واکاوی پدیدۀ سنگ باران زا و آیین ها و باورهای مرتبط با آن در عجایب نامه ها و متون کهن ادب فارسی | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 2, Volume 13, Issue 64, 1404, Pages 1-36 PDF (624.9 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.48311/cfl.2025.23972 | ||
| Authors | ||
| مریم کسائی* 1; خلیل بیگزاده2 | ||
| 1پسادکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| Abstract | ||
| در اساطیر و فرهنگ عامه آداب و رسوم گوناگونی با موضوع تصرف در طبیعت و ایجاد باران و برف و تگرگ یا دفع آن وجود داشته است. در این آیینها با استفاده از اجسامی خاص، انجام اعمالی ویژه و خواندن افسون، در طبیعت و هوا تصرف میشد. یکی از مهمترین نمودهای این امر، استفاده از حجرالمطر برای ایجاد برف و باران است که در آسیای مرکزی و غالباً در میان اقوام ترکزبان رواج داشته است. موضوع این پژوهش که به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به منابع کهن انجام گرفته، بررسی، نقد و تحلیل حجرالمطر در متون کهن، بهویژه عجایبنامهها، متون کانیشناختی و متون تاریخی و اشاره به آیینهای مشابه در اساطیر و فرهنگ عامه است. پرسش اصلی تحقیق این است که منشأ این سنگ چیست و طرز عمل و کاربردهای آن چگونه بوده است؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که قدما، دو نگاه عمدۀ طبیعی و اسطورهای به حجرالمطر بهعنوان نوعی طلسم داشتهاند که استفاده از آن قدرتی خارقالعاده تلقی شده و افسونگران بارانساز با ایجاد برف و سرما، نقش مهمی در تضعیف و شکست لشکر دشمن داشتهاند. همچنین در کشاورزی و باراندن باران بر مزارع و دفع تگرک نقش مهمی ایفا کرده است. | ||
| Keywords | ||
| تصرف در آب و هوا; حجرالمطر; منشأ حجرالمطر; کاربردهای سنگ باران; آیینهای مشابه | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 428 PDF Download: 196 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,435,984 |
| PDF Download | 17,551,275 |