مقایسه زبانشناختی مفهوم استعارههای سیاسی در سیاستنامه و قابوسنامه | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 16 September 2025 | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.24002 | ||
| Authors | ||
| علی اکبر کمالی نهاد* 1; حجت کجانی حصاری2; میلاد موحدی راد3 | ||
| 1عضو هیئت علمی گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی888-56441 تهران، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 3دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، ایران | ||
| Abstract | ||
| در زبانشناسی شناختی که از شاخههای جدید زبانشناسی است، استعاره معنایی تازه مییابد و از حالت زبانی صرف به پدیدهای ذهنی و انتزاعی مبدل میگردد. استعارۀ مفهومی راه را برای درک روابط درونمتنی آثار ادبی باز میکند؛ زیرا متعارف و زایاست و بر درک یک مفهوم بر حسب مفهومی دیگر متّکی است و زبان را به ذهن و اندوختههای ذهنی پیوند میزند. درواقع، استعارۀ مفهومی نوعی ساخت ذهنی است که انسان از آن برای درک بهتر جهان بهره میبرد. با توجه به نگرش و جهانبینی خواجه نظامالملک و عنصرالمعالی به حکومت و واژههای مرتبط با آن نظیر شاه، بیتالمال و...، در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است، سعی بر آن شده که با بهرهبردن از رویکرد زبانشناسی شناختی به بررسی انواع استعاره در سیاستنامه و قابوسنامه که از متون برجستۀ نثر داستانی دورۀ سلجوقی هستند، پرداخته شود. بدین ترتیب پس از مطالعۀ هر دو اثر انواع استعارههای هستیشناختی، ساختاری و جهتی مشخص شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که عنصرالمعالی و خواجه نظامالملک در بیان مقاصد تربیتی شاه، درباریان و اطرافیانشان از انواع استعارههای مفهومی با کلاننگاشتهای متفاوتی مثل: شاه شبان است، شاه هدایتگر است و شاه درفش است، با حوزههای مبدأ و مقصد عینی به ذهنی، ذهنی به عینی و ذهنی به ذهنی و عنینی به عینی با جهتهای بالا به پایین و پایین به بالا، نزدیک به دور و روبهرو و برابر استفاده کردهاند. | ||
| Keywords | ||
| زبانشناسی شناختی; استعارۀ مفهومی; نثر سلجوقی; سیاستنامه; قابوسنامه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 260 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,350 |
| PDF Download | 17,551,385 |