تحول شخصیت درحکایات مشابه مولوی و عطار | ||
| پژوهشهای ادبی | ||
| Article 4, Volume 4, Issue 16, 1386, Pages 93-114 PDF (399.18 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| Author | ||
| دکتر علی حیدری* | ||
| دانشگاه لرستان | ||
| Abstract | ||
| اگرچه مولوی به گفته خود برای ظاهر حکایت اهمیت چندانی قائل نیست و آن را پیمانهای برای دانه معنی میداند، عملاً پیمانهای که برای نقل دانه معنی برمیگزیند بسیار زیبا و شکیل است. برای روشنتر شدن این معنی کافی است نظری به حکایات مشابه مولوی با دیگر شاعران و نویسندگان قبلی بیفکنیم. میدانیم که قسمت اعظم حکایات مولوی در مثنوی به وسیله دیگران قبلاً نقل شده است. اگرچه بدون شک مهمترین هدف مولوی از ذکر و بیان این حکایات، نتایج مختلف عرفانی است که از اجزا و کلیت حکایات میگیرد در بیشتر موارد برای غنای حکایت در آنها دخل و تصرفهایی کرده که تقریباً در تمام موارد کاستیهایی را برطرف کرده و یا حکایات را زیباتر جلوه داده است. این دخل و تصرف و تغییرها شکلهای گوناگونی دارد؛ از جمله حقیقت نمایی حکایات، جهانی کردن شخصیتهای داستان، استفاده از طنز و... . یکی از مهمترین دخل و تصرفهای او در حکایات، پویایی شخصیتها و قهرمانان در مقابل ایستایی همان شخصیتها در حکایات دیگران است. به طور خلاصه میتوان گفت قهرمانان و شخصیتهای حکایات مولوی آهسته آهسته در طول حکایت به آگاهی میرسند و گره داستان که برای خواننده گشوده میشود برای خود قهرمان هم گشوده میشود و قهرمان در پایان حکایت معمولاً به اشتباه خود پی میبرد. این موضوع از نظر روانی بر خواننده و مخاطب تأثیر بیشتری میگذارد زیرا همچنان که قهرمان حکایت لحظه به لحظه از غفلت دور، و به آگاهی و دانش نزدیک میشود، مخاطب و خواننده که ناآگاهانه خود را با او برابر نهاده است، احساس شعف و رضایت بیشتری میکند و در نهایت چنین میپندارد که خود اوست که به آگاهی رسیده و یا به اشتباه خود پی برده است. در این مقاله از این جهت حکایات مشابه مولوی و عطار با هم مقایسه شده است. از مجموع 390 حکایت مثنوی حدود 42 حکایت با حکایات عطار مشابه است. حداقل قهرمانان 15 حکایت مولوی در طول داستان متحول میشوند (به آگاهی میرسند و یا عملاً به اشتباه خود پی میبرند.) این در حالی است که در همین حکایات در مثنویهای عطار، قهرمانان چنین نیستند. | ||
| Keywords | ||
| کلیدواژه: مولوی; عطار; تحول شخصیت; حکایات مشابه | ||
|
Statistics Article View: 180 PDF Download: 69 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,171 |
| Number of Articles | 24,674 |
| Article View | 24,447,987 |
| PDF Download | 17,555,119 |