تحلیل نشانهشناختی طنز در شعر اسعد رستم بر اساس نظریههای یوری لوتمان: مطالعه موردی شعر «دُیوک و دُیوک» | ||
| جستارهای زبانی | ||
| Articles in Press, Accepted Manuscript, Available Online from 16 September 2025 | ||
| DOI: 10.48311/lrr.2025.23992 | ||
| Authors | ||
| الهه گیلانی1; سردار اصلانی* 2; مسعود آلگونه جونقانی3 | ||
| 1گروه عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| Abstract | ||
| این پژوهش با رویکردی نشانه شناختی به شعر طنز «دیوک و دیوک» اسعد رستم میپردازد و در همین راستا از چارچوب نظری یوری لوتمان بهره میبرد. اهمیت این مطالعه در سه سطح قابل تبیین است: 1. کاربردی؛ که به کاربست نظریه شناسی فرهنگی در خوانش طنز ادب عربی میپردازد؛ ۲. روششناختی؛ که الگویی سه سطحی (تقابل، انفجار، بینامتنیت) برای تحلیل متون طنز سیاسی به دست میدهد و ۳. اجتماعی؛ که به استراتژیهای مقاومت ادبی در بافت استبدادزده سوریه میپردازد. یافتههای این پژوهش - که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است- نشان میدهد که رستم طنز را به ابزاری برای «واسازی» گفتمانهای مسلط تبدیل کرده است. در سطح نخست، شاعر با ایجاد تقابلهای دوگانهای چون «سنت/مدرنیته» و «ظاهر/باطن» (مثل صلح ظاهری در مقابل کینه باطنی)، ساختارهای اجتماعی را به چالش میکشد. در سطح دوم، با استفاده از «انفجار معنایی» (مثل سهگانۀ طنزآمیز «فافلس! فاحتجبت! فاحتجب!») نظامهای انتظاری مخاطب را نقض میکند. در سطح سوم، از طریق بینامتنیت با ادبیات فولکلور (مثل استفاده از نماد «خروس» بهعنوان لیتموتیف شعر) به بازخوانی انتقادی فرهنگ میپردازد. یافتههای این پژوهش نشان دادن طنز رستم بهمثابه «مقاومت نشانه شناختی» است که همزمان هم فرهنگ عربی را بازتاب میدهد و هم آن را دگرگون میسازد. این مطالعه میتواند الگویی برای تحلیل متون طنز در چارچوب نشانهشناسی فرهنگی ارائه دهد و قابلیت تعمیم به ادبیات سایر جوامع استبدادزده را دارد. | ||
| Keywords | ||
| نشانهشناسی فرهنگی; طنز سیاسی; اسعد رستم; یوری لوتمان; دیوک و دیوک | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 202 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,460,547 |
| PDF Download | 17,559,782 |