آوارگی زبان و تبعید ذهن: تحلیلی تطبیقی در باب واسازی زبان در شعر یدالله رؤیایی و سلیم برکات | ||
| پژوهش های ادبیات تطبیقی | ||
| Articles in Press, Corrected Proof, Available Online from 10 November 2025 | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| Authors | ||
| محمد طاهری* 1; زهره ساکیان2 | ||
| 1دانشیارگروه ربان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. | ||
| 2دانش آموختة دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| Abstract | ||
| بررسی چگونگی استحاله تجربه تبعید به یک بحران معرفتشناختی در زبان، در آثار دو چهره ساختارشکن شعر مدرن، یدالله رؤیایی (معمار «شعر حجم» فارسی) و سلیم برکات (از نوآوران برجسته شعر عرب) درونمایه اصلی پژوهش حاضر است. پرسش محوری آن است که چگونه آوارگی فیزیکی و ذهنی، این دو شاعر را به پروژهای بنیادین برای واسازی زبان سوق داده است. با بهکارگیری نظریه ساختارشکنی دریدا، بهویژه نقد «کلاممحوری» و منطق «تفاوت-تأخیر»، میتوان دریافت که رؤیایی و برکات، زبان را از رسانهای برای بازنمایی واقعیت به فضایی خودارجاع، آواره و خودبسنده بدل کردهاند. در این ساحت نوین، کلمات از سلطه مدلولهای ثابت رها شده و در شبکهای بیمرکز از دلالتهای معلق و لغزان به بازی درمیآیند. نکته اساسی و مهم در این میان آن است که هر دو شاعر از دو مسیر متضاد به این هدف دست مییابند: رؤیایی با راهبرد مینیمالیستی «شعر حجم» و تهیسازی فضا، و برکات با رویکرد ماکسیمالیستیِ انباشت اساطیر شخصی و واژگان کهن. همگرایی این دو رویکرد به خلق یک «شعر-شیء» میانجامد که دیگر نه «روایتی از تبعید»، بلکه خودِ «تجسم مادی و زبانیِ» آن است؛ زبانی که خود به وطن ویرانشدهای بدل میشود و تنها امکان سکونت در آن، بازسازی مداوم ویرانههایش است. | ||
| Keywords | ||
| یدالله رؤیایی; سلیم برکات; تبعید ذهنی; شعر حجم; ساختارشکنی | ||
|
Statistics Article View: 52 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,448,487 |
| PDF Download | 17,555,332 |