پیشینه اساطیری داستان سلیمان و نگریستن عزرائیل بر مردی | ||
| فرهنگ و ادبیات عامه | ||
| Article 8, Volume 13, Issue 63, 1404, Pages 262-293 PDF (898.17 K) | ||
| DOI: 10.48311/cfl.2025.23968 | ||
| Author | ||
| وحید رویانی* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان، گرگان، ایران | ||
| Abstract | ||
| مسئلۀ یافتن مأخذ حکایات و تمثیلات آثار ادبی یکی از شیوههای پژوهش ادبی است که تا دورۀ معاصر کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، اما این نوع پژوهش علاوه بر اینکه به حل برخی از مشکلات متون کمک می نماید، از جریان های فکری و فرهنگی جاری در زمان سرایش اثر نیز پرده برمیدارد. مولانا در مثنوی داستانی آورده است با عنوان «نگریستن عزرائیل بر مردی و گریختن آن مرد در سرای سلیمان ...» که هدف این پژوهش یافتن مأخذ اصلی این داستان است. قدیمترین منبعی که فروزانفر معرفی می نماید، حلیه الاولیا است که احتمالاً در اواخر قرن چهارم نگارش یافته است. از میان منابع نویافته تر عربی، قدیمترین منبع، المصنف از ابن أبی شیبه است که تاریخ تألیف آن اوایل قرن سوم است. از سوی دیگر پژوهشگران معتقدند دربارۀ حضرت سلیمان غیر از مطالبی که در قرآن آمده است، هیچ روایت صحیح و قابل اعتمادی وجود ندارد. پس می توان نتیجه گرفت که این داستان ساختگی است و اصیل نیست. همچنین دو روایت متفاوت از این داستان نیز وجود دارد که یکی با عنوان «ملاقات در سامرا» در ادبیات غرب وارد شده و دیگری با سه روایت متفاوت در ادبیات هندی شناخته میشود. مقایسۀ روایت های اسلامی، غربی و هندی این داستان نشان میدهد که صورت اساطیری هندی مأخذ اصلی است و این داستان در سفری شرقی ـ غربی به ادبیات عربی و فارسی و سپس ادبیات غربی وارد شده و به حضرت سلیمان منتسب شده و سپس به مثنوی مولانا راه یافته است. | ||
| Keywords | ||
| مثنوی; حضرت سلیمان; عزرائیل; گارودا; سامرا | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 286 PDF Download: 113 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,479,410 |
| PDF Download | 17,565,684 |