بازنمایی رویدادهای مشروطه در رمان معاصر فارسی از منظر رویکرد تاریخ جایگزین | ||
| نقد ادبی | ||
| Article 2, Volume 18, Issue 70, Spring 1404, Pages 37-96 PDF (1.17 M) | ||
| Document Type: پژوهشی-مطالعۀ موردی | ||
| DOI: 10.48311/lcq.2025.27549 | ||
| Authors | ||
| قدرت قاسمی پور* 1; قدرت الله ضرونی2; صدیقه پاک ضمیر* 3 | ||
| 1استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| Abstract | ||
| انقلاب مشروطه و رویدادهای پیش از آن و نیز پیامدهایش دستمایۀ آثار ادبی فراوانی بوده است. رمان معاصر فارسی نیز از این تأثیرپذیری، بیبهره نمانده و رماننویسان به فراخور دانش و ذوق و دیدگاه خویش، بدان پرداختهاند. در این پژوهش از میان رمانهای تاریخی فارسی، رمانهایی مدنظر ماست که رخدادهای مشروطه و بهطور مشخص واقعۀ به توپ بستن مجلس را بستر اصلی داستان قرار دادهاند. هدف از نگارش این مقاله، بررسی بازنمایی رویدادهای مشروطه در سه رمان خندۀ خورشید اشک ماه، تالار آیینه و بیکتابی از منظر رویکرد تاریخ جایگزین است. یافتههای مقاله نشان میدهد که نویسندگان آثار یادشده، برای نوشتن رمان از رویکردی تازه به نام «تاریخ جایگزین» استفاده کردهاند. در این رویکرد، نویسنده مسیر تاریخ واقعی را از نقطهای مهم به سوی آنچه در ذهن خود از تاریخ انتظار داشته، سوق میدهد. نویسندگان در سه رمان نامبرده، یکی از رویدادهای مشروطه را بهعنوان بزنگاه تاریخی در نظر گرفته، اما در ادامه، ماجراهایی متفاوت، دربارۀ آن بزنگاه و پیامدهای آن در داستان آوردهاند که از آن به تاریخ جایگزین تعبیر میشود. در دو رمان خندۀ خورشید، اشک ماه و بیکتابی رویداد به توپ بستن مجلس بهعنوان نقطۀ عطف انتخاب شده و در رمان تالار آیینه اعتراضات روز نوزدهم تیرماه و به شهادت رسیدن سیدعبدالحمید اولین شهید مشروطه نقطۀ عطف است و پیامد آن در به توپ بستن مجلس، سرنوشت شخصیت اصلی رمان را دگرگون میکند. بهنظر میرسد ازجمله مهمترین اهداف نویسندگان از گزینش این رویکرد آن است که از یک سو به توصیف و یادآوری پیامدهای رخدادهای مشروطه و تأثیر آن بر زندگی مردم عادی بپردازند و از سوی دیگر توجه مخاطب را به حقایق این دوره از تاریخ معاصر جلب کنند و با انتقاد از حافظۀ تاریخی انسان معاصر ایرانی و تأکید بر بازخوانی تجربههای تاریخی، به مسیر آرمانخواهی و اندیشگانی جامعه شکل دهند. | ||
| Keywords | ||
| تاریخ جایگزین; رمان تاریخی; مشروطه; خندۀ خورشید اشک ماه; تالار آیینه; بی‏ کتابی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 307 PDF Download: 139 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,163 |
| Number of Articles | 24,582 |
| Article View | 20,717,223 |
| PDF Download | 16,391,112 |