شغال، شکار یا شکال (تصحیح واژهای از بوستان سعدی در پرتو فرهنگ عامۀ جغرافیای جنوب) | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Volume 13, Issue 65, September and October 1404, Pages 146-170 PDF (580.25 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل | ||
| DOI: 10.48311/cfl.2025.27611 | ||
| Authors | ||
| جعفر فسائی1; سمیه رضایی* 2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران | ||
| 2استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| شعر سعدی نمونۀ اعلای فصاحت و بلاغت است؛ ساختاری منظم که اجزای آن به صورت کاملاً منسجم و دقیق در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند. این چینش منظم و بههم پیوستگی دقیق اجزا، به نحوی است که ایرادات احتمالی عموماً برآمده از عوامل بیرون از کلام سعدی مثل لغزشها و دستکاریهای کاتبان و شارحان، به وضوح برای مخاطب نمایان میشود. از این چشمانداز در باب دوم بوستان سعدی واژهای وجود دارد که نسبت زیباییشناختی و منطقی چندانی با کلیت شعر و اندیشۀ سعدی ندارد و سالهاست که در حافظۀ فرهنگی ایرانیان در شکل یک خطای مزمن، رسوب کرده است. در حکایت درویش و روباه، باب دوم بوستان آمده است: در این بود درویش شوریده رنگ/ که شیری در آمد شغالی به چنگ// شغال نگونبخت را شیر خورد/ بماند آنچه روباه از آن سیر خورد، با توجه به اینکه در رفتار زیستی شیر و روباه، خوردن گوشت همنوعان و دیگرگوشتخوارن بسیار نادر است و به شکار اجباری محدود میشود، بنظر میرسد خوانش معمول از واژۀ شغال چندان صحیح نیست. نگارندگان در مقالۀ حاضر با نیمنگاهی به فرهنگ عامۀ مردم جنوب و سپس با مراجعه به نسخههای خطی، شرحهای شناختهشده و سایر منابع مکتوب نشان دادهاند که خوانش معمول و غالب از واژه چندان صحیح نیست؛ صورت صحیح این واژه شکار بوده است که بهدلیل قواعد ناظر بر تحولات آوایی، به صورت شکال نیز تلفظ میشده است و از طرفی شکال شکل عام شکار بهشمار میرفته است که بهخاطر وفور نوع خاصی از بز کوهی در مناطق جنوب، برای نامیدن آن استفاده میشده است. | ||
| Keywords | ||
| بوستان سعدی; تصحیح; شغال; شکار; شکال; فرهنگ عامه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 267 PDF Download: 21 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,800,412 |
| PDF Download | 15,998,423 |