کاربست الگوی مبتنی بر روانشناسی تاریخی در نفی مضامین موهِم خودشیفتگی در نهج البلاغه (مطالعه موردی جنگها) | ||
| جستارهای ثقلین | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 24 December 2025 PDF (734.74 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/QHTS/qhts.2025.84809.0 | ||
| Authors | ||
| محمد حسین خوانین زاده* 1; خلیل پروینی2; رضا افهمی3; مریم اسماعیلی نسب4 | ||
| 1دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تربیتمدرس | ||
| 2استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تربیتمدرس | ||
| 3دانشیار پژوهش و تاریخ هنر، دانشگاه تربیتمدرس | ||
| 4دانشیار روانشناسی، دانشگاه تربیتمدرس | ||
| Abstract | ||
| خودشیفتگی-خودبینی، یکی از موضوعات مهم روانی مطرحشده در مورد افراد مشهور است. با توجه به وجود برخی کنایهها، زخمزبانها و نسبتها به امام علی (ع)، واکاوی این موضوع طبق نوینترین شیوههای تحلیلی روانشناسی، ضروری به نظر میرسد تا میزان و کیفیت مؤلفههای تشکیلدهنده این ویژگی اخلاقی، در رهبر معنوی- سیاسی مسلمانان تبیین شود. در پژوهشهای گذشته درباره متنِ مرجع نهجالبلاغه که منعکسکننده نسبتاً جامعی برای حالات روحی امام علی (ع) است، بررسی این مسئله به صورت کلامی و با تفسیرهای سنتی صورت گرفته است. اما این مقاله سعی دارد تا با تکیه بر امکانات جدید و با رویکرد روانشناسی تاریخی، مسئله را مورد واکاوی قرار دهد. پژوهش حاضر با روش جدید «بازنماییهای ساختاری متنی» (CCR) و با هدف پیوند آن با مقیاسهای روانسنجی، به بررسی نهجالبلاغه و همگرایی میان آن و پرسشنامه شخصیت خودشیفته (40-NPI) میپردازد. هرچند امام در موارد زیادی فضائل خویش را بازگو کرده است و در سخنان او تعابیر، دالّ بر خودشناسی، معرفی و تحسین خویشتن وجود دارد- که در نظر برخی در نگاه ابتدایی، موهِم خودشیفتگی است-؛ ولی مطابق آمار پژوهش و بررسی زیرمقیاسهای هفتگانه، امام مطابق متن نهجالبلاغه- علاوه بر اندیشه درونمذهبی-، از منظر زبانشناختی نیز مبرّای از شخصیت خودشیفته است. همچنین نتایج حاکی از آن است که در جنگها، جنگ جمل میانگین بیشتری را از کل نهجالبلاغه دارد که به نظر میرسد رابطه مستقیمی با آغازین بودن این جنگ دارد. همچنین آمار زیرمقیاسهای پرسشنامه تا حد قابلتوجهی در گفتمان صلحطلبانه پایین میآید. | ||
| Keywords | ||
| جنگ; امام علی (ع); نهجالبلاغه; روانشناسی تاریخی; زیرمقیاسهای خودشیفتگی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 18 PDF Download: 18 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,093 |
| PDF Download | 17,551,310 |