بازتعریف نسبت ابتلاء و نصر در آیه ۲۱۴ بقره؛ تحلیل کارکرد نحوی-کلامی حرف «حتی» | ||
| جستارهای ثقلین | ||
| Article 9, Volume 11, Issue 20, 1404, Pages 196-216 PDF (403.04 K) | ||
| DOI: 10.48311/QHTS/qhts.2025.23956 | ||
| Author | ||
| رضا ملازاده یامچی* | ||
| پژوهشگر و دانش آموخته پسا دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| Abstract | ||
| این پژوهش به تحلیل پارادوکس کلامی در آیه ۲۱۴ سوره بقره میپردازد: چگونه رسول(ص) و مؤمنان، در اوج ابتلاء به نقطهای از «زلزله ایمانی» میرسند که فریاد استغاثه ﴿مَتَی نَصرُ ٱللَّهِ﴾ سر میدهند؟ این مقاله با فراتر رفتن از الگوی تفسیری رایج و خطی «صبر-پاداش»، استدلال میکند که کلید حل این تنش، در تحلیل کارکرد حرف «حَتَّی» نهفته است. پژوهش حاضر با اتخاذ روش «تحلیل محتوای کیفی» و رویکرد «تحلیل نحوی-کلامی»، به پیوند نظاممند میان یافتههای نحویان کلاسیک و مباحث کلامی-تفسیری میپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که «حَتَّی» در قرائت نصب (بهمثابه حرف غایت)، صرفاً یک رابط زمانی نیست؛ بلکه لحظه استغاثه را نه نشانه ضعف، بلکه غایت و نهایتِ هدفمند و منطقیِ فرآیند ابتلاء معرفی میکند. بر این اساس، این پژوهش یک مدل فرآیندی سهوجهی (ابتلاء-استغاثه-نصر) را صورتبندی میکند که در آن، ابتلاء بهطور قهری به نقطه انقطاع و نیاز محض انسانی منتهی میشود و همین نقطه اوج بحران، شرط کیفی و وجودی برای تحقق «نصر قریب» میگردد. این مدل، نسبت میان رنج و پیروزی را از یک رابطه استحقاقی به یک فرآیند تکاملی بازتعریف میکند. | ||
| Keywords | ||
| آیه ۲۱۴ سوره بقره; حرف حتی; سنت ابتلاء; انقطاع; نصر قریب; زلزله ایمانی; تحلیل نحوی-کلامی | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 149 PDF Download: 52 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,975 |
| PDF Download | 17,551,618 |