنوان یک موتیف و کهنالگوی مضمونآفرین در این دو ادبیات یاد کرد. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به بررسی مقایسهای کاربرد شطرنج در شعر شاعران تازی و پارسی میپردازد.برخی از نتایج بدست آمده نشان میدهد که نماد شطرنج دلالتهای متفاوت؛ اما مشترکی در اشعار عربی و فارسی دارد. این کارکردها عبارتند از: بیان پیچیدگیها و تحولات دنیوی، سرنوشت و تقدیر، سرگرمی و بیتوجهی به مشکلات و مسائل دشوار جامعه، کارکرد حماسی یا کاربرد آن برای توصیف و تجسم صحنهی جنگ وکارزار. همچنین برای نشاندادن برخورداری از هوش، ذکاوت و تدبیر در زندگی به کار میرود. کارکرد جامعه شناختی وروانکاوی نیز از دیگر اهداف به کارگیری این بازی میباشد. در مجموع میتوان گفت شطرنج، قبل ازسقوط بغداد(656هـ) بیشتر نمادِ ذکاوت بوده و کارکرد حماسی داشته است، اما بعد از حملهی ویرانگر مغول، در شعر شاعران مکتب عراقی و دورهی انحطاط، جنبههای جامعه شناختی آن برجسته تر شده و بر متزلزل بودن جایگاه اجتماعی افراد دلالت می کند | ||
| Keywords | ||
| ادبیات تطبیقی; شطرنج; مکتب عراقی; کهن الگو; نماد | ||
|
Statistics Article View: 205 PDF Download: 97 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,566 |
| Article View | 19,704,353 |
| PDF Download | 15,950,884 |