برآورد تابع رفتاری عرضه پول در اقتصاد ایران، با لحاظ درونزایی پول و اثر نرخ ارز | ||
| پژوهش ها و چشم اندازهای اقتصادی | ||
| Article 4, Volume 25, Issue 4 - Serial Number 100, Autumn 1404, Pages 105-128 PDF (1.74 M) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/ecor.2025.24051 | ||
| Authors | ||
| حسن اردیزی1; حسین صمصامی مزرعه آخوند* 2; فروغ اسمعیلی صدرآبادی3; پرویز داوودی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران | ||
| 4استاد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| Abstract | ||
| بررسی ماهیت درونزایی یا برونزایی پول در دو بعد نظریه و سیاستگذاری پولی اهمیت دارد. در صورت درونزا بودن پول، در بعد نظری به معنای رد همه مدلهای اقتصاد کلان به سبک نئوکلاسیک، تلفیق نئوکلاسیک و کینزی و نیز پولگرایان سنتی است که عمده رفتار عرضه پول را بهنحو مستقل در نظر میگیرند و در بعد سیاستگذاری مداخلات بانک مرکزی برای کنترل نرخ رشد پول و اعتبار، ابزاری قوی نیست که در ادبیات جریان اصلی فرض میشود. در این مقاله، با در نظر گرفتن یک تابع رفتاری برای عرضه پول در اقتصاد ایران، تعاملات بین تصمیمات سیاستگذار پولی و متغیرهای مختلف اقتصادی که بر نقدینگی اثرگذار هستند و نوسانات نرخ ارز که بهصورت درونزا در تغییرات نقدینگی نقش دارد، مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، از دو روش خود رگرسیونی با وقفههای توزیعی (ARDL) و حداقل مربعات کامل اصلاحشده (FMOLS) و اطلاعات فصلی از بهار ۱۳۸۴ تا زمستان ۱۴۰۱ استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی بهطور مستقیم بر نقدینگی تأثیر دارند و این تأثیر، از نظر آماری معنادار است. افزایش نرخ ارز، نقدینگی را بهصورت درونزا افزایش میدهد و اثر تولید ناخالص داخلی میتواند ناشی از پاسخ عرضه پول به گسترش بخش حقیقی اقتصاد یا سیاستهای فعالانه پولی در راستای رونق بخش تولیدی باشد. درنهایت، نسبت ذخیره قانونی نیز مطابق عملکرد آن در اثرگذاری بر عرضه پول، اثری منفی و معنادار بر نقدینگی دارد. با افزایش نسبت ذخیره قانونی، قدرت وامدهی سیستم بانکی کاهش یافته و درنتیجه، رشد حجم نقدینگی کمتر میشود. با توجه به نتایج، مهمترین ابزار سیاستگذار پولی برای اثرگذاری بر حجم نقدینگی، نرخ ذخیره قانونی است که با واقعیت ترکیب نقدینگی در اقتصاد ایران همخوانی دارد (با توجه به دادههای سری زمانی بانک مرکزی، در سالهای اخیر، ضریب فزاینده پولی تقریباً برابر با هشت میباشد و عمده حجم نقدینگی بهصورت درونی توسط بانکهای تجاری خلق میشود). بااینوجود، با توجه به تأیید رویکرد درونزایی پول در اقتصاد ایران نیز نمیتوان بیان کرد که بانک مرکزی بدون توجه به محدود کردن نوسانات نرخ ارز، به موفقیتی در سیاستگذاری پولی دست یابد. | ||
| Keywords | ||
| نرخ ارز; درونزایی و برونزایی عرضه پول; سیاست پولی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 481 PDF Download: 171 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,503 |
| PDF Download | 17,551,442 |