ارزش تخلص وکاربردآن درشعرحافظ | ||
| پژوهشهای ادبی | ||
| Article 3, Volume 2, Issue 8, 1384, Pages 51-74 PDF (192.43 K) | ||
| Document Type: مقالات علمی پژوهشی | ||
| Author | ||
| دکتر علی محمدی آسیابادی* | ||
| دانشگاه شهرکرد | ||
| Abstract | ||
| تخلص، تا آنجا که به غزل مربوط میشود، نامِ شعریِ شاعر است که اغلب در بیت آخرِ غزل به کار میرود. با آنکه غزلسرایان بزرگ، تخلص خود را در اکثر غزلیاتشان آوردهاند، ادبا چیزی درباره علت و ضرورت آن ننوشتهاند. از آنجا که در بلاغت و علوم ادبی ما، بین شاعر و گوینده شعر، تمایز قائل نشدهاند، ماهیّتِ نظری و ارزش زیباییشناختیِ تخلص مجهول باقی مانده است. البته این بدان معنا نیست که شاعران بزرگ از ماهیّت و ارزش تخلص غافل بودهاند، بلکه قرائن نشان میدهد شاعران بزرگی همچون حافظ، چه در انتخاب تخلص و چه در کاربرد آن معیارهایی داشتهاند. کشف این معیارها نه تنها ارزش و ماهیّت تخلص را آشکار میکند، بلکه به سبکشناسیِ شعرِ شاعر نیز کمک میکند. تخلص در شعر هر شاعری علاوه بر کارکردهای عمومی ، ممکن است دارای کارکردهای ویژه باشد. چنانکه در شعر حافظ، دارای کارکردهای ویژه است. از مهمترین کارکردهای تخلص در شعر حافظ، گسترشِ ایهام از درون شعر به بیرون شعر، یا به بیان دیگر، سریانِ ایهام از شعر به شاعر است. در این مقاله، کوشیده شده است ماهیّت تخلص از طریق تحقیق در منابع مختلف بررسیشود و سپس ارزش زیباییشناختیِ آن با تمایزِ میان گوینده شعر و شاعر، و بررسی کاربرد آن در غزلیات حافظ تبیین گردد. | ||
| Keywords | ||
| کلید واژه: تخلص; حافظ; گوینده شعر; گوینده نمایشی | ||
|
Statistics Article View: 212 PDF Download: 74 |
||
| Number of Journals | 45 |
| Number of Issues | 2,160 |
| Number of Articles | 24,572 |
| Article View | 19,800,042 |
| PDF Download | 15,998,261 |