سیر سلوک در عرفان خراسان تا رجعت به سنّت نخست در قرن هفتم | ||
| پژوهشهای ادبی | ||
| Article 5, Volume 19, Issue 77, 1401, Pages 125-148 PDF (439.28 K) | ||
| Document Type: پژوهشی اصیل (کامل) | ||
| DOI: 2634.19.77.125 | ||
| Author | ||
| محمد رودگر* | ||
| پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی | ||
| Abstract | ||
| در این پژوهش ابتدا سنّت سلوک خراسانی در میان انواع سنّتها ارزیابی شده، و به ویژگیهای مهمِ آن همچون تأکید بر ریاضت، سکر، شطح و فنای در پیر اشاره شده است. آن گاه برای ترسیم این سلوک پویا در زمینه عرفان خراسانی به سه نقطه عطف مهم در مسیر تحوّلاتِ آن توجه شده است: نخست، شکلگیری اولیه توسط شخصیتهایی چون احمد غزالی، بنیانگذار عرفان عاشقانه. در این مرحله، پیران خراسان پس از تعریف مبانی نظری و سلوکی خود، رفته رفته به نظام خانقاهیِ تعریف شدهای تن دادند که پایه های اصلی سلوک در آن، ریاضت و چلّه نشینیهای مستمر بود. دوم، پویایی و شکوفایی توسط نجمالدین کبری، بنیانگذار سلوک شُطّار. در این مرحله، گرچه تلاش این بود که شیوهای میانه در سلوک اتخاذ شود، نقش پررنگ نظام ریاضتها و آداب مستحکم خانقاهی مانع بود که تغییری اساسی رقم بخورد. مرحله سوّم، بازگشت به سنّت نخست توسط شخصیتی چون شمس تبریزی در قرن هفتم است. او اتّکای سلوک خراسان را به نظام خانقاهی انحرافی جدّی دانست و آن را به وابستگی به ولایت معنوی مشایخ و آموزه فنای در پیر سوق داد. روش پژوهش، توصیفی و تحلیلی و به منابع کتابخانه ای مستند است. | ||
| Keywords | ||
| سیر و سلوک; عرفان خراسان; سنن سلوکی; سلوک شُطّار; شمس تبریزی | ||
|
Statistics Article View: 241 PDF Download: 146 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,436,410 |
| PDF Download | 17,551,413 |