مشروعیت و سلب مشروعیت: بازخوانی جایگاه تاریخی و گفتمانی مزدک | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 2, Volume 18, Issue 71, Summer 1404, Pages 96-134 PDF (644.09 K) | ||
| Document Type: پژوهشی-مطالعۀ موردی | ||
| DOI: 10.48311/lcq.2025.108589.0 | ||
| Authors | ||
| مسعود آلگونه جونقانی* 1; زهرا فکاری2 | ||
| 1• دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی • دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
| Abstract | ||
| این مقاله با هدف بررسی سازوکارهای تولید و سلب مشروعیت از مزدک در منابع تاریخی به بازخوانی جایگاه تاریخی و گفتمانی مزدک، مصلح اجتماعی سدۀ پنجم میلادی، در زمینۀ سیاسیـ ایدئولوژیک دورۀ قباد ساسانی میپردازد. این جستار با بهرهگیری از روش تحلیلیـگفتمانی میکوشد نشان دهد که گفتمان رسمی ساسانی چگونه از رهگذر ابزارهای روایی، اسطورهای و تاریخی، تصویری معین از مزدک ساخته و کنشهای او را ذیل مفاهیمی چون «بدعت» و «جنبش» بازتعریف کرده است. بررسی نام و نشان مزدک چارچوب این تحلیل را تشکیل میدهد. فرضیۀ اصلی آن است که این روایتها نه بازتابی مستقیم از واقعیت تاریخی، بلکه بازنمودهایی گفتمانیاند که در خدمت تثبیت هژمونی نهاد سلطنت و دین رسمی در واپسین قرون شاهنشاهی ساسانی قرار گرفتهاند. بررسی روایتهای تاریخی نشان میدهد که تصویر مزدک در بستر مناسبات گفتمانی شکل گرفته است؛ یعنی رویدادهایی تاریخی در عمل از طریق بازنماییهایی گفتمانی روایت میشوند. عملکرد این قبیل بازنماییها مشروعیتبخشی به ساختارهای قدرت و سلب اعتبار از بدیلهای اجتماعیـایدئولوژیک است. | ||
| Keywords | ||
| مشروعیت، سازوکارهای سلب مشروعیت، روایتپردازی تاریخی، سازوکارهای گفتمانی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 274 PDF Download: 20 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,163 |
| Number of Articles | 24,582 |
| Article View | 20,693,351 |
| PDF Download | 16,383,556 |