کارکرد عنصر «مکان» در داستانهای شهری با رویکرد مطالعات فرهنگی (نمونه بررسی: کارکرد «تهران» در رمانهای دهههای هشتاد و نود) | ||
| پژوهشهای ادبی | ||
| Article 2, Volume 18, Issue 74, 1400, Pages 35-62 PDF (983.98 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| DOI: 10.2634/Lire.18.74.2 | ||
| Author | ||
| مریم شریف نسب* | ||
| پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| Abstract | ||
| «مکان» عنصری حذفناشدنی در هر متن روایی است؛ زیرا هر کنش یا توصیفی در داستان و هر پیشرفتی در پیرنگ، خواهناخواه در مکانی واقعی یا مخیل اتفاق میافتد. عنصر مکان در داستان، گاهی صرفاً پسزمینهای صامت و بستری برای رخدادن رویدادها است؛ اما گاهی نیز به مثابه عنصری زنده و پویا در شکلگیری حوادث نقش دارد. در این پژوهش رمانهای شهری فارسی دهههای هفتاد تا نود، که حوادث آنها در تهران روی داده، با رویکرد مطالعات فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد مکان در این رمانها گاه عینی (مانند بزرگراهها، خیابانها، پاساژها و...) است که مظاهر پیشرفت و تمدن پایتخت را به رخ میکشد؛ اما به سبب ناهمگنی با فرهنگ و عواطف شهروندان، پیوستار گفتمانی ایجاد نمیکند. حاصل زندگی در این مکانها برای شهروندان بومی، دلزدگی و ملال، و برای شهروندان مهاجر (شهرستانی)، ترس، اندوه و سردرگمی است. گاهی نیز فضا بر شهروندان استیلا مییابد و توصیفات مکان، تحت تأثیر آرزوها، دلتنگیها، ترسها، یا آرمانهای شخصیتها قرار میگیرد. این فضاها، عموماً دور از دسترس است؛ در خاطرات یا آرزوهای شخصیتها حضور دارد و برای آنها حس نوستالژی ایجاد میکند. | ||
| Keywords | ||
| مکان در داستان شهری; تهران دهه هفتاد و دهه هشتاد و دهه نود; مطالعات فرهنگی و رمان جدید | ||
| References | ||
|
| ||
|
Statistics Article View: 284 PDF Download: 127 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,548,483 |
| PDF Download | 17,592,424 |